سلسله اشکانی به دست [[اردشیر اول]] ساسانی منقرض گردید. وی سلسله [[ساسانیان]] را بنا نهاد که تا ۶۵۲ میلادی در ایران ادامه یافت. دولت ساسانی حکومتی ملی و متکی به [[دین]] و تمدن ایرانی بود و قدرت بسیار زیادی کسب کرد. در این دوره نیز [[جنگ‌های ایران و روم]] ادامه یافت.
در همین دوران [[مانی]][http://www.rahetudeh.com/rahetude/tarikh-ghiyam/html/tarikh-ghiyam-kamel.html] (۲۱۶ - ۲۷۶ میلادی) به تبلیغ مذهب خود پرداخت. [[مانی]] پس از مسافرت به هند و آشنائی با مذهب بودائی سیستم جهان مذهبی [[مانوی]] خود را که التقاطی از مذهب [[زردشتی]]، [[بودائی]] و [[مسیحی]] و [[اسطوره]] بود با دقت تنظیم کرد و در کتاب «شاهپورگان» اصول آن‌ها را بیان و هنگام تاجگذاری [[شاپوراول]] به شاه هدیه کرد. [[مانی]] اصول اخلاقی خود را بر پایه فلسفی مثنویت: روشنائی و تاریکی که ازلی و ابدی هستند استوار نمود. در واقع این اصول) خودداری از قتل نفس حتی در مورد حیوانات، نخوردن می، دوری از زن و جمع نکردن مال (واکنش در مقابل زندگی پر تجمل و پر از لذت طبقات حاکم و عکس العمل منفی در برابر بحران اجتماعی پایان حکومت [[اشکانی]] و آغاز حکومت [[ساسانی]] است. شاپور و هرمزد، نشر چنین مذهبی را تجویز کردند، زیرا با وجود مخالفت آن با شهوت پرستی و غارتگری و سود جوئی طبقات حاکم، از جانبی مردم را به راه «معنویت» و «آشتی‌خواهی» سوق می‌داد و از جانب دیگر از قدرت مذهب زردشت می‌کاست.
جنبش معنوی مانی به سرعت در جهان آن روز گسترش یافت و تبدیل به نیروئی شد که با وجود جنبه منفی آن با هدف‌های شاهان و نجبا و پیشرفت جامعه آن روزی وفق نمی‌داد. پیشوایان زردتشتی و عیسوی که با هم دائما در نبرد بودند، متحد شدند و در دوران شاهی [[بهرام اول]] که شاهی تن آسا و شهوت پرست بود در جریان محاکمه او را محکوم و او وپیروانش رازنده به گور کردند.(۲۷۶ میلادی). از آن پس مانوی کشی آغاز شد و مغان مردم بسیاری را به نام زندک(زندیق) کشتند. مانویان درد و جانب شرق و غرب، در آسیای میانه تا سرحد چین و در غرب تا روم پراکنده شدند.
