خط پهلوی: تفاوت میان نسخه‌ها

این دبیره‌ها گرچه بنیادیناصل و ریشه‌ای یکسان و شباهت‌هایی با هم دارند، تفاوتشان به اندازه‌ای است که جداگانه از آنها یاد شود. حروف سنگ نبشته‌ای پارتی با پارسی میانه نیز تفاوتهای بسیار دارند. هر چند خود واژهٔ ''پهلوی'' برگفته از ''پهلو'' است که خود صورتی از واژهٔ ''پرثوه'' (که صورت باستانی واژهٔ ''پارت'' است) می‌باشد، اما اصطلاحاً به همه دبیره‌هایی که هم پارتی و هم پارسی میانه را با آنها نوشته‌اند، گفته می‌شود.

به طور کلی خط پهلوی خطی پر ابهام به شمار می‌رود و ابهام بعضی گونه‌های آن نظیر پهلوی کتابی بیشتر از آنِ بقیه است. در گونه‌های منفصل بیشترین جنبهٔ ابهام به علت دلالت یک [[نویسه]] بر چندین [[واج]] است؛ مثلاً در پهلوی ساسانی کتیبه‌ای نویسهٔ «{{پهلوی ج|r}}» می‌تواند دلالت بر صامت «ر» «و» یا مصوت «او» کند. در گونهٔ متصل افزونعلاوه بر این گونه ابهامات مشکل دیگری نیز پدیدار می‌گردد: اتصال چند حرف به یکدیگر باعث شباهت مجموعه حروف به حرفی دیگر می‌شود.

خاصیت دیگری که در تمام گونه‌های خط پهلوی وجود دارد وجود [[هزوارش]] در نوشته‌هاست. ''هزوارش'' که به صورت ''هزوارشن'' و ''اوزوارشن'' و صورت‌های مشابه دیگر هم در زبان [[فارسی]] آمده‌است به این معنی است که در نوشتن متن‌های پهلوی گاه کلمه‌ای را به [[آرامی]] می‌نوشتند لیکن هنگام قرائت فارسی می‌خواندند. مثلاً ''ملک'' می‌نوشتند و هنگام قرائت ''شاه'' می‌خواندند. باید توجه داشت که هزوارش با [[وام‌واژه]] تفاوت دارد. وام‌واژه یک عادت زبانی‌است در حالی که هزوارشن تنها یک عادت رسم خطی است. برای علت یا شوند وجود هزوارشن در نوشته‌های پهلوی گمانه‌های گوناگونی زده‌اند. یکی از این گمانه‌ها این است که از آنجا که سنت دبیری خاص آرامیان بوده است، بسیاری این واژه‌ها در نوشتار وارد شده‌اند اما از آنجا که اربابان این دبیران آرامی نمی‌دانستند این واژه‌ها هنگام برخوانی از بهر ایشان به فارسی برگردانده می‌شدند.