|
چينه‌شناسىچینه‌شناسی Stratology مشکل از دو واژه يونانىیونانی Strata به معناىمعنای چينهچینه و Logy به معنىمعنی شناسايىشناسایی است.چينه‌نگارىچینه‌نگاری Stratigraphy شکل از دو واژه يونانىیونانی Strata و graphy به معناىمعنای نگاشتن و ثبت چينهچینه هااست.
همان‌طور که از معناىمعنای دو کلمه بر مى‌آيدمی‌آید ايناین دو تعريفتعریف با هم متفاوتند. در واقع زمين‌شناسزمین‌شناس ابتدا چينه‌هاچینه‌ها را شناسايىشناسایی و مطالعه مى‌کندمی‌کند (چينه‌شناسىچینه‌شناسی) و سپس با توجه به آنچه از چينه‌هاچینه‌ها بدست آورده مبادرت به نگاشتن و ترسيمترسیم مى‌نمايندمی‌نمایند (چينهچینه نگارىنگاری Stratigraphy) اما با اينحالاینحال ايناین دو تعريفتعریف مکمل و در کنار هم بکار برده مى‌شودمی‌شود.
چينه‌شناسىچینه‌شناسی در تعريفتعریف عام، علم مطالعه و شناسايىشناسایی چينه‌هاستچینه‌هاست اما در تعريفتعریف علمىعلمی عبارت است از ˝علم بررسىبررسی و مطالعه چينه‌هاچینه‌ها و طبقات مختلف زمينزمین و تعيينتعیین ارتباط بينبین آنها مى‌باشد˝،می‌باشد˝، که البته در ايناین تعريفتعریف مطالب زيادىزیادی مى‌گنجدمی‌گنجد از جمله، ارتباطات تکتونيکى،تکتونیکی، حوادث زمين،زمین، تاريختاریخ ايناین حوادث و تکامل موجودات زنده و ...
امروزه تعاريفتعاریف ديگرىدیگری نيزنیز براىبرای چينه‌شناسىچینه‌شناسی در نظر گرفته‌اند ˝مطالعه و شناخت رخساره‌ها در زمان‌هاىزمان‌های و مکانهاىمکانهای مختلف و ارتباط آنها با يکديگر˝یکدیگر˝
علوم زمينزمین به عنوان يکىیکی از بنيادىبنیادی ترينترین علوم پايهپایه داراىدارای گرايشگرایش هاىهای گوناگون است تابتواند به پرسشهاىپرسشهای کاربران در زمينهزمینه هاىهای گوناگون « زمينزمین » پاسخگو باشد. يکىیکی ازگرايشازگرایش بنيادىبنیادی علوم زمينزمین « چينهچینه شناسىشناسی » است که با انجام آن مىمی توان به بسيارىبسیاری ازوقايعازوقایع و حوادث گذشته زمينزمین مثل نوع شرايطشرایط حوضه هاىهای رسوبى،رسوبی، پيوندپیوند زمانىزمانی و مکانىمکانی حوضه ها، زيستزیست گذشته (Paleoecology)، آب و هواىهوای ديرينهدیرینه (Paleoclimatology)، جغرافياىجغرافیای کهن (Paleogeography)، فازهاىفازهای گوناگون آتشفشانى،آتشفشانی، پديدهپدیده هاىهای دگرگونى،دگرگونی، فازهاىفازهای فلززايى،دورهفلززایی،دوره هاىهای کوهزايىکوهزایی و . . . پىپی برد. بدينسانبدینسان ديدهدیده مىمی شود که چينهچینه شناسىشناسی بنيانبنیان بسياريازبسیاریاز گرايشهاىگرایشهای علوم زمينزمین است به همينهمین رو، امروزه چينهچینه شناسىشناسی دانشىدانشی تخصصىتخصصی شده با توجه به تخصصىتخصصی بودن چينهچینه شناسىشناسی و اهميتاهمیت آن در علوم زمين،زمین، لازم دانسته شده است در سراسر جهان اينگونهاینگونه مطالعات در چارچوب هاىهای استاندارد و همسان صورت گيردگیرد تا داده هاىهای چينهچینه نگارىنگاری با زبانىزبانی واحد تدوينتدوین و کاربرىکاربری آن در کشورهايکشورهای گوناگون آسان باشد. براىبرای همسان سازىسازی روشهاىروشهای چينهچینه شناسىشناسی در کشورهاىکشورهای گوناگون، گروهىگروهی کارىکاری به نام زيرکميسيونزیرکمیسیون بينبین المللىالمللی طبقه بندىبندی چينهچینه شناسىشناسی (International Subcommission in Stratigraphic Classification) وابسته به اتحاديةاتحادیة جهانىجهانی زمينزمین شناسان (International Unico of Geological Science) تشکيلتشکیل و فعاليتفعالیت دارد، جدا اززيرکميسيوناززیرکمیسیون بينبین المللى،المللی، در هر کشورمنجمله ایران نيزنیز يکیک کميتةکمیتة ملىملی چينهچینه شناسىشناسی (National Iranian Stratigraphy Committee) و بر اساس دستورالعمل هاىهای زيرکميسيونزیرکمیسیون بينبین المللىالمللی چينهچینه شناسىشناسی تشکيلتشکیل مىمی شود که به طور معمول توسط سازمانهاىسازمانهای زمينزمین شناسىشناسی و با همکارىهمکاری مراکزآموزش عالى،عالی، مهندسينمهندسین مشاور و سايرسایر دست اندرکاران چينهچینه شناسىشناسی فعاليتفعالیت دارد تا واحدهای معرفىمعرفی شده توسط زمينزمین شناسان را بررسىبررسی و در صورت داشتن ويژگىویژگی هاىهای استاندارد تصويبتصویب وبه صورت يکیک واحد چينهچینه نگارىنگاری رسمىرسمی معرفىمعرفی نمايدنماید.
مجموعــه واحدهاىواحدهای چينــهچینــه شناسىشناسی هـر کشور به صـورت فرهنگ چينـهچینـه شناسىشناسی ملىملی (National Stratigraphy Lexique) تدوينتدوین ميگرددمیگردد تا براىبرای تهيهتهیه فرهنگ چينهچینه شناسىشناسی بينبین المللىالمللی (International Stratigraphy Lexique) در اختياراختیار زيرکميسيونزیرکمیسیون بينبین المللىالمللی چينهچینه شناسىشناسی (ISSC) قرار گيردگیرد.
نخستيننخستین فرهنگ چينهچینه شناسىشناسی ايرانایران در سال 1972 به همت والاىوالای اشتوکليناشتوکلین و ستوده نيانیا تهيهتهیه گرديدهگردیده است از آن زمان تاکنون، به لحاظ رشد فزايندةفزایندة بررسىبررسی هاىهای وابسته به علوم زمينزمین واحدهاىواحدهای چينهچینه شناسىشناسی متعددىمتعددی معرفىمعرفی شده اند که نتايجنتایج آنها در دسترس همگان قرار ندارد.
== انشعابات علم چينه‌شناسىچینه‌شناسی ==
با توجه به اينکهاینکه علم چينه‌شناسىچینه‌شناسی امروزه در تمامىتمامی گرايشهاىگرایشهای علوم زمينزمین کاربرد دارد لذا با توجه به تکنيک‌هاتکنیک‌ها و روشهاىروشهای مورد استفاده، براىبرای ايناین علم شاخه‌ها و انشعابات مختلفىمختلفی در نظر گرفته شده که در زيرزیر به چند نمونه از آنها اشاره مى‌شودمی‌شود :
- Biostratigraphy [[چينه‌نگارىچینه‌نگاری زيستىزیستی]]
- Loitho stratigraphy [[چينه‌نگارىچینه‌نگاری سنگىسنگی]]
- Chrono stratigraphy [[چينه‌نگارىچینه‌نگاری زمانىزمانی]]
- Sedimento stratigraphy [[چينه‌نگارىچینه‌نگاری رسوبىرسوبی]]
- Dynamic stratigraphy [[چينه‌نگارىچینه‌نگاری تحرکىتحرکی]]
- Chemical stratigraphy [[چينه‌نگارىچینه‌نگاری شيميايىشیمیایی]]
- Climato stratigraphy [[چينه‌نگارىچینه‌نگاری آب و هوايىآب‌وهوایی]]
- Tectono stratigraphy [[چينهچینه‌نگاری نگارى تکتونيکىزمین‌ساختی]]
- Seismic stratigraphy [[چينه‌نگارىچینه‌نگاری لرزه‌اىلرزه‌ای]]
- Exploration stratigraphy [[چينه‌نگارىچینه‌نگاری اکتشافىاکتشافی]]
==واحدهای زمان‌بندی==
{| class="prettytable float-left"
! زمان‌چینه‌ای
! زمین‌گاه‌شناسی
! نمونه‌ها
|-
| [[ائونوتم]]
| [[ابردوران]]
|[[پیرازیستی]]
|-
| [[اراتم]]
| [[دوران (زمین‌شناسی)|دوران]]
|[[میانه‌زیستی]]
|-
| [[دستگاه (چینه‌شناسی)|دستگاه]]
| [[دوره (زمین‌شناسی)|دوره]]
|[[کرتاسه]]
|-
| [[رشته (چینه‌شناسی)|رشته]]
| [[دور (زمین‌شناسی)|دور]]
|[[آپتین]]
|-
| [[اشکوب (چینه‌شناسی)|اشکوب]]
| [[عصر (زمین‌شناسی)|عصر]]
|[[ترمادوسین]]
|-
|}
[[رده:زمین‌شناسی]]
| 