حاج ایازخان قشقایی: تفاوت میان نسخه‌ها

|توضیح_تصویر=

|نام دیگر= حاج اياز خان

|سال‌های فعالیت=

|همسر=

حاج ایازخان زاده ایل [[قشقایی]] است. تبار او به [[ایل شاملو]] برمی‌گردد.

ایل شاملو در کنار سایر ایلات و طوایف از جمله تکه‌لو، استاجلو، قاجار، افشار، روملو و زنگنه، هسته مرکزی قوای [[قزلباش]] را تشکیل دادند. قدرت قزلباش‌ها تا زمان [[شاه عباس]] برقرار بود. وی اندک اندک از تعداد و قدرت آنان کاست و برخی از آنان را از آذربایجان کوچ داد که بخشی از آنها به ایل [[قشقایی]] پیوسته‌اند. ابوطالب آقا که نَسَب حاج ایازخان به او می‌رسد، از ایل شاملو است که به ایل قشقایی وارد شده است.

 

==حاج ایاز خان و صولت الدوله==

ایاز خان به واسطه کِبَر سنّ نسبت به [[صولت‌الدوله]]، علاوه بر همراهی وی در امور دیوانی، گاه در امور خانوادگی او نیز ایفای نقش می‌کند. به عنوان نمونه، صولت‌الدوله طی نامه‌ای (احتمالاً) در سال ۱۳۰۳ خورشیدی هنگام راهی شدن به تهران حهت حضور در [[مجلس شورای ملی]] که به فرزندش ناصرخان نوشته، حاج ایازخان‌ را به عنوان وکیل و نماینده برای جلب رضایت فامیل و پیشگیری از دلخوری احتمالی در رابطه با ازدواج ناصرخان تعیین می‌کند.

 

 

وی به مدت بیش از بیست سال (از دوره ایلبیگی شدن صولت الدوله قبل از سال ۱۳۲۰ قمری/ [[۱۲۸۰]] خورشیدی تا زمان آغاز سفر حج در سال ۱۳۴۰ قمری/[[۱۳۰۱]] خورشیدی) در دستگاه [[ایلخانی]]، همواره دارای منصب و قدرت بوده است.

 

ایازخان طی [[جنگ جهانی اول]] (در سال‌های ۱۳۳۳قمری/۱۲۹۳خورشیدی تا ۱۳۳۷قمری/ ۱۲۹۷خورشیدی)، در نبرد قشقایی‌ها بر علیه قوای استعمارگر انگلیس در خطه جنوب شرکت داشته است.

 

==سفر و سفرنامه نویسی==

حدود چهار سال پس از خاتمه [[جنگ جهانی اول]]، در سال ۱۳۴۱قمری/ ۱۳۰۱خورشیدی توفیق سفر [[حج]] و زیارت عتبات عالیات، نصیب حاج‌ایازخان می‌شود. او در این سفر با عبور از خلیج فارس، اقیانوس هند، دریای سرخ و شهرها و کشورهای مسیر، به سبک روزنامه‌ای، [[سفرنامه حاج ایاز خان قشقایی|سفرنامه]] ای تدوین نموده که حائز ارزش تاریخی فراوانی است و اولین [[سفرنامه حاج ایاز خان قشقایی|سفرنامه]] مکتوب و مستند در ایل قشقایی است.

 

 

==حاج ایازخان و اعتقادات دینی==

 

حاج ایازخان باتوجه به باورهای دینی، در برگزاری مراسم مذهبی در ایل پیشگام بوده است. وی در تعمیر اماکن مذهبی نیز کوشا بوده است. علاوه بر تعمیر و احیای مسجد روستای ظفرآباد در جنوب‌شرقی شیراز، حاج ایازخان به موارد دیگری نیز همت گمارده که به بیان خود او در کتاب [[سفرنامه حاج ایاز خان قشقایی]]، تعمير بقعه سید تاج‌الدین محمد در شهر قیر از آن جمله است.

 

==سالهای ابتدای حکومت پهلوی و اسکان اجباری==

با توجه به مشکلات سیاسی در ایل قشقایی و شورش بزرگ این ایل در سال ۱۳۰۸، در سالهای ابتدای حکومت پهلوی، وی ناچار به دور شدن از ایل و تخته‌قاپوی اجباری در شهر سمیرم شد.

 

== منابع ==

 

* [[سفرنامه حاج ایاز خان قشقایی]]، ناشر: کتابخانه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، به کوشش [[پرویز شاکری]]، [[۱۳۸۸]]

* گفتاری درباره ایلات و عشایر فارس، مظفر قهرمانی ابیوردی، ۱۳۵۵ ص ۴۴۹

 

{{ترتیب:ایازخان، حاج}}

[[رده:اهالی استان فارس]]

[[رده:درگذشتگان ۱۳۱۸]]