غشای سلولی: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
جز ربات ردهٔ همسنگ (۲۶) +مرتب+تمیز (۹.۱): + رده:زیست‌شناسی پوسته‌ای |
||
خط ۱:
[[پرونده:Cell membrane detailed diagram 4.svg|بندانگشتی|300px|[[یاخته|یاختهٔ]] [[یوکاریوت]]]]
[[پرونده:Cell membrane drawing-en.svg|
'''پوستهٔ یاخته''' یا '''غشای یاخته''' یا '''غشای پلاسمایی''' به پوستهٔ نازک [[یاخته|یاخته‌ها]] که از یک یادولایه [[فسفولیپید|فسفولیپیدی]] تشکیل شده گفته می‌شود.{{سخ}}
خط ۱۶:
سد لیپیدی پوستهٔ یاخته از نفوذ آب جلوگیری می‌کند: ساختار بنیادی پوستهٔ یاخته یک لایه چربی دو طبقه‌است که یک برگهٔ نازک از لیپیدها فقط به ضخامت دو مولکول بوده و در سراسر سطح یاخته یکپارچه‌است. جای‌جای این برگهٔ نازک لیپیدی، مولکول‌های پروتئینی درشت از نوع کروی‌شکل قرار دارند.{{سخ}}
ساختار بنیادی لایهٔ دوطبقه [[چربی]] از مولکول‌های [[فسفولیپید]] تشکیل شده‌است. یک انتهای هر مولکول فسفولیپید در آب محلول بوده یعنی [[آب‌دوست]] است. انتهای دیگر فقط در چربی‌ها محلول بوده یعنی [[آب‌گریز]] است. انتهای فسفاتی فسفولیپد آب‌دوست و [[اسید چرب]] آن [[آب‌گریز]] است.
چون بخش‌های آب‌گریز فسفولیپیدها به کمک آب دفع می‌شوند اما به سوی یکدیگر جذب می‌شوند ازاین‌رو، دارای یک تمایل طبیعی هستند و آنها در پهلوی همدیگر در مرکز پوسته قرار دارند. بخش‌های فسفاتی [[آب‌دوست]] دو سطح پوسته را که در تماس با پیرامون است می‌پوشانند. لایهٔ دوطبقهٔ چربی در وسط پوسته به مواد طبیعی محلول در آب مانند [[یون|
مولکول‌های [[کلسترول]] در پوسته نیز ماهیت چربی دارند زیرا هستهٔ [[استروئید|استروئیدی]]
== پروتئین‌های پوستهٔ یاخته ==
توده‌های کروی‌شکل که در لایهٔ دوطبقه چربی شناورند، اینها پروتئین‌های پوسته هستند که بخش اعظم آنها را [[گلیکو پروتئین|گلیکو پروتئین‌ها]] تشکیل می‌دهند. دو گونه پروتئین در پوسته وجود دارد: [[پروتئین پوسته‌ای درونی]] یا سرتاسری که در همهٔ قطر پوسته نفوذ می‌کنند و پروتئین‌های پیرامونی که فقط به یک سمت پوسته می‌چسبند و در آن نفوذ نمی‌کنند.{{سخ}}
شمار بسیاری از [[پروتئین پوسته‌ای درونی]] مجراهای ساختاری ایجاد می‌کنند که از راه آنها مولکول‌های آب و مواد محلول درآب بویژه [[یون|یون‌ها]] می‌توانند بین مایع بیرون‌یاخته‌ای و درون‌یاخته‌ای انتشار یابند. این مجراهای پروتئینی دارای ویژگی‌های انتخابی نیز هستند که [[واپخش]] گزینشی برخی مواد به میزان بیشتر از مواد دیگر را امکان‌پذیر می‌سازند. شمار دیگر از [[پروتئین پوسته‌ای درونی]] بعنوان پروتئین‌های حامل برای جابجایی موادی عمل می‌کنند که در غیر این صورت نمی‌توانستند از لایهٔ دوطبقه چربی نفوذ کنند. گاهی نیز این پروتئین‌های حامل مواد را در جهتی خلاف جهت پخش طبیعی انها جابجا می‌کنند که «[[انتقال فعال]]» نامیده می‌شوند. شمار دیگری از [[پروتئین پوسته‌ای درونی]] نقش [[آنزیم|آنزیمی]]
پروتئین‌های پیرامونی بیشتر روی سطح درونی پوسته وجود دارند و غالباً به یکی از [[پروتئین پوسته‌ای درونی]] چسبیده‌اند. این پروتئین‌های پیرامونی تقریباً به طور کامل نقش آنزیمی یا نقش دیگر سازماندهنده‌های درون‌یاخته‌ای را دارا می‌باشند.
== کربوهیدرات‌های پوسته – [[گلیکوکالیکس]] یاخته‌ای ==
[[کربوهیدرات|کربوهیدرات‌های]] پوسته تقریباً همیشه بصورت ترکیب با پروتئین‌ها به شکل [[گلیکوپروتئین|
این بخش‌های کربوهیدراتی که به سطح بیرونی یاخته پیوسته‌اند دارای چندین کارکرد مهم هستند:
# بسیاری از آنها [[بار الکتریکی]] منفی دارند. ازاین‌رو، بیشتر یاخته‌ها یک لایه با بار منفی دارند که چیزهای دیگر با بار الکتریکی منفی را از خود می‌رانند.
# [[گلیکوکالیکس]] برخی از یاخته‌ها به [[گلیکوکالیکس]] یاخته‌های دیگر می‌چسبند و به این ترتیب یاخته‌ها را به یک دیگر می‌چسبانند.
# بسیاری از کربوهیدرات‌ها بعنوان مواد حامل برای گرفتن [[هورمون|
# برخی از بخش‌های کربوهیدراتی وارد واکنش‌های شیمیایی می‌شوند.
خط ۴۷:
{{داروهای کولینرژیک}}
{{باکتری}}
[[رده:اندامک‌ها]]
[[رده:زیست‌شناسی پوسته‌ای]]
[[رده:زیست‌شناسی غشایی]]
[[رده:کالبدشناسی یاخته]]
| |||