اوضاع اداری سلجوقیان: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
Rezaeibigman (بحث | مشارکت‌ها) بدون خلاصۀ ویرایش |
Rezaeibigman (بحث | مشارکت‌ها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۵:
== دیوان وزارت ==
[[پرونده:Nizam al-Mulk Mashhad.jpg|بندانگشتی|خواجه نظام الملک توسی، وزیر الب ارسلان و ملکشاه سلجوقی، یکی از برجسته ترین چهره های دیوان داری و وزارت در تاریخ ایران بعد از اسلام است.]]
وزارت منصبی مهم و اساسی و تقریباً هم پایه با نخست وزیر امروزی بود.<ref>انوری، حسن. اصطلاحات دیوانی در دوره غزنوی و سلجوقی، کتابخانه طهوری، تهران ۱۳۵۵، صفحه ۴۸</ref>اکثر وزرای عصر سلجوقی در دستگاه سامانی یا غزنوی مشغول به فعالیت بودند که با سقوط این سلسله‌ها به سلاجقه پیوستند. چنانکه چهار وزیر نخست این سلسله در دوره [[طغرل‌بیگ|طغرل بک]] یعنی ابوالفتح رازی، حسین بن علی بن میکاییل، ابومحمد دهستانی و عمروک
وزیر در رأس همه دیوانها قرار داشت و تمامی دیوانها و رییسانشان زیر نظر او به فعالیت می‌پرداختند و به همین دلیل به دیوان وزارت، '''دیوان اعلاء''' نیز می‌گفتند. وزیر بعد از سلطان عالیترین مقام رسمی کشور بود.
خط ۳۰:
بخش دوم دیوان طغرا، دیوان رسایل و انشا بود که بر امور نامه نگاری و مکاتبات کلی امپراتوری نظارت داشت. این دیوان متشکل از تعداد زیادی از منشیان و کاتبان از ولایات مختلف بود که زیر نظر '''رئیس دیوان رسایل و انشا''' (نام دیگر طغرایی) فعالیت می‌کردند. رئیس دیوان رسایل علاوه بر نظارت بر فعالیت منشیان و کاتبان، در نبود وزیر نیابت صدارت را نیز بر عهده داشت.
{| class="wikitable sortable"
|+اصطلاحات معمول در دیوان طغرا انشاء و رسایل<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=اصطلاحات دیوانی دوره غزنوی و سلجوقی|نام خانوادگی=انوری|نام=حسن|ناشر=کتابخانه طهوری|سال=۱۳۵۵|شابک=|مکان=تهران|صفحات=صفحه ۱۶۷ تا ۱۸۳}}</ref>
!نام اصطلاح
!معنا
|-
|منشور
|نامه دیوانی سرگشاده
|-
|توقیع
|امضا و مهر سلطان در زیر نامه (با طغرا متفاوت است)
|-
|رقعه
|نامه کوتاه
|-
|قصه
|نامه ای که به سلطان یا امرا نگاشته می شد
|-
|بیاض
|پاک نویس متن
|-
|سواد
|پیش نویس متن
|-
|سلطانیات
|مکاتبات رسمی حکومتی
|-
|گشادنامه
|منشوری که مأموریت افراد در آن مشخص شده بود
|-
|ملطفه
|نامه ای کوچک و مختصر از مطالب مهم بود
|}
== دیوان اشراف ==
| |||