جلال‌الدین میران‌شاه تیموری: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
جز ربات:حذف الگو: Link GA
Rezabot (بحث | مشارکت‌ها)
جز ربات ردهٔ همسنگ (۲۶) +نشانی+مرتب+تمیز+ : + رده:تیمور لنگ
خط ۱:
[[پرونده:Brooklyn Museum - Miran Shah.jpg|بندانگشتی|میران‎شاه گورکان]]
'''میرزا جلال الدین میرانشاه''' یا '''امیرانشاه''' (۸۱۰- ۷۹۹ ق / ۱۴۰۸-۱۳۹۶ م) پسر سوم [[تیمور لنگ]] در سال ۷۶۹ هـ. ق. به‌دنیا آمد و در عهد پدر به فرمانروائی [[عراق]] و [[آذربایجان]] و [[دیاربکر]] و [[شام]] رسید. در اواخر کار تیمور دچار پریشانی مغز شد و با وجود این حال پس از مرگ پدر سه سال سلطنت کرد تا سرانجام در سال ۸۱۰ هـ. ق. در جنگ با سپاه [[قراقویونلو]] در حدود آذربایجان به دست [[قره یوسف|قرایوسف ترکمان]] (۱۳۹۰-۱۴۲۰ م) کشته شد. میرانشاه فرزندان بسیاری داشت و شاهان [[گورکانیان هند|گورکانی هند]] همگی از نسل وی می‌باشند.<ref>قاموس الاعلام ترکی</ref>
 
== میرانشاه در زمان حیات تیمور ==
 
[[تیمور]] در پایان یورش پنج ساله خود و به هنگام بازگشت به [[سمرقند]]، [[آذربایجان]] و ولایات غربی ایران را به پسرش جلال الدین میرانشاه سپرد. آذربایجان در آن زمان شامل استان‌های [[آذربایجان شرقی]] و [[آذربایجان غربی]] و [[اردبیل]] و همچنین [[جمهوری آذربایجان]] و [[ارمنستان|جمهوی ارمنستان]] و بخش هایی از [[ترکیه]] فعلی نیز بود. ولی چندی بعد در پایان لشکرکشی به [[هند]]، خبرهایی از آذربایجان به تیمور رسید که حاکی از آشفتگی اوضاع و ادامه اغتشاشات در ایران بود.<ref name="دانشنامه رشد، پسران تیمور"> [http://daneshnameh.roshd.ir/mavara/mavara-index.php?page=%d9%be%d8%b3%d8%b1%d8%a7%d9%86پسران+%d8%aa%db%8c%d9%85%d9%88%d8%b1تیمور&SSOReturnPage=Check&Rand=0 دانشنامه رشد، پسران تیمور]</ref>
 
او از طرف پدر یازده سال حاکم آذربایجان بود. نسبت به [[کمال خجندی]] توجه و علاقه داشته است.<ref>تاریخ مغول، از فهرست مدرسه سپهسالار ج ۲ ص ۶۶۴</ref>
خط ۱۲:
پسرش میرانشاه که حکومت آذربایجان به او واگذار شده بود به سبب آسیبی که از پیشامد سقوط از اسب به مغزش وارد آمد، دچار پریشانی حواس شد.
بعد از این حادثه، میرانشاه به کارهای بی رویه‌ای دست زد که با این اعمال خود، اداره حکومت را دچار مشکل و اختلال نمود. به طوری که در آن آشفتگی و پریشان حالی، بخش عمده‌ای از عواید خزانه را تلف و عده‌ای از بزرگان شهر را به قتل رساند.
همچنین برخی از ابنیه را نیز ویران نمود.<ref name="دانشنامه رشد، پسران تیمور"> [http://daneshnameh.roshd.ir/mavara/mavara-index.php?page=%d9%be%d8%b3%d8%b1%d8%a7%d9%86پسران+%d8%aa%db%8c%d9%85%d9%88%d8%b1تیمور&SSOReturnPage=Check&Rand=0 دانشنامه رشد، پسران تیمور]</ref>
او در همین حالت جنون بود که دستور داد استخوانهای [[رشیدالدین فضل‌الله همدانی|خواجه رشیدالدین فضل اللّه]] را از مسجدی که در [[ربع رشیدی]] [[تبریز]] بود بیرون آوردند و در قبرستان یهودیان بخاک سپردند.<ref>تاریخ مغول، از فهرست مدرسه سپهسالار ج ۲ ص ۶۶۴</ref>
 
با این حال میرانشاه به مجرد آگاهی از حرکت تیمور، بر سبیل پوزش به اردوی پدر آمد. به این ترتیب تیمور او را از حکومت معزول کرد و پسر میرانشاه یعنی [[میرزا ابابکر]] را به جای او به امارت برگزید.
از طرفی عده‌ای از مصاحبانش هم که در این جریانات مهم به تشویق و الزام او در این اقدامات شده بودند به خصوص که برخی از آنان از جمله علماء و موسیقی دانان عصر محسوب می‌شدند، به اتهام دخالت در این بی رسمیها به امر تیمور، توقیف و بلافاصله تسلیم دارِ مجازات شدند.<ref name="دانشنامه رشد، پسران تیمور"> [http://daneshnameh.roshd.ir/mavara/mavara-index.php?page=%d9%be%d8%b3%d8%b1%d8%a7%d9%86پسران+%d8%aa%db%8c%d9%85%d9%88%d8%b1تیمور&SSOReturnPage=Check&Rand=0 دانشنامه رشد، پسران تیمور]</ref>
 
== میرانشاه بعد از مرگ تیمور ==
پس از مرگ تیمور، نواحی غربی ایران از [[آذربایجان]] تا [[گرجستان]] که جزو قلمرو میرانشاه محسوب می‌شد، همچنان تحت نظارت پسرانش میرزا ابابکر و [[امیر زاده محمد عمر]]، اداره می‌شد. این نواحی به علت اختلال میرانشاه و اختلاف فرزندانش، همچنان دستخوش آشفتگی و پریشانی بود. چون امیر زاده محمد عمر، برادر خود میرزا ابابکر را دستگیر کرد و در [[سلطانیه]] به زندان انداخت، این عمل باعث ترس و هراس میرانشاه از او شد به همین خاطر به [[خراسان بزرگ|خراسان]] پناه برد و بر خلاف میل باطنی‌اش نسبت به [[شاهرخ|شاهرخ تیموری]] از در طاعت و انقیاد درآمد «۸۰۸ ق / ۱۴۰۵ م».<ref name="دانشنامه رشد، پسران تیمور"> [http://daneshnameh.roshd.ir/mavara/mavara-index.php?page=%d9%be%d8%b3%d8%b1%d8%a7%d9%86+%d8%aa%db%8c%d9%85%d9%88%d8%b1&SSOReturnPage=Check&Rand=0 دانشنامه رشد، پسران تیمور]</ref>
 
پس از مرگ تیمور، نواحی غربی ایران از [[آذربایجان]] تا این[[گرجستان]] که چندیجزو بعدقلمرو بهمیرانشاه اصرارمحسوب ومی‌شد، الزامهمچنان پسرشتحت نظارت پسرانش میرزا ابابکر و [[امیر زاده محمد عمر]]، اداره می‌شد. این نواحی به آذربایجانعلت برگشتاختلال میرانشاه و سرانجاماختلاف فرزندانش، همچنان دستخوش آشفتگی و پریشانی بود. چون امیر زاده محمد عمر، برادر خود میرزا ابابکر را دستگیر کرد و در جنگی[[سلطانیه]] کهبه بینزندان انداخت، این عمل باعث ترس و هراس میرانشاه از او شد به همین خاطر به [[خراسان بزرگ|خراسان]] پناه برد و قرایوسفبر ترکمانخلاف رخمیل داد،باطنی‌اش نسبت به قتل[[شاهرخ|شاهرخ رسیدتیموری]] «ذیاز القعدهدر ۸۱۰طاعت و انقیاد درآمد «۸۰۸ ق / آوریل ۱۴۰۸۱۴۰۵ م» .<ref name="دانشنامه رشد، پسران تیمور"> [http://daneshnameh.roshd.ir/mavara/mavara-index.php?page=%d9%be%d8%b3%d8%b1%d8%a7%d9%86پسران+%d8%aa%db%8c%d9%85%d9%88%d8%b1تیمور&SSOReturnPage=Check&Rand=0 دانشنامه رشد، پسران تیمور]</ref>
 
تا این که چندی بعد به اصرار و الزام پسرش میرزا ابابکر به آذربایجان برگشت و سرانجام در جنگی که بین او و قرایوسف ترکمان رخ داد، به قتل رسید «ذی القعده ۸۱۰ ق / آوریل ۱۴۰۸ م» <ref name="دانشنامه رشد، پسران تیمور"> [http://daneshnameh.roshd.ir/mavara/mavara-index.php?page=پسران+تیمور&SSOReturnPage=Check&Rand=0 دانشنامه رشد، پسران تیمور]</ref>
 
<small>
== پانویس ==
{{پانویس}}
 
== منابع ==
* لغت‌نامه دهخدا، ذیل عناوین میرانشاه و امیرانشاه
* [http://daneshnameh.roshd.ir/mavara/mavara-index.php?page=%d9%be%d8%b3%d8%b1%d8%a7%d9%86پسران+%d8%aa%db%8c%d9%85%d9%88%d8%b1تیمور&SSOReturnPage=Check&Rand=0 دانشنامه رشد، پسران تیمور]
* قاموس الاعلام ترکی
 
</small>
 
{{تاریخ-خرد}}
 
[[رده:تیمور لنگ]]
[[رده:تیموریان]]
[[رده:درگذشتگان ۱۴۰۸ (میلادی)]]
[[رده:درگذشتگان ۸۱۰ (قمری)]]
[[رده:زادگان ۱۳۶۶ (میلادی)]]
[[رده:زادگان ۷۶۹ (قمری)]]
[[رده:درگذشتگان ۸۱۰ (قمری)]]