اورانگوتان: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
جز Removing Link GA template (handled by wikidata)
Rezabot (بحث | مشارکت‌ها)
جز ربات:افزودن الگو ناوباکس {{کپی‌ها}}+املا+مرتب+تمیز (۹.۱)
خط ۲۲:
}}
 
'''اورانگوتان''' تنها [[سرده|سردهٔ]] باقیماندهباقی‌مانده از [[کپی بزرگ|کپی‌های بزرگ]] در منطقهٔ [[آسیا]] است. آنها در زمرهٔ باهوش‌ترین [[نخستی‌سانان]] هستند، و از انواع ابزار پیچیده سود جسته، و هر شب نیز با استفاده از شاخ و برگ درختان، لانه‌ای مخصوص خواب می‌سازند. آنها معمولاً تهاجمی نیستند و بیشتر به صورت منزوی به جستجوی غذا می‌پردازند. آنها بزرگترین [[جانوران]] موجود درختی هستند که بازوهای درازتری نسبت به دیگر [[کپی بزرگ|کپی‌های بزرگ]] دارند. رنگ موی آنها معمولاً قرمز مایل به قهوه‌ای و یا به رنگ معمول دیگر کپی‌های بزرگ یعنی سیاه است.
 
اورانگوتان بومی [[اندونزی]] و [[مالزی]] بوده، و در حال حاضر تنها در [[جنگل بارانی|جنگل‌های بارانی]] جزیره‌های [[بورنئو]] و [[سوماترا]] یافت می‌شود. ولی [[سنگواره|سنگوارههایی]]هایی از آن در [[جاوه]]، [[شبه‌جزیره مالایا|شبه‌جزیرهٔ تای-مالای]]، [[ویتنام]] و [[چین]] یافت شده‌است. در حال حاضر تنها دو گونه از این سرده باقی مانده‌است، که هر دو در [[گونه در معرض خطر|خطر انقراض]] هستند: اورانگوتان بورنئویی و اورانگوتان سوماترایی (در خطر بالای انقراض).
 
== ریشه‌شناسی ==
خط ۳۸:
== کالبدشناسی و فیزیولوژی ==
[[پرونده:Sumatran orangutan family in Toronto Zoo.JPG|بندانگشتی|چپ| اورانگوتان سوماترایی نر، کودک و ماده.]]
قد یک اورانگوتان در حالت ایستاده ۱.۲ تا ۱.۵ متر است. به طور متوسط وزن‌شان ۳۳ تا ۸۲ کیلو است.<ref name=NG>{{cite web| title = National Geographic| url = http://animals.nationalgeographic.com/animals/mammals/orangutan.html| publisher = [[انجمن جغرافیای ملی|National Geographic Society]]| accessdate = 2009-07-25}}</ref> نرها می‌توانند به ۱۱۰ کیلو یا بیشتر هم برسند. دست اورانگوتان‌ها شبیه دست [[انسان‌ها]] است؛ آنها چهار انگشت و یک [[انگشت شست]] دارند. پای آنها هم چهار انگشت و یک شست پای بزرگ دارد. آنها می‌توانند هم با دست‌ها و هم با پاها اجسام را نگه دارند. درازای دست بزرگترین نرها به ۲ متر می‌رسد.
 
اورانگوتان‌ها بدنی حجیم و بزرگ، گردنی ضخیم، و بازوانی بسیار دراز، و پاهایی کوچک و خمیده دارند، و فاقد دم هستند. بیشتر بدن آنها با موی قهوه‌ای مایل به قرمز پوشیده شده، و رنگ آن در میان گونه‌ها متغیر است. برای مثال اورانگوتان سوماترایی پوششی روشنتر و کم‌پشت‌تر دارد.<ref>{{cite web|url=http://www.red-ape.co.uk/orangutan/orang_anatomy.html |title=صفحهٔ آناتومی اورانگوتان |publisher=Red-ape.co.uk |date= |accessdate=2009-07-03}}</ref>
خط ۴۶:
== رفتار ==
=== تغذیه ===
[[میوه|میوهها]]ها ۶۵ تا ۹۰ درصد رژیم غذایی اورانگوتان‌ها را تشکیل می‌دهند. به ویژه میوه‌های شیرین و چرب ترجیح داده می‌شوند. [[انجیر]] از میوه‌های رایجی است که استفاده می‌کنند، چون جمع‌آوری و هضم آن آسان است. همچنین آنها حشرات کوچک و جانوران کوچک (مثل پرندگان و پستانداران کوچک) هم می‌خوردند. اورانگوتان‌ها حتی برای نوشیدن آب شاخه‌های درخت را ترک نمی‌کنند، و از آبی که در سوراخ بین شاخه‌ها جمع شده استفاده می‌کنند.<ref name="">[http://020.ir/index.php?option=com_content&view=article&id=1007:2009-07-14-06-11-42&catid=80&Itemid=45 اورانگوتان چگونه جانوری است؟]</ref>
 
=== استفاده از ابزار و فرهنگ ===
مانند دیگر کپی‌های بزرگ، اورانگوتان‌ها از جملهٔ باهوشترین [[نخستی‌ها]] هستند.<ref>Deaner RO, van Schaik CP, Johnson V. 2006. Do some taxa have better domain cognition than others? A meta-analysis of nonhuman primate studies. Evol Psych 4: 149-196</ref> از [[دهه ۱۹۶۰ (میلادی)|دههٔ ۱۹۶۰]] میلادی استفادهٔ شامپانزه‌ها از ابزار شناخته شده بود.<ref>Goodall J. 1970. Tool-using in primates and other vertebrates. In: Lehrman DS, Hinde RA, Shaw E, editors. Advances in the study of behavior. New York, Academic Press. Vol. 3: p. 195-249</ref> استفاده از ابزار در میان اورانگوتان‌ها هم توسط بیروت گالدیکاس مشاهده شده‌است.<ref>Galdikas BMF. 1982. Orang-Utan tool use at Tanjung Putting Reserve, Central Indonesian Borneo (Kalimantan Tengah). J Hum Evol 10:19-33</ref>
 
=== ارتباط ===
خط ۵۵:
پژوهشی در سال ۲۰۰۸ بر روی دو اورانگوتان در باغ وحش [[لایپزیگ]] نشان داد که اورانگوتان‌ها نخستین گونهٔ غیرانسان هستند که «معاملهٔ حساب‌شده» در آنها رواج دارد. به این شکل که آنها سود و ضرر هزینهٔ تبادل هدیه را در طول زمان حساب می‌کنند.<ref>[http://royalsociety.org/news.asp?id=8198 فقط انسان‌ها هدیه نمی‌دهند]</ref>
 
اورانگوتان‌ها، همچون دیگر [[کپی|کپیها]]ها مانند [[شامپانزه]] و [[گوریل]] اصواتی خنده‌مانند در هنگام ارتباط فیزیکی مانند دنبال هم دویدن و قلقک از خود بروز می‌دهند.<ref>[http://dsc.discovery.com/news/2009/06/04/chimps-apes-laugh.html شامپانزه‌ها و دیگر کپی‌ها مانند انسان‌ها می‌خندند.]</ref>
 
== وضعیت حفاظت ==
خط ۶۱:
 
== دیدگاه ادیان و فرق گوناگون درباره اورانگوتان ==
در بین [[مسلمانان]] [[اندونزی]] و [[مالزی]] [[شیعیان]] بر این اعتقادند که [[اورانگوتان]] زیباترین جلوه آفرینش پروردگار است حال آنکه [[اهل سنت]] خصوصاخصوصاً کشاورزان سنی آن را بچشم دزد و سارق مزارع دیده و سعی دارند به حکم مذهبشان قطع ید (قطع کردن دست) کرده و یا حتی به قتل برسانند.
آنها از کشتن میمون های مادر کنار بچه هایشان صرفنظر نکرده و حتی از کشتن و ناقص کردن بچه ها هم ابایی ندارند. کشاورزان [[هندو]] و [[مسیحی]] هم رفتاری مشابه دارند اگرچه برخی از فرق [[برهمایی]] [[اورانگوتان]] و تمام میمون های بزرگ را مقدس و خداگونه میپندارند و میمون را جزو فرزندان خدایان سه گانه میدانند.
در بین اقشار تحصیلکرده جامعه [[اندونزی]] عده ای اعم از [[بودایی]] مسیحی شیعیان و پیروان وحدت ادیان برای این گونه در معرض انقراض ارزش زیادی قائل هستند و معتقدند اورانگوتان بزرگترین سرمایه میراث طبیعی جنوب شرق آسیا است.
 
== پانویس ==
{{پانویس|اندازه=کوچک}}
 
== منابع ==
خط ۸۵:
 
{{انسان‌سا}}
{{کپی‌ها}}
 
[[رده:گونه‌های متمایز از دیدگاه فرگشتی و در معرض انقراض جهانی]]
[[رده:اورانگوتان‌ها]]
[[رده:پستانداران جنوب شرق آسیا]]
[[رده:جانوران با ژنوم ضبط شده]]
[[رده:گونه‌های کاربر ابزار]]
[[رده:گونه‌های متمایز از دیدگاه فرگشتی و در معرض انقراض جهانی]]