دیاربکر: تفاوت میان نسخهها
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
جز ربات: جایگزینی Diyarbakır_Turkey_Provinces_locator.gif با Diyarbakır_Turkey_Provinces_locator.png |
ابرابزار |
||
خط ۳:
| native_name = Diyarbakır
| other_name = Amed / Amid
| native_name_lang =
| settlement_type =
| image_skyline = Diyarbakir skyline.JPG
| image_alt =
| image_caption = چشماندازی از شهر دیاربکر
| image_flag =
| flag_alt =
| image_seal =
| seal_alt =
| image_shield =
| shield_alt =
| nickname = Amed / Amid
| motto =
| image_map =Diyarbakır_Turkey_Provinces_locator.png
| map_alt =
| map_caption =
| image_map1 =
| mapsize1 =
| map_alt1 =
| map_caption1 =
| pushpin_map = Turkey
| pushpin_label_position =
| pushpin_map_alt =
| pushpin_map_caption =
| latd = ۳۷٫۹۱ |latm =
| longd = ۴۰٫۲۴ |longm =
| coor_pinpoint =
| coordinates_type =
| coordinates_display = inline,title
| coordinates_footnotes =
| subdivision_type = [[فهرست کشورهای جهان|کشور]]
| subdivision_name = {{TUR}}
خط ۳۹:
| subdivision_type2 = [[فهرست استانهای ترکیه|استان]]
| subdivision_name2 = [[استان دیاربکر|دیاربکر]]
| subdivision_type3 =
| subdivision_name3 =
| established_title = بنیانگذاری
| established_date =
| founder =
| seat_type =
| seat =
| government_footnotes =
| leader_party = [[حزب آشتی و دموکراسی|BDP]]
| leader_title =
| leader_name = [[عثمان بایدمیر]]
| unit_pref = Metric<!-- or US or UK -->
| area_footnotes =
| area_total_km2 = ۲٬۰۶۰
| area_land_km2 =
| area_water_km2 =
| area_water_percent =
| area_note =
| elevation_footnotes =
| elevation_m = ۶۶۰
| population_footnotes =
| population_total =
| population_as_of = ۲۰۱۰
| population_density_km2 = auto
| population_demonym =
| population_note =
| timezone1 = EET
| utc_offset1 = ۲+
| timezone1_DST = EEST
| utc_offset1_DST = ۳+
| postal_code_type =
| postal_code = ۲۱X XX
| area_code_type =
| area_code = ۴۱۲ ۰۰۹۰
| iso_code =
| registration_plate = ۲۱
| website = {{URL|http://www.diyarbakir.bel.tr/}}
خط ۷۹:
}}
'''دیاربکر''' یا '''آمِد''' (به [[کردی]]: ''
دیاربکر از قدیم شهر مهم و عمدهای در جنوب شرقی [[ترکیه]] بود که در بستر و جلگههای رودخانه [[دجله]] واقع بود و مرکز [[ایالت دیاربکر]] بود. در سرشماری رسمی سال ۲۰۱۰، ایالت دیاربکر ۱٫۵۲۸٫۹۵۸ نفر جمعیت داشت. در سرشماری رسمی سال ۲۰۱۰، شهر
شهر دیاربکر (آمد) دارای برج و باروی تاریخی استواری است که در زمانهای قدیم به عنوان پادگان لشکریان عثمانی برای نبرد با لشکر ایران بکار میرفتهاست. ایرانیان، عربها، ترکها و مغولها در دورههای گوناگون بر این شهر و باروهای آن فرمان راندهاند.
شهر دیاربکر (آمد) دارای برج و باروی تاریخی استواری است که مربوط به دوره [[امپراتوری روم شرقی]] است.
نام دیار بکر یا سرزمین بکر از زبان عربی مشتق
دیاربکر مهمترین شهر کردنشین ترکیه،<ref>{{یادکرد وب | تاریخ بازبینی=۱۷ نوامبر ۲۰۱۳ | عنوان=دیدار نخستوزیر ترکیه با رئیس اقلیم کردستان عراق | ناشر=[[بیبیسی]] | تاریخ=۲۵ آبان ۱۳۹۲ | نشانی=http://www.bbc.co.uk/persian/world/2013/11/131116_l45_erdogan_barzani_meeting.shtml | کد زبان=fa}}</ref> بزرگترین شهر کردنشین در کردستان ترکیه؛<ref>[http://www.globalsecurity.org/military/world/war/images/dist-kurdish.gif Distribution of Kurdish People] — [[GlobalSecurity.org]]</ref> با عنوان غیررسمی پایتخت کردستان ترکیه شناخته میشود.<ref>[http://geo.ya.com/travelimages/az-kurd-map.gif Administrative Units of Contemporary Kurdistan]</ref> این واژه از طرف دولت مورد قبول نیست و در مورد آن بحثهای طولانی جریان دارد. از گذشته در داخل ترکیه، دیار بکر بخاطر هندوانههای بزرگش شناخته شده بوده است.<ref>{{یادکرد وب | تاریخ بازبینی=۱۷ نوامبر ۲۰۱۳ | عنوان=برداشت
== پیشینه ==
=== پیش از اسلام ===
[[پرونده:Median Empire.jpg|بندانگشتی|300px|امپراتوری ماد (۵۵۰ پ. م
آمد قبلاً پایتخت منطقه دیار بکر در پادشاهی [[آشور]] از قرن سیزدهم قبل ازمیلاد تا قرن ۷ قبل ازمیلاد (۶۱۲) بودهاست. در جنگی که بین نیروهای [[آشور]] و [[ماد]] در سال ۶۱۲ قبل ازمیلاد انجام گرفت بر اثر شکست [[آشور]]، از [[ماد]] منطقه دیار بکر نصیب [[ماد]] گردید. از سال ۶۱۲ قبل از میلاد مسیح این منطقه به طرف شرق و جنوب دیار بکر امروزی [[ماد]] اداره شدهاست،<ref>[http://www.gutenberg.org/etext/16167 The Seven Great Monarchies Of The Ancient Eastern World, Vol ۷]</ref> این منطقه بعداً در سال ۶۶ قبل از میلاد مسیح یک ایالت [[امپراتوری روم]] شد.
وقتی که این منطقه تحت استیلای [[امپراتوری روم شرقی]] بود به این شهر آمیدا گفته میشد. کلمه «آمید» از منابع [[آشور|آشوری]] گرفته شده که نشان از مرکز استقرار رئیس کلیسای خاورزمین و بنابراین اساس آشوری/سوری دارد و شماری از سران و دینشناسان معروف را پرورش دادهاست، برخی از آنها در کلیسای
در سال ۳۵۹م. [[شاپور دوم]] پادشاه ایران بعد از هفتاد و سه روز محاصره دیاربکر را تصرف کرد. سربازان رومی و مردم شهر قتل و عام شدند. این جنگ قهرمانانه بطور دقیقی توسط تاریخ نویس رومی [[آمیانوس مارسلینوس]]، که شاهد عینی این واقعه بود و با فرار از شهر از
=== پس از اسلام ===
منطقه دیار بکر تحت فرمانروایی [[کردها]] توسط [[مروانیان]] در طی سده دهم و یازدهم بعد از میلاد مسیح اداره میشد. بعد از [[نبرد ملازگرد]]، شهر تحت اداره شاخه [[استان ماردین|ماردین]]، شاخهای از ترکمنهای [[
[[پرونده:Diyarbakirmosque218.jpg|بندانگشتی|چپ|250px|مسجدی در دیاربکر]]
خط ۱۰۹:
همزمان با تأسیس امپراتوری [[عثمانی]] توسط [[سلطان سلیم اول]] در این منطقه، پس از قتلعام ناجوانمردانه شیعیان، این شهر بخشی از امپراتوری عثمانی شد. چون این منطقه در زمان حکومت سلطان [[سلیمان اول]] عراقین در سال ۱۳۵۴م. (دو عراق: عراق عربی و عراق ایرانی) و در همان زمان شامل موصل، بغداد و بصره میشد.
ایالت عثمانی دیار بکر دارای شرایط جغرافیایی است که امروزه به عنوان ایالت جنوب شرقی ترکیه شناخته میشود. اگرچه حدود آن در طول زمان کمی تغییر پیدا کردهاست شبیه یک سرزمین مستطیل شکل که بین دریاچه ارومیه و پالو و سواحل جنوبی دریاچه وان و جزیره و اول صحرای سوری قرار دارد. در سال ۱۸۶۴م. همراه با رواج
در قرن نوزدهم میلادی زندان دیار بکر شهرت بدی یافت چون پادشاهان عثمانی در زمان خود زندانیان سیاسی را از مناطق تحت بردگی بالکان برای گذراندن محکومیتهای سخت به آنجا میفرستادند تا آنها اعتراف کنند یا با آزادیخواهان ملی بجنگند.
خط ۱۲۱:
این شهر توسط دیوارهای [[بازالت]] سیاه همگن و شگفتانگیزی احاطه شده که با طول ۵٫۵ کیلومتر محوطه شهر قدیمی را دربر گرفتهاند. کوچههای بسیار دراماتیک و بلوکهای ساختمانهای بزرگ چهره شهر قدیمی را بطور دراماتیکی با کوچههای بلوکهای آپارتمانی مدرن و خیابانها و کوچههای ''[[gecekondu]]'' در غرب دربر گرفتهاند. دیار بکر دارای مساجد و مدرسههای قدیمی بسیار است که با فرم Ulu Cami (مساجد بزرگ) قرن یازدهم با نوارهای ترکیبی از بازالت و سنگ آهک ساخته شدهاند. همان سبک در مدرسه دلیلر هان سده شانزدهم میلادی استفاده شدهاست و حالا یک هتل و مسجد قلعه قرن دوازدهم میلادی (''Kale Camii'') است.
کلیسای ارتدوکس سیاریکس بانوی
[[پرونده:Pkk supporters london april 2003.jpg|بندانگشتی|400px|راهپیمایی هواداران پ. ک. ک در لندن سال ۲۰۰۳]]
دیاربکر همیشه مرکز
بعد از متوقف کردن دشمنیها توسط پ ک ک که دولت ترکیه ۱۵ سال قانون وضعیت اضطراری اعلام کرده بود، شهر در ۳۰ نوامبر سال ۲۰۰۲ تا حد زیادی به وضعیت عادی درآمد. اقتصاد محلی به آهستگی رشد و توسعه مییابد و شهر دیار بکر برای بازدید و گردش امن است.
== اشخاص معروف ==
{|
||
سطر ۱۶۵ ⟵ ۱۶۴:
== نگارخانه ==
<gallery>
سطر ۱۹۰ ⟵ ۱۸۸:
== پیوند به بیرون ==
{{چپچین}}
{|
|