جلال‌الدین دوانی: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
شاه بابل (بحث | مشارکت‌ها)
Yekiranii (بحث | مشارکت‌ها)
جز اصلاح ارقام، اصلاح نویسه، اصلاح فاصلهٔ مجازی، اصلاح نویسه‌های عربی، اصلاح سجاوندی، اصلاح املا، ابرابزار
خط ۳:
|عرض جعبه =
|تصویر = A Davani.jpg
|عرض تصویر =
|زیرنویس = آرامگاه علامه دوانی
|تاریخ تولد = 830 قمری.
|زادگاه = [[دوانِ کازرون]]
|تاریخ مرگ =۹ ربیع‌الاول ۹۰۸ قمری.
|محل مرگ = پل آبگینۀآبگینهٔ کازرون
آرامگاه = [[دوان]]
|محل زندگی = [[کازرون]]، [[شیراز]]
|شهروند =
|ملیت = [[ایرانی]]
|تبار =
|رشته فعالیت = فلسفه - عرفان - کلام - حدیث و تفسیر
|محل کار =
|بنیاد گذار =
|استاد راهنما =
|دانشجویان دکتری وی =
|دلیل شهرت =
|تأثیرات =احیای فلسفه اسلامی در دوره تیموری
|جوایز =
|دین = [[اسلام]]
|پانویس =
|امضا =
}}
علامه '''جلال‌الدین محمد دوانی''' (830۸۳۰ قمری - ۹۰۸ قمری) حکیم، متکلم بزرگ اسلامی و دانشمند بزرگ قرن نهم و عصر [[تیموریان]]، متولد [[دوان]] از توابع [[کازرون]]، مشهور به محقق بود.
 
== زندگینامه ==
پدرش سعدالدین اسعد، از شاگردان محقق مشهور «[[میر سید شریف جرجانی]]» بود و در کازرون به تدریس علوم دینی و قضایای شرعیه اشتغال داشت.
علامه در زمان [[صفویان]] به سنت شیعه پیوست. در کوه‌های سربه فلک کشیده شمال دوان، غاری موجود است بنام غار «مُل جلال» (ملاجلال) که ایشان در این غار مطالعه و عبادت می‌کرده‌است. آرامگاه وی نیز در دوان قرار دارد که بنام «شیخ عالی» مشهور است.
 
[[علوم مقدماتی]] را نزد پدرش در زادگاهش آموخت و سپس برای تکمیل علوم به دارالعلم شیراز آمد و در رشته‌های مختلف فلسفه، ریاضی، کلام و منطق از محضر حکما و دانشمندان استفاده نمود و حکمت و فقه و اصول و تفسیر و حدیث و [[ادبیات عرب]] و عجم را یاد گرفت و بعد به تدریس مشغول شد.
 
جلال الدین پیرو مذهب [[شافعی]] و از نظر اصول عقاید، [[اشعری]] بوده‌است.بوده‌است؛ ولی کم کمکم‌کم به مذهب [[شیعه اثنی عشری]] گروید، رسالۀرسالهٔ نورالهدایه دلیلی بر این مدعاست.
 
همانگونه که خواجه نصیرالدین توسی علوم عقلی و فلسفی را در دورة مغول احیاء نمود، دوانی نیز آنرا در دوره تیموری احیاء کرد. دوانی با شرح خود بر هیاکل النور سهروردی، رونقی دوباره به [[حکمت اشراق]] بخشید.<ref>شرح رباعیات فلسفی و عرفانی علامه محقق جلال الدین دوانی، تصحیح: مهدی دهباشی، مقدمه: ص ۱۲.</ref>
[[ملاصدرا]] در آثار خود -از جمله اسفار- بارها از او با تجلیل یاد نموده‌است.<ref>شرح رباعیات فلسفی و عرفانی علامه محقق جلال الدین دوانی، تصحیح: مهدی دهباشی، مقدمه: ص ۷.</ref> وی در روز سه شنبه نهم ربیع‌الاول ۹۰۸ قمری در دوان درگذشت و همانجا مدفون گشت.<ref>شرح رباعیات فلسفی و عرفانی علامه محقق جلال الدین دوانی، تصحیح: مهدی دهباشی، مقدمه: ص ۸.</ref>
 
از جمله شاگردان او می‌توان از [[مقدس اردبیلی]] نام برد.
خط ۴۶:
{{شعر}}
{{ب|ای در قدم و حدوث عالم حیران| پیوسته میان این و آن سرگردان}}
{{ب|رمزی بشنو به توست قائم دو جهان| پیش ازتو و بعدازتو نه این هست ونه آن <ref>شرح رباعیات فلسفی و عرفانی علامه محقق جلال الدین دوانی، تصحیح: مهدی دهباشی، ص ۵۵.</ref>}}
{{پایان شعر}}
{{شعر}}
{{ب|هستی تو به ذات و ما به تو هست نما| الّه چه تفاوت ز کجا تا بکجا}}
{{ب|هستی تو غنیّ مطلق و خلق گدا| دارند ز تو وجود و از خویش فنا <ref>شرح رباعیات فلسفی و عرفانی علامه محقق جلال الدین دوانی، تصحیح: مهدی دهباشی، ص ۳۱.</ref>}}
{{پایان شعر}}
{{شعر}}
{{ب|رو رخت طلب به ساقی کوثر کش| از کوثر کثرت می‌وحدت درکش}}
{{ب|لا یَظمأ اصلاً ابداً شاربُها| رمزی است از این می‌ار توانی درکش <ref>شرح رباعیات فلسفی و عرفانی علامه محقق جلال الدین دوانی، تصحیح: مهدی دهباشی، ص ۸۳.</ref>}}
{{پایان شعر}}
 
== تالیفات ==
جلال الدین بیشتر از ۶۰ کتاب در علوم مختلف عقلی و نقلی (تفسیر، فلسفه و کلام، منطق، فقه و اصول و حدیث،
هیئت و هندسه و ریاضی اخلاق و [[ادبیات فارسی]] و علوم غریبه) نوشته‌است از جمله آثار او:
* کتاب «شرح عقاید عضدی» را که از آثار مهم اوست.
* کتاب «خلق الاعمال» در کلام
* رساله «زوراء» در حکمت
* اثبات واجب قدیم
* خلق افعال
* عرض لشکر
* شرح الرباعیات،
* شرح یکی از غزل‌های حافظ
* کتاب «نورالهدایه فی اثبات الامامه» به فارسی که در اواخر عمر به تحریر در آورده‌است.آورده‌است؛ و یکی از شواهد تشیع جلال الدین.
 
== منابع ==