اتحاد جهانی آلیانس: تفاوت میان نسخه‌ها

'''اتحاد جهانی آلیانس''' (عبری: כל ישראל חברים فرانسوی :Alliance Israélite Universelle) یک سازمان جهانی یهود است که در [[پاریس]] [[فرانسه]] مستقر است. این سازمان در سال ۱۸۶۰ توسط [[آدولف کرمیو]] برای محافظت از یهودیان تمامی دنیا تشکیل شد. اهداف این سازمان دفاع از خود و خودکفایی یهودیان از طریق آموزش و پرورش است. شعار این سازمان از نوشته های ربانی گرفته شده است که میگوید "کل اسراییل آرویم ز لازه" (عبری: כל ישראל ערבים זה לזה) که معنی این است که تمامی قوم اسراییل دارای وظیفه برای حمایت از دیگر یهودیان است.

[[ناصرالدین شاه قاجار]] در سال ۱۸۷۳ میلادی سفری به اروپا نمود.<ref>Diary of the shah of persia during his tour of europe, trans. J.W. Redhouse,London, John Murray, 1874</ref> در این سفر نمایندگان آلیانس به دیدار شاه رفتند و از او درخواست کردند که قوانین ضد یهودی را در ایران تغییر دهد. این دیدار در ۱۲ ژوئیه ۱۸۷۳ در محل زندگی رییس [[پارلمان فرانسه]] صورت گرفت.آدولف کرمیو که شخصاً در این دیدار حاضر بود در سخنانی در مورد شرح ظلمهای جامعه یهود در ایران صحبت کرد.<ref>The Jews of Iran in the Nineteenth Century, David Yeroushalmi, BRILL, 2009, page 243. </ref> شاه نیز در این دیدار با تاسیس مدارس آلیانس در ایران موافقت کرد و گفت : "من فراموش نمی‌کنم که این یک یهودی، [[حاج ابراهیم کلانتر|حاج ابراهیم]]، بود که کمک کرد قاجارها سلطنت را بدست آورند."<ref> Outcaste : Jewish Life in Southern Iran, Lawrence Loeb, p32, 2012.</ref>. آلیانس روز بعد نامه ای به میرزا حسینخان سپهسالار نوشت و درخواست خود را کتباً ارائه کرد. این مساله با مخالفت شدید علمای شیعه و مردم در ایران مواجه گردید. به همین دلیل تاسیس این مدارس تا ژوئیه ۱۸۹۸ میسر نگردید. توافقنامه نهایی بین ایران و آلیانس در سال ۱۸۹۸ امضاء شد. بر این پایه، دولت ایران از اتباع یهودی کشور حمایت کرده، نخستین مدرسه ی آلیانس یهودیان در تهران ایجاد شد و دولت ایران مسئول تامین محل آن شد. همچنین با موافقت دولت ایران، چهار نفر از جوانان یهودی ایرانی(۱۳ تا ۱۵ ساله) برای ادامه تحصیل به پاریس اعزام شدند .با این وجود شروع به کار اولین مدرسه تا زمان [[مظفرالدین شاه قاجار]] در سال ۱۲۹۰ عملی نشد.<ref>The Jews of Iran in the Nineteenth Century, David Yeroushalmi, BRILL, 2009, page 358. </ref>

این پدیده در جامعه مذهبی ایران بحثهای زیادی بر انگیخت. به دنبال ایجاد نخستین مدرسه ی آلیانس در تهران [[مدرسه آلیانس همدان]] (۱۲۷۹ خورشیدی /۱۹۰۰ میلادی) اصفهان (۱۲۸۰ خورشیدی / ۱۹۰۱ میلادی) سنندج و شیراز (۱۲۸۲ خورشیدی / ۱۹۰۳ میلادی) نهاوند و [[مدرسه آلیانس کرمانشاه]] (۱۲۸۳ خورشیدی / ۱۹۰۴ میلادی) و در بیجار (۱۲۸۵ خورشیدی / ۱۹۰۶ میلادی گشایش یافت. در سال (۱۲۹۲ خورشیدی / ۱۹۱۳ میلادی) یهودیان بروجرد موفق شدند فرزندانشان را در مدرسه نوبنیاد آلیانس در شهر خود ثبت نام کنند.<ref>http://www.7dorim.com/Tasavir/madrese_aliance.asp</ref> جنگ جهانی اول فعالیتهای آلیانس را در ایران کاهش داد. ولیکن بعد از پایان جنگ فعالیتها دوباره شدت یافت به طوری که یهودیان یزد (۱۳۰۷ خورشیدی / ۱۹۲۸ میلادی) و کاشان (۱۳۰۸ خورشیدی / ۱۹۲۹ میلادی) آخرین جوامع یهودی بودند که دارای مدرسه آلیانس شدند. با اینکه بسیاری از یهودیان از مدارس آلیانس استقبال کردند ولیکن به دلیل تفاوتهای فرهنگی شدید بین یهودیان اشکنازی و ایرانی و همچنین تاکید شدید این مدارس بر ارزشهای غربی بعضی خانواده های یهودی را ناراحت میکرد. مدارس آلیانس اهمیت زیادی به تدریس فقه یهودی نمیدانندنمی‌دانند و هدف آنها آماده سازی یهودیان برای زندگی در یک جامعه غیریهودی بود. همچنین دستورهای غیرمذهبی این مدارس و دید غیر-صهیونیستی آنان خانواده های مذهبی را ناراحت میکرد. زبان تمامی کتابهای درسی به زبان فرانسه بود و دانش آموزان کتابهای فارسی و یا عبری نداشتند. به همین دلیل بعضی یهودیان احساس میکردند که مدارس آلیانس نه تنها یهودیان را از ریشه های یهودی آنان جدا کرد بلکه از ریشه های ایرانی نیز مجزا نمود.<ref>Jewish communities in exotic places, Ken Blady, Page 65, Jason Aronson Inc, 2000.</ref><ref>http://www.7dorim.com/Tasavir/madrese_aliance.asp</ref> این اختلافات باعث تغییر روش تدریس در سال ۱۹۲۱ میلادی شد و از این زمان اهمیت بیشتری به زبان فارسی داده شد. همچنین با اعلام اتحادیه بالفور در سال ۱۹۱۷ و تاسیس سازمان صهیونیزم ایران در این سال روش تدریس تغییرات زیادی نمود.<ref>http://www.iranicaonline.org/articles/alliance-israelite-universelle-the-first-worldwide-jewish-organization-through-which-a-number-of-jewish-schools-were-fou</ref> روزنامه هاگلوت که روزنامه رسمی سازمان صهیونیزم ایران بود در سال ۱۹۲۱ آلیانس را مورد انتقاد قرار داد و نوشت که دانش آموختگان آلیانس به قدر کافی فارسی نمیدانندنمی‌دانند که شغل پدر خود را ادامه دهند. <ref>http://www.iranicaonline.org/articles/alliance-israelite-universelle-the-first-worldwide-jewish-organization-through-which-a-number-of-jewish-schools-were-fou</ref> با قدرت گرفتن [[رضا شاه]] و دیدگاه ملی گرایانه او تدریس زبان فارسی در تمامی مدارس خارجی اجباری شد. بین سالهای پایان جنگ جهانی دوم و انقلاب ایران به تدریج مدارس آلیانس از زیر نظر سازمان آلیانس در فرانسه خارج شدند و به صورت مشترک با سازمانهای یهودی آمریکا اداره میشدند.<ref>http://www.iranicaonline.org/articles/alliance-israelite-universelle-the-first-worldwide-jewish-organization-through-which-a-number-of-jewish-schools-were-fou</ref>

با ورود دانش آموختگان مدارس آلیانس و بازگشت بسیاری از آنان از مدارس اروپایی وضعیت جامعه ایران به شدت متحول شد. در این زمان به دلیل تخصص بالای این دانش آموختگان دیدگاههای منفی نسبت به یهودیان به شدت کاهش یافت و قدرت روحانیون شیعه کاسته شد. علاوه بر این اکثر دانش آموختگان آلیانس دارای تسلط به زبان فرانسه بوده و میتوانستند با اروپا ارتباط برقرار کنند. بعضی مسلمانان نیز در مدارس آلیانس مورد آموزش قرار گرفتد که از آنجمله میتوان احمد بیرشک، میرزا محمدخان قزوینی ملقب به علامه قزوینی،ابوالحسن خان صدیقی(نقاش و مجسمه‌ساز سازنده مجسمه [[فردوسی]] در میدان فردوسی تهران، مجسمه خیام در پارک لاله تهران، مجسمه [[نادرشاه افشار]] در مشهد و طرح چهره ابوعلی سینا)، بهنام عیسی، حبیب یغمایی، [[جواد بدیع زاده]] را نام برد. مدارس آلیانس در فارسی معمولاً مدارس اتحاد نامیده میشوند.<ref>http://www.7dorim.com/Tasavir/madrese_aliance.asp</ref>

[[Fileپرونده:PikiWiki_Israel_134_Girls_School_in_Jerusalen_1935_תמונת_מחזור_בית_ספר_אליאנס_1935.JPG|thumbبندانگشتی|مدرسه دخترانه آلیانس در اورشلیم ۱۹۳۵ میلادی]]

{{پانویس|۲}}