ناودان: تفاوت میان نسخه‌ها

[[Imageپرونده:Dakgoot 001.jpg|thumbبندانگشتی|ناودان]]

ناودان از دو کلمه «ناو» به معنای هر چیز دراز و میان تهی که یک طرف آن باز باشد (۱) و "دان" به معنی جای، ظرف یا مکان تشکیل شده است.

از نظر عملکردی ناودان محل عبور آب است که به وسیله آن انتقال و هدایت آب از پشت بام به سطح زمین (گذر یا حیاط) صورت می‌گیرد.

در گذشته به نحوه جمع‌آوری و هدایت آب خروجی از[[ناودان]] اهمیت می‌دادند چنان که در کیمیای سعادت آمده است: «هرکه را آبی از بام آید و راه گیرد بر وی واجب است که راه پاک کند.» و همچنین در آیین شهرداری آمده است: «گذاشتن آب باران و خلاب برف در راه- بی رفتن- منکر است، ولیکن شخص باید بدان مخصوص نباشد، مگر برفی که یک کس در راه انداخته باشد، یا آبی که از ناودانی معین در راه فراهم آید و پاک کردن آن علی الخصوصعلی‌الخصوص بر عهده صاحب آن باشد. و اگر آب باران باشد حسبتی عام بود و بر والی واجب شود که مردمان را تکلیف کند تا بدان قیام نمایند به همین دلیل در پاره یی از بناهای قدیمی آب جاری از ناودان را با شیب یا نهر کوچکی به چاه فاضلاب یا باغچه انتقال داده و یا با هدایت آن به آب انبار، آب را جهت استفاده ذخیره می‌نمودند (مانند برخی از کاروانسراهای کویری).

بخش روزن ناودان در [[بنا]]‌های مختلف به دو صورت سرباز با سر بسته تعبیه می‌گردد.

ب) برای ایجاد روزن [[رخبام]] کلاکلاً حذف می‌گردد.<ref>فرهنگ واژهٔ معماری گذشته سعید فلاح فر</ref>

ناودان‌های شیاری آشکارازنظرشکل ظاهری به دو فرم باز و بسته دیده می‌شوند.

ج) ناودان شره یی باید در محلی نصب شود که معترض نداشته باشد؛ چنانکه در آئین شهرداری آمده است: «شارع مشترک المنفعهمشترک‌المنفعه است و کسی حق ندارد منفعت آن را به خود اختصاص دهد جز به قدر احتیاج و نیز جایز نیست نصب ناودان‌هایی که از دیوار بیرون آید و آب آن به کوچه‌های تنگ ریزد، زیرا سبب نجاست جامه‌ها و تنگی راه می‌شود که این کار بر عموم مردم ناشایست است و بر محتسب است که مردم را به رعایت این امور مکلف سازد.» با وجود معایب ناودان شره یی، در برخی شرایط خاص از این ناودان به جای ناودان شیاری استفاده می‌شود.<ref>آموزه‌های معماری سنتی ایران پژمان شقاقی</ref>