تهاجم عراق به ایران (۱۳۵۹): تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
Rezabot (بحث | مشارکت‌ها)
جز ربات:زیباسازی+حذف شابک اشتباه (۱۰.۵)
Rezabot (بحث | مشارکت‌ها)
جز ربات ردهٔ همسنگ (۲۶) +نشانی+مرتب (۱۲.۵ core): + رده:ایران در ۱۹۸۰ (میلادی)+رده:عراق در ۱۹۸۰ (میلادی)+[[رده:قطعنامه‌های شورای...
خط ۵:
در نخستین روزهای حمله ارتش عراق به خاک ایران، حدود سی هزارکیلومتر مربع از خاک ایران به اشغال ارتش عراق درآمد.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=http://www.edalatkhahi.ir/000779.shtml |عنوان=مروری بر ۱۲ قطعنامه سازمان ملل در خصوص جنگ تحمیلی عراق علیه ایران|تاریخ بازدید=۱۳۸۸/۶/۴|تاریخ=۱۳۸۶/۷/۵ |نقل قول=خبرگزاری مهر | پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/6DxyGUqPE | تاریخ بایگانی = ۲۶ ژانویه ۲۰۱۳}}</ref> طی دو روز نخست حمله، نیروهای عراقی به هیچ یگان نظامی ایرانی که در حد تیپ باشد، برنخوردند. در واقع آن‌زمان ایران فقط دو لشکر از نیروهای مسلح و دو لشکر موتوریزه پیاده‌نظام در غرب کشور داشت که آن‌ها هم همگی از مرزها فاصله گرفته بودند.<!-- <ref name=ToolAutoGenRef13/> حذف یادکرد ناموجود توسط ربات --> در این روزها، واحدهای گوناگون نیروی زمینی ایران به دلیل از هم پاشیدگی با تأخیر توانستند خود را به جبهه جنوب برسانند. [[نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران|نیروی زمینی ارتش]] توان مقابله پایاپای را با عراق نداشت. در همین زمان [[قاسمعلی ظهیرنژاد]] نظریه ''دادن زمین در مقابل گرفتن زمان'' را مطرح کرد که با مخالفت اکثر فرماندهان ارتش روبرو شد.{{مدرک}}
 
نیروی زمینی عراق از سه جبهه و در هر جبهه با یک سپاه یورش زمینی خود را آغاز کرد. سپاه اول از [[جبهه شمالی]] حدود ۲۵ کیلومتر در اطراف قصر شیرین پیشروی کرد و سپاه دوم از [[جبهه میانی]] و در اطراف مهران، هردو پس از برخورد به مناطق کوهستانی متوقف شدند. این حملات برای پشتیبانی از حمله اصلی در خوزستان انجام شد. صدام تصور می‌کرد که مورد استقبال مردم خوزستان که بخشی از آنان [[عرب]] یا [[عرب‌زبان]] بودند قرار خواهد گرفت.<ref name=ToolAutoGenRef18>{{پک|Sonnenberg|۱۹۸۵|ک=The Iran-Iraq War}}</ref> هدف اولیه بخش جنوبی ارتش عراق، تصرف برق‌آسای شهر مرزی [[خرمشهر]] و پس از آن [[آبادان]]، [[اهواز]]، [[دزفول]] و [[سوسنگرد]] بود. عراق کسب این هدف را یک پیروزی استراتژیک برای خود تلقی می‌کرد.<ref name=ToolAutoGenRef18/><ref name="ReferenceA">{{پک|McLaurin|۱۹۸۲|ک=Military Operations}}</ref> پس از تصرف خرمشهر، ارتش عراق موفق شد در اواخر آبان شهر آبادان را به‌طور کامل محاصره کند. عراقی‌ها که بر حمایت [[عرب‌های خوزستان]] از ارتش خود، دست‌کم در شمال خوزستان حساب کرده‌بودند، بازهم ناکام ماندند. حملات پیاپی عراق برای تصرف شهرهای سوسنگرد و اهواز عقیم ماند و ارتش عراق شانس غافلگیری را به‌خاطر مقاومت یک گروه کوچک مردمی از دست داد.<ref name=ToolAutoGenRef18/> گفتنی‌است که حداکثر پیشروی نیروهای عراقی در جبههٔ جنوبی که در اثر غافلگیری نیروهای ایرانی صورت گرفت، تا ۱۵ کیلومتری شهر اهواز بود.<ref name=th>{{یادکرد|فصل=|کتاب=ATLAS OF UNFORGETTABLE BATTLES Ground Forces Operations September,1980-August,1988|نویسنده = Colonel Mojtaba Jafari|ناشر =Holy Defence reaserech center|چاپ=third edition|شهر=Tehran|کوشش=انگلیسی|صفحه=|سال=2006|شابک= }}</ref>
 
نقشه اولیه صدام، یک پیروزی سریع در حداکثر چند هفته بود. بسیاری هرگز پیش‌بینی شکست عراق در دستیابی به این اهداف و آغاز یک جنگ فرسایشی طولانی را نمی‌کردند.<ref name=ToolAutoGenRef18/>
خط ۱۳:
 
== طرح عملیات ==
[[ارتش عراق]] به‌منظور دسته‌بندی قوای زمینی ارتش برای شروع پیشروی در خاک ایران، نیروی خود را به سه جبهه شمالی، میانی و جنوبی تقسیم کرده بود.
 
=== جبهه شمالی ===
جبهه شمالی اشاره به محدوده‌ای از نوار مرزی غربی [[ایران]] دارد که از جنوب [[دربندیخان]] شرع شده و تا [[اشنویه]] ادامه می‌یافت. از لحاظ جغرافیای استانی، این منطقه جزءی از استانهای [[آذربایجان غربی]] و [[کردستان]] ایران است.<ref name="نگاهی به آغاز تهاجم عراق به ایران">[http://www.mehrnews.com/fa/NewsDetail.aspx?pr=s&query=جنگ%D820ایران%AC%D9%86%DA%AF%20%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%20%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D9%8220عراق&NewsID=23356 نگاهی به آغاز تهاجم عراق به ایران] ''خبرگزرای مهر''</ref>
 
با شروع جنگ ۸ ساله، این منطقه مورد هجوم سپاه اول عراق (مشتمل بر ۲ لشکر پیاده) قرار گرفت. این سپاه، احتیاط ارتش عراق به‌شمار می‌رفت و در جبهه شمالی به دلیل حضور گروه‌های ضد [[انقلاب ۱۳۵۷]] و جدایی‌طلبان و تسلط آنان در نقاط مرزی، عملاً تحرک عمده‌ای نداشت. در این جبهه تنها لشکر ۷ پیاده با پیشروی خود ارتفاعات مرزی [[مریوان]] و شهر [[نوسود]] را به تصرف خود درآورد.<ref>{{یادکرد|فصل=هجوم سراسری-جبهه شمالی|کتاب=کارنامه نبردهای زمینی|نویسنده =حسن دری|ناشر =مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ|چاپ=اول|شهر=تهران|کوشش=مهدی انصاری|صفحه=۵۸|سال=۱۳۸۱|شابک=۸-۸-۶۳۱۵-۹۶۴}}</ref>
خط ۳۴:
با شروع جنگ، سپاه سوم ارتش عراق (۳ لشکر زرهی و ۲ لشکر مکانیزه) هجوم خود را از چند محور آغاز کرد. لشکر ۱۰ زرهی ارتش عراق توانست در طی ۶ روز ۸۰ کیلومتر به داخل مرز ایران پیشروی کند و نیروهایش را در غرب رودخانه [[کرخه]] مستقر کند. لشکر ۱ مکانیزه عراق نیز با وجود مقاومتهای مردمی توانست ۱ هفته بعد در غرب کرخه مستقر شود. لشکر ۹ زرهی عراق با تصرف شهرهای [[بستان]] و [[سوسنگرد]] و ارتفاعات الله‌اکبر، پیشروی خود را به سمت اهواز ادامه داد. لشکر ۵ مکانیزه عراق بعد از تصرف پادگان حمید و قطع [[جاده خرمشهر-اهواز]]، در ۱۵ کیلومتری جنوب غربی اهواز استقرار یافت. از طرفی با عبور لشکر ۳ زرهی از رودخانه کرخه و قطع [[جاده آبادان-اهواز]] محاصره خرمشهر و [[آبادان]] تکمیل گردید.<ref name="ReferenceB">{{یادکرد|فصل=هجوم سراسری-جبهه جنوبی|کتاب=کارنامه نبردهای زمینی|نویسنده =حسن درّی|ناشر =مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ|چاپ=اول|شهر=تهران|کوشش=مهدی انصاری|صفحه=۵|سال=۱۳۸۱|شابک=۸-۸-۶۳۱۵-۹۶۴}}</ref>
 
ولی سه ستون زرهی عراقی که برای تصرف خرمشهر اعزام شده بودند با مقاومت ناهماهنگ و خودجوش مردم این شهر مواجه شدند و در کمین حدود ۳۰۰۰ غیرنظامی‌ای افتادند که سلاح‌های ناچیزی همچون تفنگ [[ام۱ گاراند]]، [[نارنجک]] و [[کوکتل مولوتوف|کوکتل مولوتوفدر]]در مقابل تجاوز ارتش عراق مقاومت می‌کردند. بیشتر نیروهای مقاومت خرمشهر با وجود آموزش نظامی ناچیز انگیزه بسیار زیادی برای جنگیدن داشتند. این نیروها موفق شدند جلوی پیشروی سریع ارتش عراق را بگیرند و عراق در همان مرحله اول جنگ، در رسیدن به اهداف خود ناکام ماند و درگیر یک نبرد خانه به خانه در کوچه‌های خرمشهر شد. تصرف خرمشهر 34 روز<ref>[https://www.tabnak.ir/fa/news/246157/%D8%B1%D9%88%D8%B2%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1روزشمار-%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%88%D9%85%D8%AAمقاومت-%D8%AE%D9%88%D9%86%DB%8C%D9%86خونین-%D8%B4%D9%87%D8%B1شهر روزشمار حمله عراق به خرمشهر]</ref> به طول انجامید و در درگیری‌ها عراقی‌ها ۵۰۰۰ کشته دادند و پس از آن نیز عراق به مدت سه هفته درگیر نبردهای خیابانی با [[گردان تکاوران دریایی بوشهر]] در این شهر بود. در ایران برای مدت‌ها خرمشهر را به احترام مقاومت و نبرد شهروندان این شهر، «خونین‌شهر» نامیده می‌شد.<ref name=ToolAutoGenRef18/><ref name="ReferenceA"/> سرانجام با ملحق شدن نیروهای تازه‌نفس لشکر ۱۱ پیاده عراق به نیروهای محاصره‌کننده درگیر در خرمشهر، این شهر سقوط کرد.<ref name="ReferenceB"/>
 
== پدافند ایران ==
خط ۴۶:
 
== پیوند به بیرون ==
* [http://alghadir.ghasam.ir/p2110/fa/news-details/79326/ روزشمار حمله عراق به ایران]
* [http://www.defa8.ir/?p=519 تحلیل حمله عراق به ایران]
 
{{عملیات‌های نظامی در جنگ ایران و عراق}}
 
[[رده:جنگ ایران و عراق|جنگ ایراندر و۱۹۸۰ عراق(میلادی)]]
[[رده:تجاوزها به ایران]]
[[رده:تجاوزهای عراق]]
[[رده:جغرافیای جنگ ایران و عراق]]
[[رده:جنگ ایران و عراق|جنگ ایران و عراق]]
[[رده:جنگ‌های خاورمیانه]]
[[رده:جنگ‌های عراق]]
[[رده:جغرافیایعراق جنگدر ایران۱۹۸۰ و عراق(میلادی)]]
[[رده:قطعنامه‌های شورای امنیت در مورد جنگ ایران و عراق]]