خانقاه: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
جز ربات ردهٔ همسنگ (۲۴) +مرتب (۸.۸): + رده:تصوف در هندوستان |
|||
خط ۱:
{{کاربردهای دیگر|خانقاه}}
[[پرونده:Haruniyeh.JPG|بندانگشتی|بقعه هارونیه در طوس (خانقاه دوره ایلخانی)]]
'''خانقاه''' عربی شده واژه پارسی '''خانگاه''' می‌باشد. نام‌های دیگر آن "زاویه"،:دویره"، "رباط" و به [[ترکی استانبولی]] "تکه" به محل زندگی، آموزش، و گردهم آئی و فعالیت [[درویش|درویشان]] و [[صوفی|صوفیان]] گفته می‌شود. درگاه و آستانه بیشتر به خانقاه هائی گفته می‌شد که محل زندگی [[پیر (تصوف)|پیر]] و یا مدفن وی بوده‌است. در دوره‌های
== بررسی معنائی ==
واژه خانقاه معرب
برخی را عقیده بر اینست که خانقاه از لغت "خان" بمعنی سفره گرفته شده‌است ویا از تخفیف لغت"خانه آقا" که اشاره به محل سکونت یا دفن پیر یا قطب آن خانه دارد.
== پیدایش ==
در سرتاسر جهان اسلام بخصوص مناطق تاثیر یافته از اسلام ایرانی خانقاه‌ها وجود داشته و اکنون کم و بیش وجود دارند از آسیای مرکزی، سراسر خاورمیانه تا شمال افریقا آثاری از آنها باقی‌مانده‌است. شاید بتوان گفت تأسیس خانقاه‌ها مرهون طریقت کرامیّه و سرسلسله آن ابوعبذاله محمدابن کرام(۲۵۵ قمری) می‌باشد اما قرن چهارم قمری آغار بکار رسمی خانقاه‌ها در خراسان است،
هرچند تاریخ دقیق پیدایش خانقاه‌ها مشخص نیست، ولی هسته اولیه آنها از مجالس ذکر زهاد و عرفایی که در یک مجلس دور هم به عبادت و ذکر مشغول می‌شدند تشکیل شده‌است. شاید بتوان گفت اولین آثار اینگونه مجالس در [[بصره]] بوده و در قوت القلوب [[ابوطالب مکی]] آمده‌است که مجالس ذکر در منزل [[حسن بصری]](۲۵۸ قمری) تشکیل میشده و اشخاصی مانند ایوب سختیانی و مالک دینار و محمد واسع در این مجالس حضور داشته و ادامه دهنده جلسات بودند. در این زمان هنوز اطلاق کلمه خانقاه و صوفی به این مکان و اشخاص متداول نبوده‌است. از این حلقه، عبدالواحد ابن زاید رباط عٌبادان را در بصره پایه‌گذاری کرد که افرادی مانند سلیمان دارانی و [[بشر حافی]] و سری سقطی(۲۴۴قمری) در این رباط اقامت و به سیر وسلوک مشغول بودند. برای اولین بار، در نوشته‌های ابن حوقل، ساکنین رباط عبادان را صوفی نامیده‌است و نیز کلمه "دویره" برای نخستین بار به محفل عبدالرحمان سلمی (۴۱۲ قمری) و بعداً به محل درس و زندگی ابوسعید ابوالخیر اطلاق شده‌است. برای توصیف محل زندگی و مقبره [[بایزید بسطامی]] (۲۶۰ قمری) و [[سهل تستری]](۲۸۲ قمری) از کلمه "صومعه" استفاده شده‌است.<ref>دانشنامه ایرانیکا</ref>
خط ۸۲:
[[رده:تصوف در پاکستان]]
[[رده:تصوف در هندوستان]]
[[رده:ساختمان‌های مذهبی]]
[[رده:مراکز تصوف]]
| |||