ناظم‌الاطبا: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
خط ۵:
|سرشناسی = پزشک، ادیب و دانشمند فعال انقلاب مشروطه
|نسب =
|زادروز =
|شهر تولد = کرمان
|کشور تولد = ایران
|تاریخ درگذشت =
|شهر درگذشت = کرمان
|کشور درگذشت = ایران
|نام پدر =[[میرزا حسن طبیب کرمانی]]
|فرزندان =
|خویشاوندان سرشناس =
|دین =
|مذهب =
|پیشه = پزشک
خط ۳۲:
== زندگی ==
'''دکتر میرزا علی‌اکبر نفیسی (ناظم‌الاطبا)''' در ۱۷ ربیع‌الثانی سال ۱۲۶۳ ه. ق. در [[کرمان]] متولد گردید. پدرش [[میرزا حسن طبیب کرمانی]] بود که مانند نیاکانش به طبابت اشتغال داشت. نیاکان او، اعضای [[خاندان نفیسی‌های کرمان]] از چند قرن قبل در این شهر به علم [[طب]] اشتغال داشته‌اند و نسب آنها به [[برهان‌الدین کرمانی|حکیم برهان‌الدین نفیس بن عوض بن حکیم کرمانی]] از معروف‌ترین پزشکان قرن نهم هجری و پزشک دربار [[الغ بیک بن شاهرخ بن تیمور گورکانی]] می‌رسیده‌است.
وی تحصیلات مقدماتی خود را در کرمان به پایان رسانید و مقدمات علوم و فنون طب را نزد پدر و سایر اطبای آن دوران فرا گرفت، اما به خاطر ذوق و استعداد فطری که در وجود او بود، بیشتر مایل به فرا گرفتن [[حکمت الهی]] و [[فلسفه]] بود. حاکم وقت کرمان یعنی [[محمداسماعیل خان وکیل‌الملک]] معروف به وکیل‌الملک اول چون استعداد و لیاقت شخصی و خانوادگی «میرزا علی‌اکبر خان نفیسی» را برای فرا گرفتن علم [[طبابت]] می‌دانست، او را برای آموختن این علم ترغیب نمود.
در ۱۲۸۲ ه. ق. در نوزده سالگی به تهران آمد و با جدیت تمام در [[دارالفنون]] به تحصیل علم طب پرداخت و چنان استعداد و علاقه‌ای در این کار از خود نشان داد که پس از اندک زمانی به دستیاری و معاونت استادان خود برگزیده شد و در سال ۱۲۸۵ ه. ق. ضمن تحصیل در دارالفنون برای طبابت در [[فوج مهندسی قشون]] انتخاب گردید.
در سال ۱۲۸۸ ه.
در سال ۱۲۹۰ ه. ق. [[ناصرالدین شاه قاجار]] پس از بازگشت از سفر اول خود به [[اروپا]] در صدد برآمد که بیمارستانی به سبک اروپایی در تهران تأسیس کند و برای این کار «میرزا علی‌اکبر خان نفیسی» را انتخاب نمود. وی تا سال ۱۲۹۸ ه. ق. مسئولیت این بیمارستان را که به [[مریضخانه دولتی]] شهرت یافت بر عهده داشت و به همین دلیل لقب [[
ضمناً وی در سال ۱۲۹۳ ه. ق. در تشکیل نخستین [[مجلس حفظ‌الصحة]] که در تهران تشکیل شده بود، ایفای نقش کرد.
در سال ۱۲۹۸ ه. ق.
در سال ۱۳۱۵ ه. ق.
== خانواده ==
خط ۵۳:
== آثار ==
وی گذشته از آن که مدت پنجاه و هفت سال تمام، شب و روز به فنّ خود یعنی مداوای بیماران اشتغال داشته و حتی این وظیفه را تا پایان عمر خویش که علیل و ناتوان شده بود، ادامه داده‌است، هرگاه که فراغتی حاصل می‌کرد در فن خویش یا فنون دیگر به تألیف و ترجمه (از [[زبان فرانسوی]]) نیز می‌پرداخت. از جمله آثار او می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
* '''کتابی در علم تشریح''' (این کتاب که نخستین کتاب «ناظم‌الاطبا» و نخستین ترجمهٔ او از زبان فرانسه می‌باشد، بنا به یادداشت صفحهٔ نخست آن در شب ۲۴ ربیع‌الاول سال ۱۳۰۵ ه. ق. در قریهٔ [[شاه رضا]] از قرای [[قمشه]] و هنگام توقف او در [[اصفهان]] به پایان رسیده و سایر تألیفات و ترجمه‌های او، همگی بعد از این تاریخ تدوین شده‌اند
▲* '''کتابی در علم تشریح''' (این کتاب که نخستین کتاب «ناظم‌الاطبا» و نخستین ترجمهٔ او از زبان فرانسه می‌باشد، بنا به یادداشت صفحهٔ نخست آن در شب ۲۴ ربیع‌الاول سال ۱۳۰۵ ه.ق. در قریهٔ [[شاه رضا]] از قرای [[قمشه]] و هنگام توقف او در [[اصفهان]] به پایان رسیده و سایر تألیفات و ترجمه‌های او، همگی بعد از این تاریخ تدوین شده‌اند.)
* '''کتابی در پاتولوژی و کلینیک جراحی'''
* '''رساله‌ای در فیزیک'''
سطر ۶۱ ⟵ ۶۰:
* '''رساله‌ای دیگر در تشریح'''
* '''دو رساله در سوء هضم'''
* '''مذاکرات''' (کتابی بنا بر روش کتاب aide-memoire، اثر «دکتر کورلیو» طبیب فرانسوی، که ناظم‌الاطبا این کتاب را در سال ۱۳۰۷ ه. ق. به پایان رسانیده‌است
* '''پزشکی‌نامه''' (کتاب بسیار بزرگی است در ۹۵۷ صحیفه به قطع رحلی بزرگ، در علم تراپوتیک و ماتیرمدیکال که تألیف آن در ماه رمضان ۱۳۱۴ ه. ق. به پایان رسیده‌است و برای مدت‌ها کتاب مورداستفادهٔ پزشکان و داروسازان ایرانی در اواخر عهد قاجار و اوایل عصر پهلوی بوده‌است
* '''نامهٔ زبان‌آموز (صرف و نحو زبان فارسی)
* '''رساله در آخرین دورهٔ بروز وبا''' (ناظم‌الاطبا این رساله را در آخرین سال بروز [[وبا]] یعنی به سال ۱۳۲۳ ه. ق. نوشته و در همان زمان این رساله چاپ شده‌است، اما در عنوان آن برای ترویج و تشویق یکی از شاگردان خود، چنین نوشته‌است: «مختصر رساله ایست در شرایط حفظ صحت و احتراز از سرایت امراض مسریه و مداوای وبا که بر حسب دستورالعمل این بندهٔ درگاه، «علی‌اکبر طبیب»، جناب میرزااسدالله جلیل‌الاطباء نوشته‌اند.»
اما شاخص‌ترین اثر وی در زمینهٔ علوم غیرپزشکی، کتاب بزرگ [[فرهنگ نفیسی]] معروف به [[فرهنگ ناظم‌الاطبا]] می‌باشد که شامل چهار جلد بزرگ و مشتمل بر حدود ۲۶۰۰۰ لغت فارسی و تازی می‌باشد و او تا آخرین روزهای عمر خود مشغول تدوین آن بوده‌است.
سطر ۷۶ ⟵ ۷۵:
* شرح حال «میرزا علی‌اکبر خان نفیسی ناظم‌الاطباء»، به قلم:استاد سعید نفیسی در مقدمات کتاب فرهنگ نفیسی.
* مقالهٔ «دکتر شمس‌الدین نجمی» در فصلنامهٔ کرمان، شمارهٔ ۵۴.
* نامهٔ زبان‌آموز (صرف و نحو زبان فارسی)، به قلم میرزا علی‌اکبر خان ناظم‌الاطبا، تهران: ۱۳۱۶ ه. ق.
* تاریخچه دبیرستان شرف تهران، زیر نظر انجمن سالنامه دبیرستان شرف تهران:۱۳۴۰
* {{یادکرد ژورنال|نام خانوادگی=یغمایی|نام=اقبال|عنوان=مدرسه شرف|ژورنال=آموزش و پرورش (تعلیم و تربیت)|شماره=
{{ترتیب‌پیش‌فرض:نفیسی ناظم‌الاطبا، میرزا علی‌اکبر خان}}
| |||