دهستان برادوست: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱۲:
}}
'''بِرادوست''' در ایران یکی از دهستان‌های [[استان آذربایجان غربی]] ایران است. زبان مردم این روستا [[ترکی آذربایجانی]] می باشد. این دهستان در [[بخش صومای برادوست]] در [[شهرستان ارومیه]] جای دارد.
== جغرافیا ==
برادوست سرزمین است کوهستانی و سردسیر که از سوی غرب به خط مرزی [[ایران]] و [[ترکیه]]، از شمال به بخش [[صومای]]، ار جنوب به «[[ترگور]]» (ته‌رگه‌وه‌ر) و از شرق به «[[بروژ]]» می‌خورد. از نوشته‌هاي منابع چنين استنباط مى‌شود كه وسعت برادوست در گذشته بيش از دهستان امروزي بوده، و از آن با نام‌ِ «ولايت» و «مَحال‌ِ» برادوست ياد شده است (بدليسى، 386؛ مشيرالدوله، 83، 158؛ دهقان، 213، 373). قلعة باستانى «دم دم» كه در زمان شاه عباس اول تعمير و بازسازي شده بود و امروزه خرابه‌هاي آن بر جاي مانده، در محدودة محال برادوست قرار دارد.به گمان قوی نام پیشین این طایفه برازدوخت بوده که اسم یکی از بزرگترین قبایل ماد در سزمین آریایی ها و دینور، کرمانشاه کنونی بوده است که به اعتقاد مورخان نسب ساسانیان نیز از برازدوخت بوده است، این نام در کتاب مسالک و ممالک ابن حوقل ذکر شده. در دوران آل بویه این طایفه تابع امیر بدر ابن حسنویه امیر کردان دینور بود و نفوذ حسنویه تا حدود خوزستان و آذربایجان رسید. شرف‌خان بدلیسی در کتاب شرفنامه نسب برادوستها را به امیر هلال حسنوی ارجاع کرده [۳]. ولی سبب ورودشان به حدود اورمیه معلوم نیست. سرزمین برادوست به سبب موقعیت راهبردی و هم مرز بودن با دولت عثمانی درگذشته و ترکیه امروزی و نیز نزدیک بودن به خاک عراق، از حساسیت و اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
در زمان حكومت شاه عباس يكي از سرداران بنام و دلير و شجاع كرد بنام اميرخان معروف به خان لب زرين كه از ايل برادوست بود با ايجاد قلعه‌ایي بنام «دم دم» بر عليه مزدوران و آلت دست شدگان شاه در ايالت اروميه دست به شورش زد، اگرچه شورش دمدم طی جنگ‌های خونين و مسموم كردن مبارزان كرد در هم شكسته شد ولی دژدمدم و امير دلير آن مبارز هميشه زندهٔ برادوستها براي كردهاي اروميه به سنبل مبارزه و الگوي مقاومت تبديل شدند، لذا داستان و ماجراي قلعه ي دمدم بنيانگذار اصالت، و هويت تاريخي كردهاي جهان است حماسهٔ دمدم به‌تفصيل در منابع فلكوريك كردی بيان شده‌است. امروزه نيز بازماندگان عشاير انقلابي دمدم در اروميه و ساير نقاط ايران و در كشورهاي تركيه و عراق زندگي ميكنند و بقاياي قلعه در منطقه ي موسوم به (درهٔ قاسملو) در نزديكي روستاي كوكيا و تومتر واقع دركوهي بنام كوه خان لب زرين باقی مانده است ، شورش دمدم مايه ي نگراني بيش از بيش حكام صفوي و افشاري بود لذا نادر شاه هزاران خانواده ي كورد را در راستاي اجراي سياست تصفيه از ولايت مكريان خارج و به خراسان و ساير نقاط دوردست ايران فرستاد متعاقب ان طوايف ترك افشار را در محل زندگي آنان اسكان داد.
این بخش با ۵۲ آبادی در حدود ۱۳۰۸ خانوار از ایل شکاک را در خود جای داده‌است. مرکز این بخش دهکده «[[ایشگه‌سو]]» و آبادی‌های بزرگ و بنامش، «[[چیره]]»، «[[زنکه‌کان]]» «[[گنگچین]]»، «[[مستکان]]» و «[[نی‌چالان]]» است. این آبادی‌ها با کوره‌راه‌های مالرو به یکدیگر و شهر راه می‌یابند و راه قدیم [[ترانزیت]] [[ایران]] و [[ترکیه]] از نزدیک دهکدهٔ [[سرو]] (Sero) می‌گذرد. بیشتر مردم دهات برادوست برای رفتن به شهر از این راه استفاده می‌کنند. آب این آبادی‌ها از رودخانهٔ «سرو» و [[چشمه]] است. بیشتر مردم این دهستان کشاورزند و آنچه از کشت به‌دست می‌آورند غلات و توتون است.
| |||