برج‌های خرقان: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۳۲:
'''برج‌های دوگانه خرقان''' دو [[برج]] [[آجر]]ی [[هنر سلجوقیان|دوره سلجوقی]] هستند که با فاصله ۲۹ متری از یکدیگر و در فاصله یک کیلومتری روستای [[حصار ولی‌عصر|حصار]] از توابع [[دهستان خرقان غربی]] در [[شهرستان آوج]] [[استان قزوین]] قرار دارند.<ref name="عطارزاده">{{پک|عطارزاده|ک=دانشنامه جهان اسلام}}</ref> این بنا در ۲۳ خرداد ۱۳۵۶ به شماره ۱۳۹۵ در [[آثار ملی ایران]] به ثبت رسیده‌است.<ref name="صدا و سیمای مرکز قزوین">{{پک|امینی|ک=صدا و سیمای مرکز قزوین}}</ref>
== جزئیات بناها ==
گره‌چينى و نقوش هندسى آجركارى دوره سلجوقى، در این بنا به كمال رسيده‌است.<ref name="عطارزاده"/>
اجرای آجرکاری این برج‌ها حاکی از مهارت بالای سازندگان آن است و این بنا را یکی از چشمگیرترین بناهای [[قرن ۵ (قمری)|قرن پنجم قمری]] بدل کرده‌است.<ref name="عطارزاده"/> در آجرکاری این بنا، شیوه‌ای تازه به کار گرفته شده‌است که بعداً در ساخت بناهای دیگری چون [[گنبد سرخ مراغه]] نیز استفاده شده‌است.<ref name="صدا و سیمای مرکز قزوین"/>
تمامی بنا به ضخامت ۶۰ [[سانتی‌متر]] با آجرهای ساده به ابعاد ۵×۱۹×۱۹ یا ۲۰۵×۲۰ سانتی‌متری ساخته شده که روی آن به ضخامت ۲۱ سانتی‌متری آجرکاری تزئینی انجام شده‌است.<ref name="صدا و سیمای مرکز قزوین"/> در برج‌ها حدود ۲۵ نوع آجركارى تزئينى با طرح‌هاى مختلف وجود دارد که حصيرى، جناغى، خفته‌راسته، گره مربع سرمه‌دان، مربع پای باریک و چهارترنجى از آن جمله هستند.<ref name="عطارزاده"/>▼
▲تمامی بنا به ضخامت ۶۰ [[سانتی‌متر]] با آجرهای ساده به ابعاد ۵×۱۹×۱۹ یا ۲۰۵×۲۰ سانتی‌متری ساخته شده که روی آن به ضخامت ۲۱ سانتی‌متری آجرکاری تزئینی انجام شده‌است.<ref name="صدا و سیمای مرکز قزوین"/> در برج‌ها حدود ۲۵ نوع
=== گنبد ===
نخستین نمونه [[گنبد]]های نار (پیازی و نیم‌کره) و گنبدهای دو پوسته گسسته (میان‌تهی) در این برج‌ها دیده می‌شود<ref name="عطارزاده"/> و آن را از نظر پیشتازی در این عرصه مهم می‌کند.<ref name="صدا و سیمای مرکز قزوین"/> از ویژگی‌های بنا حدس زده‌می‌شود که پوسته دوم آن [[مخروط]]ی‌شکل نیست<ref name="صدا و سیمای مرکز قزوین"/> و دو پوسته آن کاملا در نیم‌رخ هم قرار ندارند.<ref name="عطارزاده"/>
از پوسته خارجی گنبد چیزی باقی‌نمانده است اما پوسته داخلی آن سالم است و با انحنا به کمک طاق‌نماها و کاربندی شانزده‌گانه‌ای بالای هشت‌ضلعی بنا قرار گرفته‌است. تزئینات سطح داخلی گنبدها شامل نقوشی تزئینی با تلفیقی از [[خط کوفی]] است که در کادرهایی با رنگ سبز و آبی ایجاد شده‌است.<ref name="عطارزاده"/>
=== کتیبه‌ها ===
در سردر ورودی برج‌ها اطلاعاتی در مورد سال ساخت و معمار نوشته شده‌است. در کتیبه دوخطی برج قدیمی چنین نوشته شده‌است:<ref name="صدا و سیمای مرکز قزوین"/>
{{گفتاورد|به تاریخ سنه ستین و اربعمائه عمل محمد بن مکی الزنجانی القبه.}}
که نشان از ساخت بنا در سال [[۴۶۰ (قمری)]] توسط محمد بن مکی زنجانی دارد. کتیبه برج جدید سال ساخت [[۴۸۶ (قمری)|۴۸۶]] به معماری ابوالمعالى بن مكی زنجانى را نشان می‌دهد اما احتمالاً معمار هر دو برج یک نفر بوده‌است.<ref name="عطارزاده"/>
== دفن‌شدگان ==
تا اوایل [[دهه ۱۳۴۰]]، بر اساس نوشته‌های کتیبه‌های روی [[ضریح]]های چوبی تصور می‌شد که این دو بنا آرامگاه دو [[امامزاده]] به نام‌های حديده‌خاتون و محمد از فرزندان [[موسی بن جعفر|موسی‌بن‌جعفر]] هستند اما با بررسی‌های بعدی شخص شد که دو ترک سلجوقی به نام‌های «ابوسعيد بيجار پسر سعد» و «ابومنصور ايلتاى‌تى پسر تكين» در این بناها دفن شده‌اند.<ref name="عطارزاده"/>
| |||