عبارت از پاپوش و پای افزارپای‌افزار است که از قدیم الایام مورد استفاده بوده و به اشکال مختلف تهیه و ساخته می‌شده و قسمت اعظم ساختمان آن درقدیم از [[چرم]] بوده‌است. در [[فرهنگ معین]] تحت عنوان چاروق چنین نوشته شده‌است: «چارق { ترکی = چارغ = چاروق} کفش چرمی که بندها بساق پا پیچیده می‌شود. پا تا به، پالیک.».<ref>فرهنگ معین</ref>
[[پرونده:Rakhtshurkahneh in Zanjan by Mardetanha 9.JPG|بندانگشتی|چپ|نمونه یک چاروق در سایز بسیار بزرگ در محوطه [[بنای رختشویخانه|بنای رختشویخانه زنجان]]]]
چاروق از صنایع دستی شمال [[خراسان]] و بویژه شهر [[قوچان]] و هچنین شهر [[زنجان]] می‌باشد.
== چاروق در ادبیات ==
دراصطلاح محلی ترکی [[زنجان]] چاروق را "«چارخ"» تلفظ می‌کنند. چاروق اکنون در[[زنجان]] بصورت یک صنعت دستی ظریف ساخته و عرضه می‌شود. چاروقی که در ادبیات ما از آن نام برده‌اند (چارقت دوزم کنم شانه سرت «[[مولوی]]») یا در قدیم مورد استفاده بود، بیشتر شبیه به چاروق هایچاروق‌های شمال [[خراسان]] بوده که هنوز اصالت خود را حفظ کرده است.▼
▲دراصطلاح محلی ترکی [[زنجان]] چاروق را "چارخ" تلفظ می‌کنند. چاروق اکنون در[[زنجان]] بصورت یک صنعت دستی ظریف ساخته و عرضه می‌شود. چاروقی که در ادبیات ما از آن نام برده‌اند(چارقت دوزم کنم شانه سرت «[[مولوی]]») یا در قدیم مورد استفاده بود، بیشتر شبیه به چاروق های شمال [[خراسان]] بوده که هنوز اصالت خود را حفظ کرده است.
چارق از صنایع هنری، دستی و تزئینی به شمار می‌رود. چاروق ظریف فرم وشکل خاصی دارد و با مواد اولیه ویژه‌ای که صرفاصرفاً برای راه رفتن روی قالی و اطاقهای مفروش ساخته می‌شود که سابقاً پشت بسته و بدون پاشنه بود.بود؛ ولی چند سالی است که بصورت نعلین و پانه دار ساخته می‌شود و فقط کف آن از چرم و رویه آن برنگهای مختلف از نخهای ابریشمی و سیم گلابتون بافته و تزئین می‌شود.▼
▲چارق از صنایع هنری، دستی و تزئینی به شمار می‌رود.چاروق ظریف فرم وشکل خاصی دارد و با مواد اولیه ویژه‌ای که صرفا برای راه رفتن روی قالی و اطاقهای مفروش ساخته می‌شود که سابقاً پشت بسته و بدون پاشنه بود. ولی چند سالی است که بصورت نعلین و پانه دار ساخته می‌شود و فقط کف آن از چرم و رویه آن برنگهای مختلف از نخهای ابریشمی و سیم گلابتون بافته و تزئین می‌شود.
[[پرونده:Rakhtshurkahneh in Zanjan by Mardetanha 6.JPG|بندانگشتی|چپ|یک استادکار چاروق‌دوز در حال دوختن چاروق در شهر زنجان]]
استاد آزاد علی محمدی در زنجان در مورد سابقه چاروق دوزی می‌گوید: چاروق دوزی از خیلی قدیم متداول بود و کشاورزان خودشان آن را از چرم خام درست می‌کردند ولی بعدها چرم پخته بکار گرفته شد، ولی بصورت امروزی شاید کمتر از صد سال است که تولید می‌شود. قبل از همه در زنجان استاد کاری بود بنام جعفر که در این زمینه کار می‌کرد. بعد از او شخصی بنام رضا این کار را دنبال کرد.
سپس استاد اصغر خطیبی این صنعت دستی را متحول و چاروق‌های امروزی را در هفت مدل ابداع و معرفی کرد. (در حال حاضر حداکثر دو یا سه مدل از مدلهای معرفی شده وی به بازار عرضه می‌شود.)او خود می‌گفت برای نخستین بار قالب‌های این پای افزارهاپای‌افزارها را از گل (مخلوط خاک و آب) درست کرده و برای تهیهٔ قالب‌های چوبی در اختیار قالب سازان گذاشته‌است. همچنین در تهیه نخهای تابیدهٔ ابریشمی که در تهیهٔ رویهٔ چاروق‌ها از آن استفاده می‌شود، رشته‌های سیم گلابتون را برای اولین بار به کار برده بود. کارگاه چاروق دوزی استاد خطیبی برای مدتی طولانی تنها کارگاه عرضه کنندهعرضه‌کننده چاروق‌های روفرشی در زنجان بود و ۷-۶۷–۶ نفر شاگردان استاد با وی همکاری می‌کردند. اگر چه کارگاه چاروق دوزی که استاد خطیبی بنا گذاشته بود در حوالی سالهای ۵۴-۱۳۵۳۵۴–۱۳۵۳ خورشیدی بدلیلبه دلیل بیماری استاد تعطیل شد، لیکن شاگردان باذوق استاد عرضهٔ این هنر را ادامه دادند. قدیمی ترینقدیمی‌ترین شاگرد استاد خطیبی، آقای آزاد علی محمدی بود که این حرفه و رموز آن را بسیار خوب فرا گرفت و خود بطور مستقل کارگاهی دایر کرد. در حال حاضر وی استادی شایسته در این صنعت است. سایر شاگردان نیز بعد از تعطیلی کارگاه مذکور، بعضاً با حمایت سازمان میراث فرهنگی، اقدام به عرضهٔ این هنر کرده و می‌نایند.می‌نایند؛ و نیز در [[خراسان رضوی]] که مهد چاروق می باشدمی‌باشد تنها چندین نفر استاد این حرفه زینتی می باشند .می‌باشند؛ و در [[شهرستان قوچان]] هم اکنون کمتر از 5۵ استاد چنین صنعت را دوباره زنده نموده اندنموده‌اند.<ref> سایت مرکز اسناد و مدارک میراث فرهنگی</ref>در حال حاضر کارگاهی در شهر قوچان به صورت سفارشی چاروق دوزی می کندمی‌کند.<ref>http://www.chn.ir/NSite/FullStory/News/?Id=75428&Serv=0&SGr=0</ref>
