گاه‌شماری عبری: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
جز Bot: Removing Link FA template
Fatemibot (بحث | مشارکت‌ها)
جز ربات: جایگزینی خودکار متن (-بر‌گزار +برگزار)
خط ۱۹:
این ماه (نیسان) برای شما اول ماهها باشد، این ماه برای شما اولین ماه از ماههی سال خواهد بود»<ref>سفر شموت: ۲و ۱۲:۱</ref>
 
بر این اساس، تعیین شماره روزها، آغاز ماه‌ها و شمارش سال‌ها از مهمترین موضوعات مورد توجه علمی یهود بوده است. طبق فرمان خداوند، اعیاد سه‌گانه یهود ([[پسح]]: سالگرد خروج بنی اسرائیل از مصر- [[شاووعوت|شاووعُوت]]: نزول تورات در کوه سینا- [[سوکوت|سوکُوت]]: جشن سیه بان‌ها) می‌بایست در موعد مقرر و با مراسم عبادی ویژه بر‌گزاربرگزار گردد.{{سخ}}
همچنین روزهای رُوش هَشانا (آغاز سال نو) و یوم کیپور (روزه بزرگ برای بخشش گناهان) که با آداب و احکام خاص همراه هستند، می‌بایست به دقت تعیین گردند، چرا که بنا بر اعتقاد یهودیان، در چنین ایامی است که خداوند سرنوشت یک سال گذشته را مورد بررسی قرار داده و چگونگی وضعیت و گذران زندگی را برای سال آینده، رقم می‌زند. علاوه بر این جدا کردن [[تروما|تِروما]] (سهم کوهنها) و [[معسر|مَعَسِر]] (یک دهم) از محصول و بهائم و استفاده از میوه درختان غرس شده وابسته به تعیین دقیق روزها و ماه‌های سال بود.{{سخ}}
دانستن شماره سال‌ها نیز از این جهت حائز اهمیت بود که بنا به فرمان خداوند در تورات، در پایان هر دوره هفت ساله، سال [[شمیطا|شِمیطا]] فرا می‌رسید که در آن امور کشاورزی تعطیل می‌شد و گروهی از محکومین جرایم مالی آزاد می‌شدند.{{سخ}}
خط ۲۵:
طبق آیه ذکر شده در بالا، ماه‌های عبری، با حلول ماه آغاز می‌شود و با حلول ماه بعدی (یعنی یک دور گردش ماه به دور زمین) پایان می‌یابد. زمان دقیق شروع ماه، هنگامی است که کره ماه بین زمین و خورشید قرار دارد و در این حالت قابل رویت نمی‌باشد. این زمان به زبان عبری -مُولاد» به معنی «تولد» نام دارد. فاصله زمانی بین دو مولاد برابر ۲۹ روز و ۱۲ ساعت و ۴۴ دقیقه و ۳/۱۳ ثانیه است.{{سخ}}
بنابر این یک سال قمری ۳۵۴ روز و ۸ ساعت و ۴۸ دقیقه و ۶۶ ثانیه خواهد بود و از سال شمسی که حدود ۳۶۵ روز و ۶ ساعت است، ۱۰ روز و ۲۱ ساعت و ۱۱ دقیقه و ۱۸ ثانیه کوتاه‌تر است و این تفاوت موجب گردش ماه‌های قمری نسبت به سال شمسی می‌شود.{{سخ}}
از سوی دیگر، طبق فرمان تورات، سالگرد خروج بنی اسرائیل از مصر (عید پسح) همواره باید در اوایل بهار جشن گرفته شود و جشن سایه بان‌ها (سوکُوت) نیز باید در اوایل پاییز بر‌گزاربرگزار گردد. در صورتی که سال عبری طبق ماه‌های قمری شمرده شود، پس از گذشت ۹ سال، عید پسح از اول بهار به آخر پاییز منتقل خواهد شد.{{سخ}}
و این در حالی است که این اعیاد و جشنها علاوه بر یادبود مذهبی و تاریخی، جنبه کشاورزی نیز دارند. عید پسح هنگام برداشت محصول گندم، عید شاووعوت هنگام تقدیم نوبرانه برداشت محصول جو و جشن سوکوت زمان تقدیم نوبرانه محصولات شده تابستانی است. ایام خاص توبه (روش هشانا و کیپور) نیز می‌بایست در محدوده زمانی اوایل پاییز قرار گیرند.{{سخ}}
برای تطبیق این دو موضوع (قمری بودن ماه‌ها و تطابق اعیاد و مناسبت‌ها با سال شمسی) چنین مقرر شد که هر ۲ یا ۳ سال یک بار، سال کبیسه اعلام شده و یک ماه به آن اضافه شود (سال ۱۳ ماهه).{{سخ}}
خط ۱۰۱:
چون دوران چرخش ماه به دور زمین سی روز کامل نیست بلکه ۲۹ روز و ۱۲ ساعت و ۴۴ دقیقه است و نمی‌توان اعلام اول ماه را در بخشی از روز اعلام کرد، همان طور که در سفر بَمیدبار فصل ۱۱ و یه ۲۰ آمده است «تا روزهی یک ماه» و از این یه علما نتیجه گرفته‌اند که روزها را می‌توان برای شروع ماه برشمرد ولی ساعت‌ها را نه بدین خاطر برای کامل بودن روز، ماههی سال قمری را تقریباً بطور متناوب ۲۹ روزه و ۳۰ روز تعیین کرده‌اند.{{سخ}}
با دانستن زمان حلول ماه قبل (فعلی) و اضافه کردن زمان یک روز و دوازده ساعت و ۱۰۸۰٫۷۹۳ ساعت می‌توان زمان حلول ماه بعد را محاسبه نمود و با اضافه نمودن زمان ذکر شده به حلول ماه بعد و ماههی آتی حتی تا انتهی جهان می‌توان حلول ماهها را محاسبه کرد.{{سخ}}
طبق یهٔ که از تورات ذکر شد، خد. اوند ماه نیسان را که خروج بنی اسرائیل از مصر در آن واقع شده است، اول ماههی عبری قرار داد و سیر ماهها به نسبت این ماه شمرده می‌شوند (طبق ترتیب فوق). اما مبدأ شمارش سال در تقویم عبری یا به عبارت دیگر آغاز سال نو (تقویمی) از ماه تیشری (هفتمین) محسوب می‌گردد. نیز روشن است که در سالهی ۱۳ ماهه، ماه اَدار دوم به ترتیب ماهها افزوده می‌شود. در این صورت مناسبت‌هایی که در ماه اَدار قرار دارند (مانند جشن پوریم) در دومین اَدار بر‌گزاربرگزار می‌گردند.{{سخ}}
در تقویم عبری، سه نوع «سال» از نظر تعداد روزهی آن وجود دارد. با توجه به این که سال قمری معادل ۳۵۴ روز و ۸ ساعت و ۴۸ دقیقه می‌باشد، برای سهولت در محاسبات، در هر دوره به ترتیب اولین سال (غیر کبیسه) را ۳۵۳ روز در نظر می‌گیرند و آن را سال «ناقص» می‌نامند. دومین سال ۳۵۴ روز بوده و سال «عادی» نام دارد و سومین سال ۳۵۵ روز و با نام «کامل» شناخته می‌شود. هر یک از این سالها اگر کبیسه باشد به ترتیب ۳۸۳ روز (سال ناقص)، ۳۸۴ روز (سال عادی) و ۳۸۵ روز (سال کامل) خواهد بود.{{سخ}}
یکی از دلیل تنظیم تقویم به روش مذکور آن است که تا حد امکان سه روز تعطیل مذهبی به طور متوالی واقع نشود. زیرا در اکثر اعیاد مذهبی، انجام کار به مدت یک یا دو روز حرام اعلام شده است و قرارگیری این یام بلافاصله قبل یا پس از روز شنبه که در آن نیز کار کردن منع شرعی دارد، یجاد اشکال می‌کند. لذا مقرراتی به شرح زیر دربارة تقویم وضع شده‌اند:
خط ۱۱۱:
جهت سهولت در تنظیم تقویم، دانشمندان یهود (مانند هارامبام- [[موسی بن میمون]]) جداول چند صد ساله یا حتی هزار ساله تقویم عبری را استخراج کرده‌اند که با اندک تجربه و دقت در قوانین، تقویم هر سال عبری قابل محاسبه است.{{سخ}}
به طور مثال، هم اکنون جداول تقویم عبری تا سال ۶۰۰۰ عبری (۲۴۰ سال ینده) تنظیم شده و آماده هستند.{{سخ}}
اول ماه نو عبری «رُوش حُودِش» نام دارد. در گذشته هی دور، در این روز مراسم ویژهی بر‌گزاربرگزار می‌شد اما امروزه تنها یک نوبت نماز اضافی به نام «موساف» به همراه متن ویژه «هَلِل» به معنی مدح خد. اوند خوانده شده و یاتی از تورات نیز قرائت می‌گردد. هر چند که برگزاری مراسم سوگواری یا گرفتن روزه نیز در آن منع شده است. در مورد ماههیی که ۳۰ روزه هستند، مراسم سال نو- روش حودش- ۲ روز بر‌گزاربرگزار می‌شود (روز سی ام ماه قدیم و روز اول ماه جدید).{{سخ}}
در یکی از شبهی بین هفتم تا چهاردهم هر ماه نیز دعیی به نام - دعی ماه نو» خوانده می‌شود و قدرت خد. اوند در تنظیم مدارات و گردش اجرام آسمانی (مانند ماه) مورد ستیش قرار می‌گیرد.{{سخ}}
همچنین بنابر عقیده علمی یهود، هر ۲۸ سال یک بار منظومه شمسی و در مرکز آن خورشید، به نقطه و مداری که در روز خلقت قرار داشته است داخل می‌شود و به همین جهت در هر ۲۸ سال یک بار، مراسم ویژه شکرگزاری تحت عنوان «دعی آفتاب» بر‌گزاربرگزار می‌شود. آخرین دعی آفتاب در روز چهارشنبه ۴ نیسان سال ۵۷۴۱ عبری (۱۹ فروردین ۱۳۶۰ شمسی) بود و مراسم بعدی در روز پنجشنبه ۵ نیسان سال ۵۷۶۹ عبری (فروردین ۱۳۸۸ شمسی) بر‌گزاربرگزار خواهد شد.{{سخ}}
لازم به ذکر است که تاریخ مراسم شرعی یهود (مانند بَرمیصوا و بَت میصوا- زمان به تکلیف رسیدن پسر و دختر- و سالگرد فوت) بر اساس تقویم عبری سنجیده می‌شوند.{{سخ}}
برای تبدیل تاریخ عبری به هجری شمسی، از اول فروردین الی ۲۲ شهریور رقم ۴٬۳۸۱ و از ۲۳ شهریور الی آخر اسفند رقم ۴٬۳۸۲ از سال عبری کسر می‌شود. برای مثال اردیبهشت ۵۷۶۰ با کسر ۴٬۳۸۱ معادل ۱۳۷۹ شمسی خواهد شد. برای تبدیل تقریبی سال عبری به میلادی باید ۳۷۶۰ سال را از تاریخ عبری کسر نمود.{{سخ}}