|
|name=[[کمزاری]]
|image=[[پرونده:Oman Musandam.png|بی‌قاب|وسط]]
|states=[[عمان]]، شمالشمال، ، شمال غربشمال‌غرب و شمال شرقشمال‌شرق : شامل مناطق [[کمزار|کُمزار]]، جزیره‌های [[خصب]]، [[لارک|لارَک]] و [[مسندم]]<ref name=ensani>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی = http://www.ensani.ir/storage/Files/20101208094751-گویش%20های%20بشکردی،%20کردشولی%20و%20کمزاری.pdf |عنوان =گویش‌های بشکردی،بَشکَردی، کردشولی و کمزاریکُمزاری | ناشر =ویژهویژه‌نامهٔ نامه نامهنامهٔ فرهنگستان (گویش شناسیگویش‌شناسی) |تاریخ =۱۳۸۳ |تاریخ بازدید = ۳۰ آوریل ۲۰۱۵}}</ref>
|region=[[غرب آسیا]]
|speakers={{رچ}} ۱۷۰۰ نفر در سال ۱۹۹۳ میلادی<ref name=ethnologue>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی = http://www.ethnologue.com/language/zum |عنوان =Kumzari | ناشر =[[اتنولوگ|اِتنولوگ (Ethnologue)]] |تاریخ = |تاریخ بازدید = ۳۰ آوریل ۲۰۱۵}}</ref>
|ethnicity=[[مردم لر]]
|familycolor=[[زبان‌های هندوایرانی]]
|fam3=[[زبان‌های ایرانی]]
|fam4=[[زبان‌های ایرانی جنوب غربی]]
|fam5=[[لری|زبان لری]]
|script=[[الفبای فارسی]] در [[ایران]] و [[الفبای عربی]] در [[عمان]]
|nation{{رچ}}= {{flag|oman}}: زبان شناخته شدهشناخته‌شده در کنار [[زبان عربی]].{{سخ}}{{flag|Iran}}: زبان محلی شناخته شده برشناخته‌شده طبقبرطبق قانون اساسی
|iso1=zum
|notice=IPA}}
'''گویش کُمزاری''' یا لارکی'''گویش کومزاری''' یا '''گویش لارَکی''' یکی از گویش‌های [[لری|زبان لری]] است.<ref name=lori-language-ii>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی = http://www.iranicaonline.org/articles/lori-language-ii |عنوان =LORI LANGUAGE ii. Sociolinguistic Status of Lori | ناشر = ''[[دانشنامه ایرانیکا|دانشنامهٔ ایرانیکا (Encyclopædia Iranica)]]'' |تاریخ = |تاریخ بازدید =۲۳ آوریل ۲۰۱۴|زبان=انگلیسی| نشانی بایگانی =https://archive.today/9Qlsc| تاریخ بایگانی = ۱۱ سپتامبر ۲۰۱۴}}</ref><ref name=ethnologue/> گستردگی این گویش در دو سوی [[تنگه هرمز|تنگهٔ هرمز]] است.<ref name=lori-language-ii/> ویژگی‌ها و واژگان مشترکی نیز میان این گویش و [[زبان فارسی]] وجود دارد.<ref name=lori-language-ii/>
== جغرافیا ==
به طور کلیبه‌طورکلی، جغرافیای گویش‌وران کمزاریکُمزاری (کومزاری) در دو سوی [[تنگه هرمز|تنگهٔ هرمز است.<ref name=lori-language-ii/> بخشی از گویش‌وارن کمزاریکُمزاری در جنوب ایران و بخشی در شمال کشور [[عمان]] ساکن هستند.<ref name=lori-language-ii/> کمزاریکُمزاری همچنین در روستای [[کمزار|کُمزار]]، شهر [[خصب]] و دبا در شبه جزیرهشبه‌جزیرهٔ [[مسندم]] در [[عمان]] و [[امارات متحده عربی|امارات متحدهٔ عربی]] نیز صحبت می‌شود.<ref name=ensani/> در [[لارک|لارَک]] این زبان هنوز فرمشکل اصلی خود را حفظ نمودهکرده، ولی در [[کمزار|کُمزار]]، [[خصب]] و دبا بعلتبه‌دلیل گستردگی استفاده از زبان عربی در اداره‌ها، مدرسه‌ها و رادیو و تلویزیون، در کمزاریکُمزاری تعداد زیادی واژهواژهٔ عربی وارد شده‌است.
== وابستگی زبانی ==
''[[دانشنامه ایرانیکا|دانشنامهٔ ایرانیکا]]'' و [[اتنولوگ|اِتنولوگ]]، گویش کمزاریکُمزاری را گویشی از [[زبان لری]] معرفی می‌کنند.<ref name=ethnologue/><ref name=lori-language-ii/> [[مالچانوا]]، زبان شناسزبان‌شناس روس، عقیده دارد که کمزاریکُمزاری یکی از لهجه‌های [[اچمی|اَچُمی]] است.<ref>{{چپ‌چین}}<small> Molchanova, E.K., ''Kumzari yazyk/dialekt'', in Yazyki mira: Iranskie yazyki. I. Yugo-Z apadnye Iranskie yazyki, Moskva: Indrik, ۱۹۹۷, pp. ۱۹۱-۱۹۳. </small>{{پایان چپ‌چین}}</ref> با این حالحال، کومزاریکُمزاری شباهت‌های زیادی نیز با گویش [[میناب|مینابی]] دارد. از دیگر ویژگی‌های کمزاریکُمزاری این است که برای سخنوران به گویشگویش‌وران لری قابل فهم می‌باشد.<ref name=lori-language-ii/>{{سخ}}در گسترهگسترهٔ پراکندگی کمزاریکُمزاری در عمانعمان، عربی زبان رسمی است. ارتباط مستمر لرهای کُمزاری با عرب‌ها در عمانعمان، پیدایش مجموعه‌ای (بیش از ۳۰ درصد۳۰٪) از واژه‌های عربی در واژگان کمزاریکُمزاری و نیز پدیدهپدیدهٔ تداخل آوایی (بیشکار از واژهواژهٔ کهن‌ترکهن‌ترِ «پیشکار»، «حین» از واژهواژهٔ کهن‌ترکهن‌ترِ «آهن»، و غیره) در آواهای آن را سبب شد. در [[نحو|نحوِ]] کمزاریکُمزاری، همانندی‌هایی با زبان عربی دیده می‌شود که احتمالاً به سبببه‌سبب رشد همگراییهمگراییِ این زبان‌ها است.زبان‌هاست؛ مانند ساختارهایی با معنی «داشتن» با حرف اضافهاضافهٔ حالتحالتِ بایی: وای مه («با من»)، «من دارم»)، مقایسه کنید با: عربیعربیِ مَعَهُ «(با او»)، و نیز در ترکیب صفت و موصوف که در زبان عربی، صفت از لحاظازلحاظ شمار و معرفه یا نکره بودن با اسم مطابقت می‌کند.<ref name=ensani/>
== نمونه‌هایی از زبان کمزاریکُمزاری ==
عناصر زبان فارسی در لارکیلارَکی زیادبه‌فراوانی یافت می‌شوندمی‌شوند، ولی بعضی کمیاندکی تغییرتغییرشکل شکل داده‌اندداده‌اند؛ مانند:
خانه = خانوغو، {{سخ}}
مرد = مردوکو
چند جملهجملهٔ کوتاه به زبان لارکیلارَکی:
* پ گییا تای ؟تای؟ = از کجا می‌آیید ؟ می‌آیید؟
* کییا تو خوریخوری؟ ؟= چه می‌خورید ؟می‌خورید؟
* بپ تو گییا هه ؟هه؟ = پدرت کجاست ؟کجاست؟
* مَ تو خاوومتوخاووم = من می‌خوابم.
* مَ تو گومتوگوم = من می‌گویم.
* مَ تو خورومتوخوروم = من می‌خورم.
== دستور زبان ==
کومزاریکُمزاری بسیاری از خواص زبان‌های کهن ایران را تاکنون محفوظ داشته،داشته‌است؛ مانند صرف نام‌ها در حالت‌های هفت‌گانه و به کار بردنبه‌کاربردن پیشوندهای متعدد برای فعل‌ها.
* ضمیرهاضمیرهای شخصی:
<center>
|-
!
! مفرد
! جمع
|-
|اول‌شخص
|اول شخص
| مَی‌اَم {{IPA|mæɪ æm}}
| ماهِم {{IPA|mɑ:hem}}
|-
| دوم‌شخص
| دوم شخص
| تُوی {{IPA|tovi:}}
| شومائه {{IPA|ʃumɑ: ə}}
|-
| سوم‌شخص
| سوم شخص
| ییهه ییهِه {{IPA|ji:he}}
| یِهن یِهِن {{IPA|jehen}}
|}
</center>
در گفتگوهای روزمره معمولاً «مَ» {{IPA|mæɪ æm}}، «تُو» {{IPA|tovi:}} و «یِ» {{IPA|je}} (برای من، تو، او) بکاربه‌کار می‌رود.
== پانویس ==
== پیوند به بیرون ==
* گزارشی از لاستامپا: [http://www.roozonline.com/persian/archive/archivenews/news/archive/2012/april/23/article/-8aad7ad63c.html جلوگیری از مرگ زبان کومزاری در تنگهتنگهٔ هرمز]. در روزآن‌لاین.روزآن‌لاین؛ ۴ اردیبهشت ۱۳۹۱
{{گویش‌های لری}}
| 