|
|پانویس=
}}
'''ایزَدخواست''' شهری است در [[بخش مرکزی]] [[شهرستان آباده]] [[استان فارس]] در جنوب ایران.
'''ایزَدخواست''' شهری است در [[بخش مرکزی]] [[شهرستان آباده]] در [[استان فارس]] .این شهر شمالی ترین نقطه استان فارس می باشد و از سمت شمال با [[شهرستان شهرضا]] و از سمت غرب با [[شهرستان سمیرم]] از توابع [[استان اصفهان]] مرز مشترک دارد. پس از ورود به استان فارس از [[بزرگراه اصفهان-شیراز]]، ایزدخواست نخستین شهری است که بر سر راه قرار دارد و به عنوان دروازه استان فارس می باشد.
پس از ورود به استان فارس از [[بزرگراه اصفهان-شیراز]]، ایزدخواست نخستین شهر بر سر راه است.
سد خاکی شهدای ایزدخواست بر روی رودخانه ایزدخواست در ۵ کیلومتری جنوب این شهر قرار دارد. و در سال ۱۳۷۹ خورشیدی به بهره‌برداری رسیده است. [http://www.soil-water.com/persian/dams/Izad%20Khast.htm] ▼کار اصلی مردم این شهر کشاورزی و دامداری می باشد و دامداری در این شهر هنوز به صورت سنتی و با دام های بومی رواج دارد. به دلیل قرار گرفتن این شهر در حاشیه [[کویر مرکزی ایران]] دارای طبیعت بیابانی و پوشش گیاهی ضیعف می باشد.
کشاورزی این شهر وابسته به آب رودخانه ایزدخواست می باشد که از [[کوه مروارید]] در قسمت جنوب غرب این شهر سرچشمه می گیرد و پس از طی مسیر نسبتا طولانی به [[باتلاق گاو خونی]] می ریزد. جهت حرکت این رودخانه از جنوب غرب به شمال شرق می باشد و بخش طولانی از این مسیر در یک دره بزرگ و عمیق آبرفتی و حاصلخیز قرار دارد. به دلیل آبرفتی بودن خاک اطراف رودخانه برای کشاورزی بسیار مناسب می باشد.
با توجه به اینکه این دره سرسبز در یک منطقه خشک قرار دارد فضای بسیار زیبا و مفرحی برای مسافران و کسانی که از این مسیر عبور می کنند ایجاد کرده است. همچنین به دلیل بزرگ و عمیق بودن دره چندین پل بزرگ بر روی آن احداث گردیده است.
▲سد خاکی شهدای ایزدخواست بر روی رودخانه ایزدخواست در ۵ کیلومتری جنوب این شهر قرار دارد. و دراز سال ۱۳۷۹ خورشیدی آغاز به بهره‌برداری رسیده استشده. [http://www.soil-water.com/persian/dams/Izad%20Khast.htm]
== وجه تسمیه ایزدخواست ==
ایزدخواست را مردم محلی یزدخواست نیز می گویند.
== یزدخواست تاریخی ==
ضبط‌های دیگر نام آن یزدخواست و ایزدخواست و یزدخاست و ایزدخاست است.
{{اصلی|قلعه ایزدخواست}}
در دهخدا چنین آمده است:
نام قلعه ای است در اراضی ولایت فارس که به اصفهان اقرب است و آن را ایزدخواست گویند. سبب تسمیه اش را نوشته اند که لشکری بدانجا مقام کرده بودند چندان برف ببارید که بیشتر آنها در زیر برف بمردند. فردا که سوال وگفتگو شد که چرا چنین وهنی اتفاق افتاد بزرگ ایشان گفت : «ایزدخواست » و در آنجا توقف کردند و اموات را دفن کرده قریه ای بنا نمودند به این نام معروف و موسوم شد. (انجمن آرا) (آنندراج ) : در آن موضع دیهی بنا کردند و ایزدخواستیزدخواست نام نهادند یعنی خدا هلاک ایشان خواست .
بنای قلعه در کنار دره ای است و اصل بنای آن چند طبقه است. و در پایین آن خانه‌های روستاست.
همچنین مسجدی که در این مجموعه بر اسکلت [[چهارطاقی ساسانی]] بنا شده و پایه‌های سنگی ساسانی دیوارهای آن هنوز موجود است.
== گردشگری و آثار تاریخیقدیمی ==
آثار تاریخی ایزدخواست عبارتند از
* [[قلعه ایزدخواست]]، از [[دوره ساسانی]]
* [[کاروانسرای عباسی ایزدخواست]]
* [[پل عباسی ایزدخواست]]
* [[سد قوسی ایزدخواست]]
* برج نوربخش
* تل [[زکی خان]]
قلعه و پل ایزدخواست، کاروانسرا و خانه‌های قدیمی روستایی از جمله آثار تاریخی شهر ایزدخواست به شمار می‌روند که هرکدام به نوبه خود می تواند گردشگران را در این شهر متوقف کند.
قلعه ایزدخواست متعلق به دوران ساسانیان را می‌توان یکی از شاخص‌ترین آثار این منطقه توصیف کرد که با سبک معماری خود یکی از عجایب و نمونه های چشمگیر شهرسازی و مهندسی زمان قدیم ایران است.
درابتدای دشت وسیع آباده درآخرین نقطه غربی به فاصله ۶۰ کیلومتر از آباده به طرف اصفهان هر مسافری به شهر ایزدخواست می رسد. این شهر با قلعه تاریخی خود با توجه به قدمت بیش از۲۰۰۰ سال می‌تواند چند روز برای تماشا و گردشگری، هر مسافری را متوقف کند.
با کمترین هزینه امنیت قلعه و ساکنان داخل آن تأمین می‌شده است چون از سه طرف با پرتگاهی تقریباً بر حالت عمود نسبت به کف زمین با ارتفاعات مختلف از۶ تا ۱۵متر، حتی با کمک ادوات جنگی برای سربازان دشمن غیر قابل نفوذ بوده است.
فقط از یک طرف به قلعه دسترسی بوده که آن هم با حفر زمین حدود ۳۰ متر طول و۴ متر عرض با عمق ۴ متر عملاً نفوذ به داخل قلعه غیر ممکن بوده است.
در داخل قلعه منازل حیاط نداشته اند و پشت بام طبقه اول، حیاط طبقه دوم بوده است و همه در یک همزیستی قوی در قلعه سکونت داشته‌اند و با استفاده از اضافی چوب سقفها برای خانه‌های اطراف حصار قلعه، بالکن ایجاد کرده‌اند. دیوارها در پایین به صورت سنگ چین هستند که مانع از پوسیدگی خشت ها می‌شده و در بالا از خشت خام استفاده شده است.
سقف های بعضی مکان ها مخصوصا طویله ها که در اولین طبقه قرار دارند و سقف طاقچه های داخل اتاق ها به صورت هلالی و بعضا جناقی است که مطابق با سبک دوره ساسانیان می باشد.
وجود آتشکده در تقریبا وسط قلعه کمی بیشتر به سمت شمال یادگار زندگی پررونق آنها در زمان قبل از اسلام است. بودن آتشکده در آن زمان نشان از وجود موبد یا موبدان و طبقه اشراف و درباریان در قلعه ایزدخواست بوده است.
سردر قلعه به علت نامعلومی تخریب شده و با همان مصالح بجای مانده از سردر قبلی مجددا به صورت فعلی بازسازی شده است و فقط درب چوبی آن عوض شده است.
در حدود دو قرن پیش به علت تخریب حمام قلعه، شخصی با هزینه سفر حج خود یک باب حمام با کلیه امکانات و تزئینات آن زمان به سبک حمام های دوره صفوی می سازد که یکی از زیباترین بنا های داخل قلعه محسوب می شده است.
خانه سازی در قلعه نیز در حد بی نظیری بوده که ضمن استفاده کردن از مصالح چوب و گل به صورت خشت کمترین سنگینی را بر کف قلعه ایجاد کرده و همچنین توانسته اند ساختمانهایی را در 5 طبقه بسازند که با امکانات آن زمان در یک فضای محدود بسیار قابل تامل است که هم جواب ازدیاد جمعیت را می داده و هم با استفاده از ارتفاع طبقات، چشم اندازی بسیار زیبا به وجود می‌آمده که مردم هم می توانستند زمینهای کشاورزی خود را از داخل خانه تماشا کنند و هم در دل طبیعت باشند.
قلعه‌ای که روزی دشمنان هیچ راه نفوذی را در آن نمی‌توانستند پیدا کنند امروز زوال و فرسایش به خوبی راه تسخیر آن را پیدا کرده و مرتب نیز در خود فرو می برند و گویی برای متولیان امر رسیدگی به این قلعه هیچ جذابیتی ندارد.
{{-}}
== نگارخانه ==
<gallery>
| 