شافعی: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
BAXTYAR (بحث | مشارکت‌ها)
بدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش
برچسب: جمع عربی واژگان فارسی (پخ)
خط ۴:
[[پرونده:Madhhab_Map2.png|بندانگشتی|چپ|250px|شافعی مذهب غالب مسلمانان شرق آفریقا و جنوب شرق آسیا است.]]
 
''' شافعی''' نام یکی از مذاهب چهارگانه اهل سنت و جماعت از دین [[اسلام]] است. وازو از مذاهب فقهی و پیرو ابوعبدالله [[محمد ادریس شافعی]] و از [[ائمه چهار گانه سنت]] وجماعتو جماعت است.
 
امام شافعی مابینما بین سالهای ۱۴۶ تا ۱۵۰ قمری در غزه به دنیا آمد ودر سال ۲۰۴ وفات یافت.
 
وی با داخلادغام کردن [[مذهب|مذاهب]] [[حنفی]] باو [[مالکی]] روشی نوین را بنا نهاد که از [[حدیث]] در آن بهره می‌جست.
 
== دیدگاه ==
 
در کلام پیرو [[ابوالحسن اشعری]] بود و ادله اربعه:
# [[کتاب]]
# [[سنت]]
# [[اجماع]]
# [[قیاس]]
 
را قبول داشت و قائل به استدلال بود ولی به [[استحسان]] و [[مصالح مرسله]] اعتنا نداشت و آن را مردود می‌شمرد.
 
ایمان در عقیده شافعیه دارای سه شرط عمده‌است:
* [[الاقراراقرار باللسانبا زبان]]
* [[التصدیقایمان بالجنانقلبی]]
* [[عمل به دستورات و برنامه‌ها]]
* [[العمل بالارکان]]
شافعی نخستین کسی است که مسائل [[اصول فقه]] را تدوین وتالیف کرد در کتابی بنام الرساله.
 
نخستین کسی است که مسائل [[اصول فقه]] را تدوین وتالیف کرد در کتابی بنام الرساله.
 
مطالب این کتاب عبارت‌اند از:
سطر ۳۱ ⟵ ۳۰:
# [[سنت]]
# [[ناسخ و منسوخ]]
# [[علل احادیث]]
# [[خبر واحد]]
# [[اجماع]]
سطر ۳۷ ⟵ ۳۶:
# [[اجتهاد]]
# [[استحسان]]
# [[اختلاف]].
 
== منابع استنباط شافعی عبارت‌اند ==
 
=== کتاب ===
او همانند دیگر فقیهان قرآن را در صدر همه منابع قرار می‌دهد و آن را نخستین منبع فقهی می‌داند و به ظواهر آن استدلال می‌کند مگر زمانی که دلیلی حاکی از آن که مقصودازمقصود از آیه چیزی جز ظاهر آن است اقامه شود.
 
=== سنت ===
شافعی از خبر واحد و عمل به آن بشدت دفاع کرده‌است مشروط بدانبه این که راوی ثقه و ضابط و حدیث به رسول خدا(ص) متصل باشد.
او بر حنفیه خرده گرفته‌است که قیاس را بر خبر واحد مقدم داشته‌اندداشته‌است.
 
نیز شرایطی را که حنفیه[[حنفی]]ه و مالکیه[[مالکی]]ه برای عمل به خبر واحدگذاشته‌اندواحد گذاشته‌اند معتبر ندانسته، بر این باور است که در صورت اثبات صحت سنت و روایت پیروی از آن همانند پیروی از قرآن، واجب است.
او بر حنفیه خرده گرفته‌است که قیاس را بر خبر واحد مقدم داشته‌اند.
 
نیز شرایطی را که حنفیه و مالکیه برای عمل به خبر واحدگذاشته‌اند معتبر ندانسته، بر این باور است که در صورت اثبات صحت سنت و روایت پیروی از آن همانند پیروی از قرآن، واجب است.
[[پرونده:Muslims schools.png|بندانگشتی|400px|]]
البته شافعی برای عمل به حدیث مرسل شرایطی گذاشت، مثلاً این که از احادیث مرسل [[سعید بن مسیب]] باشد.
 
=== اجـماع ===
وی به این دلیل که آگاهـیآگاهی یافتن از اتفاق نظر همگان ناممکن است [[اجماع (فقه)|اجماع]] را به معنای آگاهی نیافتن از نظر مخالف دانست و نظریه استاد خود [[مالک]] مبنی بر حجیت[[ارجعیت]] اجماع مردم مدینه را رد کرد و گفت : اجماع درجه نخست اجماع صحابه‌است[[صحابه‌]] است.
 
 
 
مناطق شافعی
پیروان این مذهب اکثرا در جنوب غربی آسیامیآسیا باشدهستند.
 
=== گفته صحابی ===
شـافعیشافعی در [[فتوا|فتاوی]] قدیم خود به گفته صحابه عمل کرده‌است اما در فتاوی جدیدش، چنان که بسیاری از اصحابش می‌گویند به گفته صحابه احتجاجاستناد نکرده‌است دلیلش این است که که وی گفته‌هایی از صحابه نقل کرده و سپس با آنها به مخالفت ورزیده‌است‍پرداخته است.
با این همه ازگفتار او در کتاب الام برمی آیدبرمی‌آید که وی گفته صحابی را تا زمانی که مخالفی برای آن پیدانشود، حجت می‌دانسته‌است.
 
با این همه ازگفتار او در کتاب الام برمی آید که وی گفته صحابی را تا زمانی که مخالفی برای آن پیدانشود، حجت می‌دانسته‌است.
 
== شکل کلی فقه شافعی ==
* گرایش فقهی او میانه گرایش اهل حدیث و اهل رای است، چرا که وی گرایش ابوحنیفه را با گرایش مالک درآمیخت، یعنی از طرفی با اصول و مبانی ابوحنیفه تا حدی موافقت کرد وازو از طرف دیگر در بها دادن به حدیث با مالک همراه شد، تا آن جا که در عراق و خراسان به اهل حدیث شهره شد و مردم بغداد نام (یاور سنت) بر او نهادند.
* شـافعی هـنگامی که اختلاف میان دو شیوه حجاز و عراق [حدیث و رای ] را دید برتصمیم آن شدتاگرفت موضع خود را در این باره را دقیقا مشخص کند و شیوه‌ای خاص خویش برگزیند.
به همین دلیل برنامه‌ای روشن در استدلال کردن بهبا حدیث و برخی از منابع تبعی در پیش گرفت و به دفاع ازاین برنامه برخاست و مخالفان برنامه خود را، خواه عراقی یا حجازی، مورد حمله قرارداد.
 
* شـافعی در فهـم متون کتاب و سنتسنت٬ مسلکمسلکِ معتبر دانستن ظاهر را برگزید و از ظاهر فراترنرفتفراتر نرفت. زیرا وی بر این عقیده بود که مبنا قرار دادن چیزی جز ظاهر این متون مبنا گرفتن گمان و و وهـم است که خاستگاه نادرستهاینادرستی‌های بسیار و درستهایدرستی‌های اندک می‌باشداست و از دیگرطرف سوی،دیگر باید احکام براساس آنچه[[برهان‌]]هایی نتایجکه همیشگینتایج‌شان وهمیشه غالبدرست دلیلخواهد استبود استوار گردد نه براساس آنچه گاه از دلیلاستدلال‌های برآیدضعیف.
به همین دلیل برنامه‌ای روشن در استدلال کردن به حدیث و برخی از منابع تبعی در پیش گرفت و به دفاع ازاین برنامه برخاست و مخالفان برنامه خود را، خواه عراقی یا حجازی، مورد حمله قرارداد.
* اصول و منابع استنباط شافعی دارای سمتجهت گیری عملی و نظری توام با یکدیگرتوامان است.
* شـافعی در فهـم متون کتاب و سنت مسلک معتبر دانستن ظاهر را برگزید و از ظاهر فراترنرفت. زیرا وی بر این عقیده بود که مبنا قرار دادن چیزی جز ظاهر این متون مبنا گرفتن گمان و وهـم که خاستگاه نادرستهای بسیار و درستهای اندک می‌باشد و از دیگر سوی، باید احکام براساس آنچه نتایج همیشگی و غالب دلیل است استوار گردد نه براساس آنچه گاه از دلیل برآید.
او به مسایلمسائل فرضی اهـمیتی نمی‌دهد و تنها ازاحکام و امور واقعی که وجود خارجی دارند بحث وجستجو می‌کند و به همین دلیل در فقه او مسایل فرضیفرضیِ اندکی می‌یابیم.
* اصول و منابع استنباط شافعی دارای سمت گیری عملی و نظری توام با یکدیگر است.
 
او به مسایل فرضی اهـمیتی نمی‌دهد و تنها ازاحکام امور واقعی که وجود خارجی دارند بحث وجستجو می‌کند و به همین دلیل در فقه او مسایل فرضی اندکی می‌یابیم.
* در گفته‌های شافعی میان آرای قدیم وجدید او اختلاف بسیاری است و گاه در یک مساله سه نظر داده‌است.
 
همین اختلاف پویایی و حیات فقه شافعی را پدید آورده و مجتهدان پس ازاو را در برابر آرای گوناگونی قرار داده تا هر کدام را مطابق شرایط و اوضاع، به پذیرش واجراو اجرا سزاوارتر یافتند برگزینند.
 
== منابع ==