مردم کرد: تفاوت میان نسخهها
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
←پیشینهٔ واژه کرد: اشتباهات اصلاح شد برچسبها: ویرایش همراه ویرایش از برنامهٔ همراه |
شیرین وفرهاد (بحث | مشارکتها) جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱۱۰:
جمعیت کردها در سال ۲۰۰۹، ۴۶٫۵<ref>[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/ CIA - The World Factbook<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]</ref> تا ۴۷٬۸۶۳٬۰۰۰ میلیون<ref>[http://www.joshuaproject.net/people-clusters.php?rop2=C0114 Joshua Project - Great Commission Status of the Kurd People Cluster<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]</ref> تن برآورد شدهاست که ۶٫۵ تا ۷ میلیون تن از آنها در [[ایران]] زندگی میکنند.<ref>مرکز آمار ایران. دفتر آمارهای جمعیت، نیروی کار و سرشماری. جمعیت و متوسط رشد سالانه: آبان ۱۳۸۵.</ref><ref>مرکز آمار ایران. دفتر آمارهای جمعیت، نیروی کار و سرشماری. خانوار و جمعیت استانها برحسب ساکن و غیر ساکن: آبان ۱۳۸۵.</ref>
[[زبان کردی]] اخص{{مدرک}}بسیار متنوع شامل گویشهای: بادینی، کُرمانجی، [[سورانی]] (شامل اردلانی، [[مکریان|مُکریانی]]، جافی، سلیمانیهای و...)، زازا، [[کلهری]]، هرکی، [[کردی کرمانشاهی]]، [[کردی ایلامی ]]، بایزیدی، عبدویی، زندی(لکی) است.{{مدرک|۱۳ اوت ۲۰۱۴}}<ref>محمد معین فرهنگ فارسی (متوسط) شش جلدی، انتشارات امیرکبیر، تهران ۱۳۶۲</ref><ref>احسان یارشاطر: زبانها و لهجههای ایرانی: مقدمه لغتنامه دهخدا. تهران ۱۳۳۷</ref> زبان کردی با دسته شمالی لهجههای ایرانی غربی بعض مشابهات دارد، و از زبانهای مهم دسته غربی به شمار میرود وصاحب شعرها و تصنیفها، قصهها و سنتهای ادبی است.<ref>''محمد معین فرهنگ فارسی (متوسط)''، ششجلدی، انتشارات امیرکبیر، تهران ۱۳۶۲</ref><ref>احسان یارشاطر: زبانها و لهجههای ایرانی: مقدمهٔ ''لغتنامهٔ دهخدا''. تهران، ۱۳۳۷</ref>
بیشتر کردها مسلمان هستند و سایر آنان نیز [[ایزدی]]، [[یارسان]] ([[اهل حق]])، [[مسیحی]] و [[یهودی]] هستند. کردها جشن [[نوروز]] و جشنهای مولودی را گرامی میدارند. از نامدارترین افراد کرد [[صلاحالدین ایوبی]]، [[جلال طالبانی]]، [[مسعود بارزانی]]، [[مصطفی بارزانی]]، شیخ [[محمود برزنجی]] (معروف به مَلک کردستان)، [[قاضی محمد]]، [[شرفخان بدلیسی]]، [[عبدالرحمان قاسملو]]، [[ابو حنیفه دینوری]]، [[عبدالله اوجالان]] را میتوان نام برد. از شاعران نامدار کرد؛ [[مستوره اردلان]]، [[شیرکو بیکس]]، [[ابوالقاسم لاهوتی]]، [[رحیم معینی کرمانشاهی]]، جلال جلالی زاده، [[مولوی کرد]]، [[نالی]]، [[قانع]]، [[ملا مصطفی بیسارانی]]، [[هیمن]]، [[وفایی]] و [[عبدالرحمن شرفکندی]] را میتوان نام برد. [[امیرنظام گروسی]]، [[عزیزخان مکری]]، [[امانالله خان اردلان]]، [[حاجی باباشیخ]]، [[کریم سنجابی]] از دیگر مشاهیر مردمان کرد هستند. [[حسن زیرک]]، [[ناصر رزازی]]، [[شهرام ناظری]]، [[محمد ماملی]]، [[سید علی اصغر کردستانی]]، [[مظهر خالقی]]، [[کامکاران]]، [[عباس کمندی]] نیز از بزرگترین استادان موسیقی و آواز کردی هستند. [[محمدعثمان نقشبندی]]، [[سعید نورسی]]، [[ملا عبدالکریم مدرس]] از شخصیتهای مذهبی مهم کرد سدهٔ بیستم محسوب میشوند. [[درودگری]]، [[قالی]] و [[جاجیم]] و [[گلیمبافی]] (بهویژه قالی [[بیجار]]) از [[صنایع دستی]] عمدهٔ کردها است.
خط ۱۵۷:
stressed, were pastoral nomads or transhumants. There were also sedentary tribesmen,
who were free cultivators or had become townsmen.
[http://www.let.uu.nl/~martin.vanbruinessen/personal/publications/]</ref>. [[مینورسکی]] نیز در رابطه با این عبارت شرفخان بدلیسی بر این نظر است که[[کرمانجی]] ([[کردی کرمانجی|کرمانجی شمالی]]،[[کردی سورانی|کرمانجی میانی]] و [[کردی جنوبی|کرمانجی جنوبی]]) را امروز بتوان جزو [[زبانهای کردی]] دانست، اما [[لری
V. Minorsky, "The Guran" , BSOAS, University of London, Vol. 11, No. 1 (1943
pp 75-103
خط ۲۴۵:
۱- گروه شمالی از نظر تعداد گویشوران (که حدود بیست میلیون نفر تخمین زده میشوند) مهمترین گروه گویشی است. این گروه به دو زیر گروه تقسیم میشود:
الف- گروه غربی که شامل گویشهای موسوم به کرمانجی میشود که در
گویشهایی که به گویشهای ذکر شده نزدیک هستند عبارتند از: گویشهای کردی رایج در شمال استان آذربایجان غربی در ایران، همچنان که کردی رایج در استانهای خراسان شمالی و خراسان رضوی و بلوچستان، و احتمالأ گویش کردی رایج در افغانستان. گروه غربی یک زبان ادبی را به وجود آوردهاست که تا سالهای ۱۹۳۰ میلادی به خط عربی نوشته میشد و شاعران بزرگی چون ملای جزری، فقیه طیران، احمد خانی، اسماعیل بایزیدی، پرتوبگ هاکاری و... به خود دیدهاست. امروزه کرمانجی غربی به وسیلهٔ یک گونهٔ الفبای لاتینی که به [[الفبای ترکی استانبولی]] نزدیک است نوشته میشود.
خط ۲۷۴:
== دین و مذهب ==
== فرهنگ و آداب و رسوم ==
|