انبساط جهان: تفاوت میان نسخهها
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
ابرابزار+جملهسازی |
جز ویرایش و ویکیسازی جزئی |
||
خط ۱:
{{کیهانشناسی}}
[[پرونده:Raisinbread.gif|thumb|
'''انبساط جهان''' اگر یک بادکنک خالی از باد را فرض کنیم و روی آن نقاطی را رسم کرده و سپس بادکنک را باد کنیم مشاهده میکنیم که هرچه حجم بادکنک بیشتر شود، فاصله نقاط از یکدیگر افزایش مییابد. این مفهومِ جهان در حال انبساط است. انبساط جهان به معنی افزایش فاصلهٔ [[فضای متریک|متریک]] بین اجسام جهان با گذشت زمان است. این انبساط درونی است، یعنی به فاصلهٔ نسبی بین اجزای جهان برمیگردد، و به معنی حرکت اجسام به سمت فضای بیرون نیست. انبساط جهان از ویژگیهای مهم کیهانشناسی [[مهبانگ]] است و ریاضیات آن با [[متریک فریدمان-لومتر-رابرتسون-واکر|متریک FLRW]] و [[نظریه میدان اسکالر]] برای توضیح فرم شتابدار آن توصیف میشود.
بخشی از این انبساط به خاطر [[قانون اول نیوتن|اثر ماند]] (اینرسی) است (یعنی انبساط کنونی به خاطر این است که جهان در گذشته منبسط میشدهاست). بخش دیگر به خاطر نیروی رانش ناشناختهای است که شاید از یک [[ثابت کیهانشناسی]] یا [[انرژی تاریک]] آمده باشد. بخش نخست در جهان آغازین اثر مهمتری بوده است، و مدل [[لامبدا-سیدیام]] پیشبینی میکند که در آینده [[ثابت کیهان شناسی]] یا [[انرژی تاریک]] اثر مهمتری باشد. هماینک هر دو عامل اثر کموبیش برابری دارند.
انبساط جهان به سرعتهای بالاتر از [[سرعت نور]] میانجامد که برای تازهواردان و گاهی فیزیکپیشگان حرفهای گمراهکننده است.<ref>Tamara M. Davis and Charles H. Lineweaver, ''Expanding Confusion: common misconceptions of cosmological horizons and the superluminal expansion of the Universe''. [http://arxiv.org/abs/astro-ph/0310808 astro-ph/0310808]</ref> ولی [[سرعتهای بیشتر از c]] در انبساط جهان با نظریه [[نسبیت خاص]] ناسازگاریای ندارد. به طورکلی سه گونه مختلف از جهان در حال انبساط معرفی و گمان زده شده است که هر کدام سرنوشتی متفاوت را برای جهان توصیف میکند. مدل اول جهان باز است که تا ابد و در طی دوره زمانی نامحدودی منبسط میشود. مدل دوم جهانی را توصیف میکند که مسطح است. این بدان معناست که جهان منبسط میشود و تا بینهایت این روند ادامه دارد، اما سرعت انبساط آن مدام به صفر نزدیک میشود؛ و بالاخره مدل سوم جهانی است که جهان بسته نامیده میشود. در این جهان انبساط در مدت زمانی محدود ادامه پیدا کرده و پس از به انتها رسیدن آن جهان به جمع شدن در خود و متلاشی شدن روی میآورد و احتمالا پس از
انبساط جهان حقیقتی است که مدتها است به اثبات رسیده است. اما مشکلی که در اندازهگیری فاصلهٔ کهکشانها، مستقل از قرمزگرایی آنها، وجود دارد به حدی است که تعیین نرخ کنونی انبساط، [[ثابت هابل]]، به یک فرایند طاقتفرسا و طولانی در ۵۰ سال گذشته تبدیل شده است. با وجود این، در نتیجه تلاشها، شامل پروژهٔ کلیدی [[تلسکوپ فضایی هابل]]، و بهطور کلیتر، از ترکیب مجموعهٔ وسیعی از شواهد که مدل استاندارد کیهانشناسی را پشتیبانی میکنند، امروزه به نظر میرسد با خطایی کمتر از ۲۰٪، و با اطمینان ۹۵٪، میتوان اعتقاد داشت که <math>h\simeq 0\mathsf{/}7</math> است.<ref>
== نسبت اینشتین ==
[[نظریه نسبیت]] [[اینشتین]] میگوید [[سرعت نور]] که
== مراجع ==
* {{یادکرد کتاب|نام خانوادگی=لیدل|نام=اندرو|ترجمه=غلامرضا شاهعلی|عنوان=
{{آغاز چپچین}}
{{پانویس}}
|