اسلیمی: تفاوت میان نسخه‌ها

'''اِسلیمی‌اِسلیمی''' نقش تزیینی به شکل گیاه با ساقه‌های مارپیچی است که ابتدا و انتهای آن مشخص نیست.

اسلیمی گونه‌ای از نقش و نگار است شامل خط‏هایخط‌های پیچیده و منحنی‌ها و قوس‏هایقوس‌های دورانی مختلف که در تزئینات و [[کتیبه|کتیبه‌ها]] و بعضی دیگر از کارهای نقاشی ترسیم می‏کنندمی‌کنند. اسلیمی گاهی به صورت نقش اصلی و زمانی همراه با دیگر طرحها، در [[معماری]]٬ [[کتاب‌آرایی]] و [[هنرهای صناعی]] به‌کار رفته‌است.

عبارت'' اسلیمی'' منسوب به ''اِسْلیم''، شکل دیگری از واژهٔ [[اسلام]] است و به این جهت گاهی آن را ''اسلامی'' نیز خوانده‌اند. اسلیمی یکی از هفت نقش اصلی در [[نگارگری ایرانی|نگارگری سنتی ایران]] است. اسلیمی نمودار تجریدی «درخت زندگی» و یا صورت عام درخت به ویژه درخت [[انگور|تاک]] است که با گردش‌ها و پیچش‌های پی در پی و هماهنگ شاخه‌های آراسته به برگها و نیم برگ‌ها و گره‌های آن از پایه‌ای که [[بند اسلیمی]] خوانده می‌شود، می‌روید و با نظمی خاص و شکلی چشم‌نواز که میان اجزاء آن وجود دارد، طرحی ویژه از درخت را ارائه می‌دهد. تمام منحنی‌های اسلیمی جهتی به درون و جهتی به بیرون دارند که جزء ذات اسلیمی است که این گرایش به بی‌نهایت دارد و نشانی از جاودانگی در اسلیمی به شمار می‏رودمی‌رود. اسلیمی طرحی است متشکل از قوس‏هایقوس‌های دورانی زیبا که با چنگ‌ها، ماهیچه‌ها، سرچنگ‌ها، گره‌ها و انشعاب‏هایانشعاب‌های مناسب کامل می‌شود و زیبایی و شکوه خاصی را دربر می‌گیرد.

باستان‌شناسان و پژوهشگران غربی به هنگام بررسی هنر اسلامی، چون با نقش اسلیمی نخستین بار در سرزمینهای غربی اسلامی چون [[فلسطین]] روبه‌رو شدند، این نقوش را عربی پنداشته، آن را «اربسک = عربانه» خواندند. در حالی که پس از مدتی دریافتند که این طرح‌ها هیچ گونه ارتباطی با عرب نداشته، و سرچشمه گرفته از هنر دیگر ملل و از همه بیشتر متأثر از هنر ساسانی، هلنی و بیزانس است اما به هر حال، اسلیمی نقوشی است که در دوره اسلامی به کمال رسیده‌است. طرحی که امروز به نام اسلیمی در هنر ایران شناخته می‌شود، طرحی تجریدی و انتزاعی (دور از طبیعت‌طبیعت) و تکامل یافته از نقش مایه‌هایی است که در چند هزار سال کاربرد، دگرگونیهای بسیار به خود دیده، تا به صورت کنونی درآمده‌است.

آثار بر جای مانده از دورهٔ [[اشکانی]] (۲۵۰ق م - ۲۲۴م‌۲۲۴م) جلوه‌گاه روشنی از روند تکاملی طرح اسلیمی است که در خلال سده‌های بسیار به یکی از زیباترین نقشهای هنر تزیینی ایران تبدیل شد. برخی از نقوش این دوره را می‌توان پیشینهٔ طرح اسلیمی خطایی بعد به شمار آورد و به نمونه‌های بسیار استادانه از طرحهای اسلیمی بر سنگ‌نگاره‌ها، گچ‌بریها و اشیاء فلزی بر می‌خوریم. در آثار این دوره همچون گذشته، اسلیمی گاه به صورت نقش اصلی و گاهی به جای حاشیهٔ

در دورهٔ [[ساسانی]] نقش‌های اسلیمی بیشتر در حجاری‌ها و گچبری‌های این دوره دیده می‏شودمی‌شود و می‌توان اوج چیره‌دستی هنرمندان ایرانی در طراحی اسلیمی را مشاهده کرد و تأثیر شدید هنر ایران ساسانی و حتی اشکانی را در نخستین بنای مشهور اسلامی می‌توان به روشنی دید.

طرح‌های اسلیمی انواع گوناگون دارد: «اسلیمی ساده»، «اسلیمی توپر»، «اسلیمی توخالی»٬ «دهن‌دهن اژدری»، «خرطوم‌خرطوم فیلی»٬ «ماری» و انواع دیگر.

* {{یادکرد وب|نویسنده = محمدحسن‌محمدحسن سمسار |نشانی = http://www.cgie.org.ir/shavad.asp?id=130&avaid=3453 |عنوان = اسلیمی| ناشر = وب‌گاه دایره المعارف بزرگ اسلامی|تاریخ = |تاریخ بازدید = ۱ مهر ۱۳۸۹}}