نبرد قلعه دم‌دم: تفاوت میان نسخه‌ها

'''دمدم''' نام یک کوهستان و یک قلعه است که در اوائل قرن هفدهم میلادی نزاعی مهم میان کرد‌هاکردها و قوای صفوی در آن اتفاق افتاد.<ref>{{یادکرد وب |نویسنده = دانشنامه ایرانیکا |نشانی=http://www.iranicaonline.org/articles/dimdim |عنوان=نبرد دم دم | ناشر = |تاریخ = |تاریخ بازبینی= }}</ref>

== موقعیت قلعه ==

کوه دمدم میان رود باراندوز چای و درۀ قاسملو در نزدیکی ساحل دریاچۀ ارومیه قرار گرفته‌است. این کوه در چند کیلومتری غرب ارومیه -جادۀ مهاباد- و نزدیک روستای بالانج در هیجده کیلومتری ارومیه واقع شده‌است. قلعه دمدم بنا بر سنت شفاهی کردی به قبل از اسلام بر می‌گردد. امیرخان لپزرین فرمانروای برادوست که خواهان حفظ استقلال امارت درحال گسترش اش در برابر رسوخ عثمانی و صفوی به درون منطقه بود، در ۱۶۰۹ ویرانه‌های آن را بازسازی کرد. اسکندر بیگ در آن سال آن را دژی نیرومند متشکل از پنج قلعه جداگانه با مخازن حفاظت شده و چاله برای ذخیره‌سازی یخ و برف توصیف کرد. امروزه بخش‌هایی از دیوارها و انبوه ساختمان از سنگ و آجر هنوز هم قابل مشاهده هستند.<ref>{{یادکرد وب |نویسنده = دانشنامه ایرانیکا |نشانی=http://www.iranicaonline.org/articles/dimdim |عنوان=نبرد دم دم | ناشر = |تاریخ = |تاریخ بازبینی= }}</ref>

== نبرد دمدم ==

نبرد دمدم در تاریخنگاری صفوی جایگاهی برجسته دارد. شاه عباس اول حق موروثی امیرخان برای حکومت بر [[برادوست]] و [[ارومیه]] را به رسمیت شناخته بود (این مناطق سابقاً در اختیار [[قزلباش|قزلباشان]] بود<ref>ترکمان، اسکندر‌بیگ،اسکندربیگ، «تاریخ عالم آرای عباسی»، ج 2، ص 792.</ref>)؛ ولی بازسازی دیمدیم حرکتی در جهت استقلال بود که می‌توانست قدرت صفویه را در شمال غرب به خطر بیندازد؛ در واقع، نه عثمانیان و نه صفویان کنترل مستحکمی بر کردستان، آذربایجان و ارمنستان نیافته بودند. بسیاری از کردها از جمله فرمانروایان مکری (غرب و جنوب دریاچه ارومیه) پیرامون امیرخان بسیج شده بودند. پس از یک محاصره شدید و طولانی به رهبری حاتم بیگ وزیر اعظم صفوی از نوامبر ۱۶۰۹ تا تابستان ۱۶۱۰ دمدم تسخیر شد و همه محافظان آن قتل‌عام شدند. شاه عباس دستور قتل‌عام در برادوست و مکری را داد، ایل ترک [[افشار]] را دوباره در منطقه ساکن کرد و بسیاری از قبایل کرد را به [[خراسان]] فرستاد. این دو امارت ماندند گرچه خیلی ضعیفتر شدند و امرای برادوست دوبار با صفویان در دمدم نبرد کردند. در سال ۱۷۲۹ میلادی، تهماسب‌قلی سپهسالار (نادرشاه) یوسف پاشا حاکم عثمانی ارومیه را در دمدم مغلوب کرد و دستور داد تا قلعه را ویران کنند.<ref>{{یادکرد وب |نویسنده = دانشنامه ایرانیکا |نشانی=http://www.iranicaonline.org/articles/dimdim |عنوان=نبرد دم دم | ناشر = |تاریخ = |تاریخ بازبینی= }}</ref>