بازخورد عصبی: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
ابرابزار |
بدون خلاصۀ ویرایش برچسب: منبع حذف شده‌است.(پخ) |
||
خط ۴:
{{سخ}}{{سخ}}
نوروفیدبک چیست؟
درمان نوروفیدبک Neurofeedback، یک فرایند یادگیری، با کاربرد تکنولوژی کامپیوتر- است. هدف آن آموزش خودتنظيمي به مغز است و سعي دارد به مغز ياد دهد كه چگونه خود را تنظيم كند در واقع مانند آيينه‌اي، كم و كاستي‌هاي مغز را به خودش نشان مي‌دهد و با فيدبکي که از امواج مغزي ارائه مي‌دهد، مغز را در تنظيم فعاليت خود کمک نمايد.
الگوي امواج مغزي هر فرد حالات مختلف رواني را به‌وجود مي‌آورد درواقع کارکرد مناسب يا نامناسب مغز ما سبب طبيعي بودن يا غيرطبيعي بودن توليد امواج در مغز مي‌شود. اختلالات مختلف رواني در حقيقت حاصل کارکرد نامناسب مغز و درنتيجه توليد الگوي ناصحيح امواج مغزي مي‌باشند. لذا مغز انسان نيز مانند هر سيستم پيچيده ديگري نياز به تنظيم و رفع نواقص دارد. نکته مهم و جالب توجه اين است که خود مغز مي‌تواند خودش را تنظيم و به‌روز کند فقط کافي است که از وضعيت خود آگاهي پيدا کند. لذا کاري که بايد انجام دهيم آگاهي يافتن از مدل نامطلوب کارکرد مغز و سعي در تنظيم مجدد آن مي‌باشد. در حقيقت مغز ما با فيدبک‌هايي(بازخورد) که از بدن و نيز محيط اطراف ما مي‌گيرد به کنترل و تنظيم کارکردهاي مختلف جسمي و رواني و تعامل ما با محيط مي‌پردازد. نوروفيدبک با بازخوردی که از امواج مغزي ارائه مي‌دهد، مغز را در تنظيم فعاليت خود کمک مي‌نمايد.
نحوه اجرای جلسات نوروفیدبک
ابتدا شرح حالي از مراجع گرفته مي‌شود. سپس روي صندلي مخصوص و راحتي مي‌نشيند. سنسورهايي كه الكترود ناميده مي‌شوند (به تشخيص درمانگر) بر روي پوست سر بيمار قرار مي‌گيرند. اين سنسورها فعاليت الکتريکي مغز فرد را ثبت و در غالب امواج مغزي (در اغلب موارد به شکل شبيه‌سازي شده در قالب يک بازي کامپيوتري يا فيلم ويدئويي) به او نشان مي‌دهند. از بيمار خواسته مي‌شود تا كاملاً آرام باشد و به صفحه كامپيوتري كه در مقابلش قرار دارد نگاه كند. در اين حالت پخش فيلم يا هدايت بازي کامپيوتري بدون استفاده از دست و تنها با امواج مغزي شخص انجام مي‌شود. به اين شکل فرد با ديدن پيشرفت يا توقف بازي و گرفتن پاداش يا از دست دادن امتياز و يا تغييراتي که در صدا يا پخش فيلم به وجود مي‌آيد، پي به شرايط مطلوب يا نامطلوب امواج مغزي خود برده و سعي مي‌کند تا با هدايت بازي يا فيلم، وضعيت توليد امواج مغزي خود را اصلاح کند (مثلاً اگر قرار است فرد موج آلفاي خود را کاهش دهد بازي در صورتي پيش مي‌رود که موج آلفا از يک حد مشخص شده‌اي کمتر باشد. نوروفيدبک در واقع يک فرايند آموزشي است که در آن مغز خودتنظيمي را فرا مي‌گيرد. در طول آموزش، فعاليت مغز توسط اداره هشيار و ناهشيار توجه، كنترل مي‌شود ودر مواجهه با مشكلات جديد و خارج شدن از نظم خود، نيازمند ماده دارويي خارجي نمي‌باشد چرا كه مي‌تواند از طريق فرايند خودتنظيمي، نظم جديد خود را بدست آورد. در حالیکه داروها به عنوان يك ماده خارجي سعي در تنظيم فعاليت‌هاي مغز دارند. بنابراين با قطع آنها، نظم ايجاد شده در مغز نيز از بين مي‌رود و مغز مجدداً براي اينكه تنظيم خود را به دست آورد نيازمند داروست.
«در واقع در دارودرماني به مغز ماهي داده‌ايم، در‌حالي‌كه در نوروفيدبك ماهيگيري ياد داده‌ايم.» پس از چندين جلسه تمرين و تكرار، مغز تكاليف را مي‌آموزد و خود را با آنها تطبيق مي‌دهد. در پايان جلسه الكترودها از بيمار جدا مي‌شود و تكاليفي براي انجام در منزل به او داده مي‌شود.
فوايد نوروفيدبك از آنجا که این آینه تمام قد، به تنظيم کارکرد مغز مي‌پردازد، لذا در ارتقاء توانمندي ها و مهارت هاي مختلف ذهني و شناختي مانند بهينه سازي تصميم گيري، افزايش خلاقيت، تقويت حافظه، افزايش تمرکز، کاهش استرس و اضطراب، افزايش هماهنگي جسم و بدن (بويژه در ورزشکاران)، افزايش توانمندي‌هاي هنري از جمله در موسيقي و ... تأثير فوق‌العاده‌اي دارد. این تاثیرها تا آن آینه ما را محبوب کرده که امروزه بسياري از سازمان‌هاي معتبر جهاني از جمله ناسا(سازمان علوم فضايي آمريکا) از اين روش برای بهينه‌سازي عملکرد پرسنل خود استفاده مي‌کنند.
مزیت نوروفیدبک • نداشتن عوارض جانبي و اثرات سوء برخي داروها (از جمله اثرات سوء داروها کاهش انعطاف‌پذيري مغز است)
• داشتن اثرات درماني پايدار
• بهبود بيماري¬هایی مانند AD/HD، وسواس‌هاي شديد و افسرده‌خويي در مواردي‌که دارودرماني تنها علائم را موقتاً از بين مي‌برد.
• تنظيم کل فعاليت‌هاي مغز.
• در حقيقت داروها به عنوان يك ماده خارجي سعي در تنظيم فعاليت‌هاي مغز دارند. بنابراين با قطع آنها، نظم ايجاد شده در مغز نيز از بين مي‌رود و مغز مجدداً براي اينكه تنظيم خود را به دست آورد نيازمند داروست. اين مسئله به عنوان اثر تنظيمي داروها شناخته مي‌شود در حاليكه هدف نوروفيدبك آموزش خودتنظيمي به مغز است و سعي دارد به مغز ياد دهد كه چگونه خود را تنظيم كند. در نتيجه پس از درمان با نوروفيدبك، مغز با مواجهه با مشكلات جديد و خارج شدن از نظم خود، نيازمند ماده دارويي خارجي نمي‌باشد چرا كه مي‌تواند از طريق فرايند خودتنظيمي، نظم جديد خود را بدست آورد.
اهداف نوروتراپي - تثبيت عملكرد سراسري مغز با افزايش توانايي در توليد امواج مغزي مختلف در محدوده صحيح،
- بهبود توانايي مغز براي تغيير نرم و راحت از يك حالت ذهني به حالت ديگر و حفظ آن حالت به اندازه نياز
- بهبود كاركرد مغز در نواحي خاص مرتبط با مشكلاتي كه فرد در آن زمان تجربه مي‌كند.
سال‌هاست كه ورزشكاران، هنرمندان، مديران و افراد نظامي، از نوروفيدبك براي دستيابي به بالاترين سطوح عملكرد درماني استفاده مي‌كنند. نوروفيدبك يك تكنيك يادگيري و وسيله آموزشي است. شما از تغييراتي كه طي آموزش بوجود آمده آگاه مي‌شوید و قادر خواهید بود تا روند پيشرفت خود را در جهت رسيدن به قابليت‌هاي بالاتر مورد ارزيابي و بررسي قرار دهید. ما در مرکز آتیه این آینه تمام قد را مقابل شما گرفته ایم .
نوروفیدبک برای درمان چه اختلالاتی کاربرد دارد؟ بيش‌فعالي/كمبود توجه (AD/HD): : بيش از هر زمان ديگري، براي درمان AD/HD از نوروفيدبك استفاده شده است. 85-80% کودکان مبتلا به AD/HD به وسيله نوروفيدبك بهبودي كامل مي‌يابند.
* اضطراب (Anxiety) : بسياري از متخصصان، بكارگيري نوروفيدبك به منظور درمان اضطراب را يكي از عمده‌ترين موارد و زمينه‌هاي استفاده از نوروفيدبك مي‌دانند. اكثر آنها معتقدند اضطراب يكي از اولين مواردي بود كه به نوروفيدبك پاسخ داد
* ناتواني يادگيري (Learning Disability): اين اختلالات در سنين دبستان شايع هستند. در درمان اين اختلالات، نوروفيدبك تحول بزرگي ايجاد كرده است. در اين مورد نوروفيدبك به تنهايي پاسخگو نیست و نياز به درمان مكمل دارد. کاردرمانی و استفاده از کلاس های آموزشی ویژه افراد مبتلا به اختلالات یادگیری بسیار موثر است.
* آسيب مغزي : نوروفيدبک سبب بهبود مشکلات ناشي از آسيب و سکته مغزي مي‌شود. از آن‌جمله مي‌توان به بهبود در حافظه، سردرد، گيجي و حواس‌پرتي، سرگيجه، مشکلات تمرکزي، اضطراب، افسردگي، تغييرات خلقي، اختلالات خواب، تحريك‌پذيري، مشكلات ادراك بينايي و ديسلكسي اشاره کرد.
* دردهاي مزمن و سردردهاي ميگرني : درمانگران و پزشكاني كه از نوروفيدبك براي درمان دردهاي مزمن و سردردهاي ميگرني استفاده كرده‌اند، اعلام كردند كه وقوع و شدت حملات ميگرن در اكثر موارد با استفاده از اين روش كاهش مي‌يابد و حتي از بين مي‌رود.
* افسردگي: در مورد بيماران مبتلا به افسردگي مزمن كه سایر درمان¬ها كارساز نبوده، نوروفيدبك در اغلب موارد بهبوددهنده بوده است.
* ارتقا عملکرد: دسته وسیعی از افرادی که از نوروفیدبک استفاده می کنند، دانش آموزان و دانشجویان، ورزشکاران و مدیرانی هستنند که در سطوح حرفهای مشغول به فعالیت هستند و از مشکل خاصی هم رنج می برند و فقط برای ارتقای عملکرد و بهره مندی کامل از توانمندیهای خود، از نوروفیدبک استفاده می کنند.
== منابع ==
| |||