کیسه‌داران: تفاوت میان نسخه‌ها

| دوره سنگواره = [[کرتاسه]] میانی تا دوران اخیر {{سخ}}{{Fossil range|۱۵۰|۰}}

'''کیسه‌داران''' {{علمی|Marsupialia}} [[رده (زیست‌شناسی)|فروردهفرورده‌ای]]‌ای از [[پستانداران]] هستند که مشخصه‌شان دارا بودن [[کیسه (کیسه‌داران)|کیسه‌ای]] در بدن است که در آن نوزادان خود را بزرگ می‌کنند. همانندی آن‌ها با دیگر پستاندارانی که در فرورده [[جفت‌داران]] طبقه‌بندی می‌شوند در این است که هر دو زنده‌زا هستند و این آن‌ها را از [[تک‌سوراخیان|تک‌سوراخیانی]]ی چون [[پلاتیپوس]] و [[اکیدنه]] متمایز می‌کند. با این حال برخلاف دیگر پستاندارانی که فرزندان خود را در شکلی متکامل با دارا بودن اعضای زیستی به دنیا می‌آورند، کیسه‌داران نوزادانی کم‌رشدیافته به دنیا می‌آورند که به هیچ وجه قادر به زندگی در دنیای طبیعی بیرون نیستند و ناچارند به درون کیسه مادر بروند تا از شیر مادر تغذیه کنند. از دیدگاه [[فرگشت|فرگشتی]]ی،، کیسه‌داران نمونه‌ای یکتا و مهم از چگونگی خو گرفتن به طبیعت و زادآوری را به نمایش می‌گذارند.

در پالئوسن پسین سه گروه از پستانداران در میان زیواگان آمریکای جنوبی بودند: جفت‌داران [[شگفت‌بندان|شگفت‌بند]] و [[سرآمدسمان|سرآمدسم‌ها]]<!--Condylarthra--> و کیسه‌داران. نخستین جانداران کیسه‌دارشکل همه‌چیزخوارانی صاریغ‌مانند بودند. بیشتر [[کنام|کنام‌های]]‌های گیاه‌خواران، به ویژه آن‌هایی که در دسترس جانورانی با جثه بزرگتر بودند، توسط شگفت‌بندها و بازماندگان سرآمدسم‌های آغازین اشغال شده بودند. با این حال به نظر می‌رسد که بسیاری از خط‌های فرگشتی کیسه‌داران با جوندگان جفت‌دار [[فرگشت همگرا|همگرا]] شده باشند.<ref>{{پک|Stonehouse|Gilmore|۱۹۷۷|ک=The Biology of Marsupials|ص=۶۲|زبان=en}}</ref>

سخت‌ترین بخش بدن کیسه‌داران [[دندان|دندان‌های]]‌های آن‌ها است. بیشتر این جانوران تعداد زیادی دندان (۴۰ تا ۵۰ عدد) دارند. آن‌ها در هر نیم‌فک بالایی پنج دندن پیشین و در نیم‌فک پایینی ۴ دندان پیشین دارند. در هر دو نیم‌فک نیز یک دندان نیش وجود دارد. تعداد دندان‌های آسیاب کوچک در نیم‌فک‌های بالا و پایین ۳ است و این تعداد برای دندان‌های آسیاب به ۴ می‌رسد. تعداد و درجه پیشرفت دندان‌ها در هر جانور کیسه‌دار بستگی به رژیم غذایی و تاریخچه فرگشتیش دارد.<ref>{{پک|Dickman|۲۰۰۸|ک=A Fragile Balance|ص=۱۸|زبان=en}}</ref>

روش زایش و شیردهی کیسه‌داران از جمله بارزترین تفاوت‌های آن‌ها با دیگر پستانداران است. کیسه‌داران ماده دارای دو کانال واژنی جانبی هستند به منظور انتقال [[اسپرم]] و یک کانال میانی که تنها در هنگام تولد بچه‌ها باز می‌شود.<ref>{{پک|Armati|Dickman|Hume|۲۰۰۶|ک=Marsupials|ص=89|زبان=en}}</ref> [[رحم|رحم‌ها]]‌ها نیز جدا هستند؛ بر خلاف بسیاری از جفت‌داران که دارای یک زهدان کلی هستند. در نرها، [[بیضه|بیضه‌ها]]‌ها همواره در کیسه‌ای بیرون بدن قرار دارند و بر خلاف جفت‌داران که بیضه‌هایشان در پایین آلت تناسلیشان است، بیضه‌های این جانوران در بالای آلت قرار دارد. در هر دو جنس، ادرار و مدفوع از یک کانال یکتا به بیرون پرتاب می‌شوند که این کانال مکان جفت‌گیری و بیرون آمدن نوزاد نیز هست. وجود این کانال مختص کیسه‌داران است و هیچ جفت‌دار دیگری، جز [[پلاتیپوس]] و [[اکیدنه]]، دارای آن نیست.<ref name="Fragile13"/>

کیسه‌داران نیز همچون دیگر پستانداران دارای نوعی تاخیر زمانی در باردارشدن دوباره هستند، ولی تفاوت آن‌ها با دیگر پستانداران در این است که آن‌ها توانایی خود برای باردار شدن را حتا پس از زایمان حفظ می‌کنند و ماده پس از زایمان نیز اقدام به جفت‌گیری می‌کند. جنین پدیدآمده از آمیزش آغاز به شکل‌گیری می‌کند و به [[بلاستوسیست|بلاستوسیستی]]ی با تنها ۱۰۰–۷۰ سلول تبدیل می‌شود. جنین سپس وارد نوعی مرحله انتظار می‌شود که بدان «[[میان‌آسایی]] رویانه» می‌گویند. در کانگوروها، بلاستوسیت تا هنگامی که مادر در حال شیردهی است آغاز به رشد نمی‌کند ولی به محض آنکه جانور جوان آغاز به خوردن غذای جامد می‌کند و وابستگیش به شیر مادر کم می‌شود، بلاستوسیت رشد خود را از سر می‌گیرد.<ref name="Fragile16">{{پک|Dickman|۲۰۰۸|ک=A Fragile Balance|ص=۱۶|زبان=en}}</ref> به نظر می‌رسد که میان‌آسایی برای این پدید آمد تا جلوی به دنیا آمدن فرزندان اضافی را در حالی که کیسه هنوز در اشغال فرزند یا فرزندان پیشین است، بگیرد. فایدهٔ دیگر چنین ویژگی‌ای نیز این است که مادر می‌تواند با سرعت فقدان فرزند از دست داده‌اش را با پرورش پلاستوسیت موجود در رحمش جبران کند.<ref name="Fragile16"/>

به صورت معمول، [[کیسه (کیسه‌داران)|کیسه‌ی]] جانداران کیسه‌دار مکانی از بدن ماده‌ها در نظر گرفته می‌شود که در آن نوزاد ناکامل آغاز به رشد و شیرخوردن می‌کند و مادر با گذاشتن فرزندانش در آن امنیتشان را تضمین می‌کند. با آنکه نام «کیسه‌دار» اشاره به داشتن کیسه توسط این جانوران دارد، همه کیسه‌داران نیز دارای کیسه نیستند. بر خلاف کانگوروها و والابی‌ها که کیسه‌هایی گرم و بزرگ برای بچه‌هایشان دارند، جاندارانی چون [[نامبت|نامبت‌ها]]‌ها فاقد کیسه هستند و پستان‌ها تنها توسط حلقه‌هایی از ماهیچه که فرزند را در هنگام شیرخوردن محافظت می‌کنند، محاصره شده‌اند.<ref>{{پک|Dickman|۲۰۰۸|ک=A Fragile Balance|ص=۱۶-۱۷|زبان=en}}</ref> در میان آن‌هایی هم که کیسه دارند، کیسه می‌تواند از جلو، پشت، و یا مرکز باز شود و عمیق یا کوتاه باشد.<ref>{{پک|Dickman|۲۰۰۸|ک=A Fragile Balance|ص=۱۷|زبان=en}}</ref>

نوزادان به محض بیرون آمدن از رحم و زایمان به سوی کیسه حرکت می‌کنند. حرکت آن‌ها در این هنگام بر روی موهای بدن مادر مانع از سقوطشان می‌شود. پژوهش‌های تازه بر روی نوزادان بعضی گونه‌های کیسه‌دار نشان داده‌اند که آنان حتا پیش از تولد و درون رحم به صورت غریزی تلاش می‌کنند تا به سوی کیسهٔ مادر (در بالای رحم) حرکت کنند.<ref>{{یادکرد|نشانی=http://www.sciencedaily.com/releases/2013/03/130315202701.htm |عنوان=Kangaroos and Other Marsupials: Climb to the Pouch Begins in Utero | ناشر =[[ساینس دیلی|ScienceDaily]] |تاریخ =15 March 2013 |تاریخ بازبینی= 12 August 2013|زبان = en }}</ref>

در گذشته تصور بر این بود که کیسه‌داران به نسبت جفت‌داران توانایی هوشی کمتری دارند چرا که ساختارهای اجتماعی در خود فرگشت نداده و نشانه‌ای از بازی، همبستگی گروهی، روش‌های پیچیده مقابله با مهاجمان، و یا روش‌های پیچیدهٔ ارتباطی در آن‌ها وجود ندارد. بعدها اما نشانه‌هایی از پچیدگی‌های مشهود در رفتار این جانوران و توانایی‌های یادگیریشان دیده شده‌است.<ref name="Nowak10" /> آن‌ها توانایی‌های جالبی در ایجاد ارتباط توسط سیگنال‌های [[فرومون|فرومونی]]ی دارند. غدد پوستی و بویایی آن‌ها نقش مهمی در این توانایی بازی می‌کنند.<ref name="Nowak10" />

کیسه‌داران میان ۶ تا ۷ درصد گونه‌های پستاندار در جهان را تشکیل می‌دهند.<ref>{{پک|Dickman|۲۰۰۸|ک=A Fragile Balance|ص=۹|زبان=en}}</ref><ref>{{پک|Nowak|۲۰۰۵|ک=Marsupials of the World|ص=1|زبان=en}}</ref> این فرورده دارای نزدیک به ۳۳۰ گونه‌است که در ۲۱ تیره، ۹۲ سرده، و ۷ [[راسته (زیست‌شناسی)|راسته‌ی]] اصلی دسته‌بندی شده‌اند. از میان راسته‌ها، سه تایشان به همراه ۲۱ سرده در آمریکای جنوبی به سر می‌برند.<ref name="Fragile13"/> نخستین رده‌بندی‌ها برای این جانوران توسط [[کارل لینه|لینه]] در کتاب [[سامانه طبیعت (کتاب)|سامانه طبیعت]] انجام شد. در ۱۷۵۸، او کیسه‌داران آمریکایی را به همراه [[آرمادیلو|آرمادیلوها]]ها،، [[حشره‌خواران]]، و [[خوک|خوک‌ها]]‌ها به دلیل شباهت‌های بسیار سطحی در یک گروه قرار داد؛ این جانوران اما اکنون در سرده‌های جدای از هم قرار دارند.<ref name="Fragile13">{{پک|Dickman|۲۰۰۸|ک=A Fragile Balance|ص=۱۳|زبان=en}}</ref>

| [[دوزهدانیان]] {{سخ}} از راسته [[دوزهدانی‌سانان]] || ''Didelphidae'' || صاریغ‌ها || شمال، جنوب، و مرکز قاره آمریکا || ۱۷ || ۸۷ || [[Fileپرونده:Didelphis virginiana westerncanada20072.jpg|150px]]

| [[موش‌صاریغان]] {{سخ}} از راسته [[کم‌تکمیزه‌ایان]] || ''Caenolestidae'' || صاریغ شبگرد || آمریکای جنوبی || ۳ || ۶ || [[Fileپرونده:Shrew opossum - Caenolestidae.png|150px]]

| [[کولوکولویان]] {{سخ}} از راسته [[کولوکولوسانان]] || ''Microbiotheriidae'' || [[میمونک کوهی]] || آمریکای جنوبی || ۱ || ۱ || [[Fileپرونده:Monito del Monte ps6.jpg|150px]]

| [[کیسه‌گرگان]] {{سخ}} از راسته [[ستبردم‌سانان]] || ''Thylacinidae'' || [[گرگ تاسمانی]] || استرالیا || ۱ || ۱ || [[Fileپرونده:Thylacinus.jpg|150px]]

| [[ستبردمان]] {{سخ}} از راسته ستبردم‌سانان || ''Dasyuridae'' || [[راسوی کیسه‌دار|راسوهای کیسه‌دار]]، [[شیطان تاسمانی]]، [[موش کیسه‌دار پاکوچک]]، و بسیاری دیگر || استرالیا و گینه نو || ۱۳ (۸) || ۵۶ (۱۳) || [[Fileپرونده:Sarcophilus harrisii -Healesville Sanctuary-8a.jpg|150px]]

| [[مورخواران کیسه‌دار]] {{سخ}} از راسته ستبردم‌سانان || ''Myrmecobiidae'' || [[نامبت]] || استرالیا || ۱ || ۱ || [[Fileپرونده:Numbat Face.jpg|150px]]

| [[کورموشان کیسه‌دار]] {{سخ}} از راسته [[کورموش‌سانان کیسه‌دار]] || ''Notoryctidae'' || [[موش کور کیسه‌دار]] || استرالیا || ۱ || ۲ || [[Fileپرونده:Notoryctes typhlops.jpg|150px]]

| [[کیسه‌سموران]] {{سخ}} از راسته [[کیسه‌داران همه‌چیزخوار]] || ''Peramelidae'' || [[باندیکوت|باندیکوت‌ها]]‌ها و باندیکوت‌های خاردار <!--Echymipera--> || استرالیا و گینه نو و جزیره سیرام || ۳ (۳) || ۸ (۱۰) || [[Fileپرونده:Perameles gunni.jpg|150px]]

| [[خوکان کیسه‌دار]] {{سخ}} از راسته کیسه‌داران همه‌چیزخوار|| ''Chaeropodidae'' || [[باندیکوت پا-خوکی]] || استرالیا || ۱ || ۱ || [[Fileپرونده:PigFootedBandicoot.jpg|150px]]

| [[ماهیچه‌کیسه‌ایان]] {{سخ}} از راسته کیسه‌داران همه‌چیزخوار|| ''Thylacomyidae'' || [[بیلبی|بیلبی‌ها]]‌ها || استرالیا || ۱ || ۲ || [[Fileپرونده:Bilby at Sydney Wildlife World.jpg|150px]]

| [[درخت‌نوردان کیسه‌دار]] {{سخ}} از راسته [[کیسه‌داران علف‌خوار]] || ''Phalangeridae'' || [[کوسکوس (جانور)|کوسکوس‌ها]]، صاریغ‌های دم‌قلمویی، [[صاریغ دم‌پولکی]] || استرالیا و گینه نو || ۴ (۲) || ۸ (۱۹) || [[Fileپرونده:Brushtail possum.jpg|150px]]

| [[کوتوله‌صاریغان]] {{سخ}} از راسته کیسه‌داران علف‌خوار || ''Burramyidae'' || صاریغ‌های کوتوله || استرالیا و گینه نو || ۲ || ۵ || [[Fileپرونده:Cercartetus nanus.jpg|150px]]

| [[کوتوله‌پروازان کیسه‌دار]] {{سخ}} از راسته کیسه‌داران علف‌خوار || ''Acrobatidae'' || [[بادپر پردم]] || استرالیا و گینه نو || ۲ (۱) || ۲ (۱) || [[Fileپرونده:Beutelmaus brehm.png|150px]]

| [[بادپرکیسه‌داران]] {{سخ}} از راسته کیسه‌داران علف‌خوار || ''Petauridae'' || بادپرها و تریوک‌ها || استرالیا و گینه نو|| ۳ || ۶ (۵) || [[Fileپرونده:Sugies03 hp.jpg|150px]]

| [[شبه‌دستان]] {{سخ}} از راسته کیسه‌داران علف‌خوار || ''Pseudocheiridae'' || صاریغ‌های دم‌حلقه‌ای || استرالیا و گینه نو || ۶ || ۷ (۱۰) || [[Fileپرونده:Pseudocheirus peregrinus-Cayley.jpg|150px]]

| [[صاریغ شهدخوار|صاریغ‌های شهدخوار]] {{سخ}} از راسته کیسه‌داران علف‌خوار || ''Tarsipedidae'' || صاریغ شهدخوار || استرالیا || ۱ || ۱ || [[Fileپرونده:Tarsipes rostratus - Gould.jpg|150px]]

| [[کیسه‌خرسان]] {{سخ}} از راسته کیسه‌داران علف‌خوار || ''Phascolarctidae'' || [[کوالا]] || استرالیا || ۱ || ۱ || [[Fileپرونده:Koala and joey.jpg|150px]]

| [[وامبتیان]] {{سخ}} از راسته کیسه‌داران علف‌خوار || ''Vombatidae'' || [[وامبت]] || استرالیا || ۲ || ۳ || [[Fileپرونده:Vombatus ursinus -Maria Island National Park.jpg|150px]]

| [[هیپسی‌پریمنودونتیده]] {{سخ}} از راسته کیسه‌داران علف‌خوار || ''Hypsiprymnodontidae'' || [[موش-کانگوروی مشکین]] || استرالیا || ۱ || ۱ || [[Fileپرونده:Hypsyprymnodon moschatus.JPG|150px]]

| [[کانگوروهای موش‌وار]] {{سخ}} از راسته کیسه‌داران علف‌خوار || ''Potoroidae'' ||موش-کانگوروها || استرالیا || ۴ || ۱۰ || [[Fileپرونده:Bettongia gaimardi.jpg|150px]]

| [[درازپایان]] {{سخ}} از راسته کیسه‌داران علف‌خوار || ''Macropodidae'' || [[کانگورو|کانگوروها]]ها و [[والابی|والابی‌ها]]‌ها || استرالیا || ۹ (۲) || ۴۵ (۲۰) || [[Fileپرونده:Macropus rufogriseus rufogriseus Bruny.jpg|150px]]

کیسه‌داران گوشت‌خوار را می‌توان به ۲ دسته اصلی اقسیم کرد: آن گونه‌هایی همچون شیطان تاسمانی که از گوشت مهره‌داران و دیگر پستانداران تغذیه می‌کنند، و آن گونه‌هایی چون بیشتر اعضای تیره ستبردمان که جانداران [[بی‌مهرگان|بی‌مهره]] و [[حشرات]] را شکار می‌کنند. گروه نخست دارای تنها ۶ گونه ساکن استرالیا است که ۴ تایشان را [[کوئول|کوئول‌ها]] تشکیل می‌دهند. کوئول‌های کوچکتر نه تنها از گوشت مهره‌داران تغذیه می‌کنند که میزان بسیار زیادی حشره و حتا میوه نیز به رژیم غذایی خود می‌افزایند.<ref name="Dickman52">{{پک|Dickman|۲۰۰۸|ک=A Fragile Balance|ص=۵۲|زبان=en}}</ref> کوئول‌های بزرگتری چون [[کوئول ببری]] طعمه خود را با پنهان شدن و دنبال کردن شکار می‌کنند و به دنبال طعمه‌هایی چون والابی که به اندازه بدن خودشان هستند و والابی مرداب که دو برابر بزرگتر از آن‌ها هستند می‌روند. بزرگترین گوشتخوار کیسه‌دار تا سده گذشته گرگ تاسمانی بود با وزنی که به ۳۵ کیلوگرم می‌رسید.<ref name="Dickman52"/> دسته دوم که به حشره‌خواری می‌پردازند جثه کوچکتری نسبت به دسته نخست دارند و وزن اغلبشان کمتر از ۱۰۰ گرم است. آن‌ها از بویایی خود برای یافتن حشرات زیر خاک بهره می‌گیرند، شنوایی و دید نزدیک قوی دارند، و با فرزی زیاد می‌توانند حشره را شکار کنند. این جانوران گستره وسیعی از بی‌مهرگان را برای خوردن بر می‌گزینند ولی کمتر به سراغ جاندارانی چون [[مورچه]]، [[حلزون]]، و [[کرم ابریشم|کرم‌های ابریشم]] پشمالو می‌روند. نامبت که با ۷۰۰ گرم وزن بزرگترین عضو این گروه است شکارچی ماهر [[موریانه|موریانه‌ها]] است. [[عنکبوت|عنکبوت‌ها]] و [[هزارپا|هزارپاها]]ها از جمله دیگر طعمه‌های این دسته از کیسه‌داران هستند.<ref>{{پک|Dickman|۲۰۰۸|ک=A Fragile Balance|ص=۵۲-۵۳|زبان=en}}</ref>

کیسه‌داران همه‌چیزخوار گستره بسیار وسیعی از غذاها اختیار می‌کنند؛ اگرچه اغلبشان تنها یک یا دو منبع غذایی را به عنوان منابع اصلیشان استفاده می‌کنند. چهار زیردسته اصلی این گروه عبارتند از همه‌چیزخواران حشره‌خوار، همه‌چیزخواران میوه‌خوار، همه‌چیزخواران [[قارچ|قارچ‌خوار]]، و همه‌چیزخواران کلی. در سه زیردسته نخست، منبع غذایی مشخص شده نیم یا بیش از نیمی از رژیم غذایی را تشکیل می‌دهد.<ref name="Dickman52">{{پک|Dickman|۲۰۰۸|ک=A Fragile Balance|ص=۵۵|زبان=en}}</ref> [[بادپر پردم]]، صاریغ‌های کوتوله، [[صاریغ راه‌راه]]، و [[صاریغ لیدبیتر]] از جمله کیسه‌داران همه‌چیزخوار-حشره‌خوار هستند. آن‌ها علاوه بر بی‌مهرگان از انواع گوناگونی از [[شهد]]، [[گرده]]، [[صمغ]]، و دیگر فرآورده‌هایفراورده‌های گیاهی بهره می‌گیرند. برای نمونه، [[بادپر شکم‌زرد]] به هنگام کندن پوست درختان برای به دست آوردن [[شیره|شیره‌شان]] ردی V شکل بر روی درخت به جای می‌گذارد.<ref name="Dickman52"/>

بیماری ماهیچه سفید<ref group="پانویس">White Muscle Disease</ref> یکی از بیماری‌های رایج در میان کیسه‌داران است. این بیماری نوعی [[میوپاتی]] است که در میان بعضی درازپایان، به ویژه در میان [[کوئوکا|کوئوکاها]]ها،، پدید می‌آید. جانوران این گونه هنگامی که در اسارت نگه داشته می‌شوند دچار نوعی سندروم می‌شوند که باعث کاهش وزن، از دست دادن پیشرفت‌کننده ماهیچه‌ها به ویژه ماهیچه پاهای پشتی، فلج پاها و در پایان مرگ می‌شود. وجود [[ویتامین E]] در غذای جانور برای جلوگیری از پدید آمدن این بیماری ضروری است.<ref>{{پک|Smith|2009|ف=Macropod Nutrition|ص=|زبان=en}}</ref>

فک متورم<ref group="پانویس">Lumpy jaw</ref> نیز از گذشته به عنوان عاملی کشنده در میان درازپایان در اسارت شناخته می‌شد.<ref>{{پک|Stonehouse|Gilmore|۱۹۷۷|ک=The Biology of Marsupials|ص=۱۴۶|زبان=en}}</ref> بیماری در آغاز در محدوده [[پریودنتولوژی|دهانی]] پدیدار می‌شود و می‌تواند تبدیل به یک [[استئومیلیت]] موضعی شود و غشاهای [[مخاط|مخاطی]]ی حفره دهانی و زبان را آلوده کند و به چشم‌ها و سوراخ‌های بینی برسد. در پایان، گسترش این بیماری به صورت [[گندخونی]] به [[شش|شش‌ها]]‌ها،، [[معده]]، و [[کبد]] باعث مرگ جانور می‌شود. به دلیل آماس کردن ناحیه فکی، جانور توانایی غذا خوردن خود را نیز از دست می‌دهد. این بیماری در صورتی که در مراحل آغازین خود تشخیص داده شود می‌تواند با [[آنتی‌بیوتیک]] درمان شود.<ref>{{پک|Jackson|2003|ک=Australian Mammals|ص=|زبان=en}}</ref><ref>{{پک|Antiabong|Boardman|Smith|Brown|2013|ف=A molecular survey of a captive wallaby population|ص=|زبان=en}}</ref>

تیره‌های [[ستبردمان]] و [[وامبتیان]] نیز بیماری‌های ویژه خود را دارند. همهٔ [[موش کیسه‌دار استوارت|موش‌های کیسه‌دار استوارت]] نر در دوره‌ای دو هفته‌ای پس از جفت‌گیری می‌میرند. این نرها پس از آنکه جفت‌گیری می‌کنند نشانه‌های تشویش و اضطراب شدید ناشی را نشان می‌دهند. پژوهش‌ها نشان می‌دهند که نرها به این دلیل پس از جفت‌گیری می‌میرند که بالا رفتن شدید [[تستوسترون]] خون در دوران جفت‌گیری باعث از هم گسیختگی سامانه دفاعی بدن و ایجاد توده‌ای لنفاوی – که احتمالاً به دلیل سطوح بالارفتهٔ پلاسمای [[کورتیکواستروئید|کورتیکواستروئیدی]]ی پدید آمده – می‌شود.<ref>{{پک|Bradley|2003|ف=Stress, hormones and mortality in small carnivorous marsupials|ص=|زبان=en}}</ref>

== پانویس‌هاپانویس ==

{{انبارویکی‌انبار-رده|Marsupialia}}