مسجد گوهرشاد: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
Rezabot (بحث | مشارکت‌ها)
خط ۳۷:
| پانویس =
}}
 
'''مسجد گوهرشاد''' در مشهد در جنوب [[حرم علی بن موسی الرضا]] به [[۸۲۱ (قمری)|۸۲۱ ق]]/[[۱۴۱۸ (میلادی)|۱۴۱۸ م]] به دستور [[گوهرشادبیگم]] همسر [[شاهرخ]] ساخته شد. به دلیل ظرافت و زیبایی کاشی‌کاری و [[خوشنویسی|خط]] و اسلوب [[معماری]] مسجد گوهرشاد، این مسجد از شاهکارهای [[معماری ایرانی]] در دوره تیموری؛ و به دلیل موقوفات بسیار و مجاورت با [[حرم علی بن موسی الرضا|آرامگاه علی بن موسی الرضا]] از مهم‌ترین و شلوغ‌ترین مسجدهای ایران به شمار می‌رود، به طوری که برخی آن را پُربازدیدترین [[مسجدها در ایران|مسجد در ایران]] می‌دانند.
 
سطر ۴۳ ⟵ ۴۲:
گنبد ایوان مقصوره، در سال ۱۳۳۹ش برای مرمت اساسی تخریب گشت و ساخت مجدد آن توسط معماران ایرانی وزیر نظر مهندس عباس آفرنده و با رعایت همان ویژگیهای گذشته و حفظ مشخصات اصلی آغاز گردید و در سال ۱۳۴۱ش خاتمه یافت که در همان زمان نیز سنگهای ازاره داخل ایوان مقصوره تعویض گردید و کف ایوان با سنگهای مرمر مفروش گشت و در سال ۱۳۴۵ش دور ساقه گنبد با کاشی معرق کتیبه‌ای مزین گردید.<ref>{{یادکرد وب|نشانی = http://www.shefanews.com/fa/pages/?cid=25906|عنوان = مسجد گوهرشاد مشهد پس از ششصد سال، شفانیوز}}</ref>
 
اسم گوهرشاد در دو جا با [[کاشی]] [[معرق]] نگاشته شده‌است: یکی در قسمت بالای در نقره‌ای که به دارالسیاده می‌رود و دیگری بر کتیبه ایوان مقصوره که به خط زیبای شاهزاده [[بایسنقر]] می‌باشد. در قسمت وسط نیز [[کتیبه|کتیبه‌ای]]‌ای به نام [[محمد رضا امامی]] وجود دارد. شیوه ساخت این مسجد به سبک [[مساجد چهار ایوانی|چهار ایوانی]] است و در طی سال‌ها گنبد آن چهار بار تعمیر شده است. سبک معماری این بنا به [[مسجدهای تیموری|شیوهٔ تیموری]] و نام معمار آن ''استاد قوام‌الدین شیرازی'' ذکر گردیده‌است.<ref>سبک‌شناسی معماری ایرانی. محمد کریم پیرنیا. نشر معمار. ۱۳۸۳. ص۲۰۵</ref>
 
== بنیان‌گذاری و جایگاه ==
سطر ۷۱ ⟵ ۷۰:
=== ایوان‌ها ===
* '''ایوان مقصوه''' (جنوبی): مهم‌ترین [[ایوان|ایوانِ]] مسجد. حدود ۵۰۰ مترمربع مساحت، ۳۷ متر طول و ۵/۲۵ متر ارتفاع، از مهم‌ترین ایوان‌های [[مسجدها در ایران|مسجدهای ایرانی]] که هنرهای گوناگون در آن به کار رفته است. کتیبهٔ [[بایسنقر]] (فرزند گوهرشاد) که از بهترین ثلث‌نویسان عهد تیموری بوده، در این ایوان است که تاریخ بنای مسجد بر کاشی معرق، در آن نوشته شده است. [[محراب]] مسجد در میانِ ایوان جای دارد که یک‌پارچه از سنگ [[مرمر]] ساخته شده است. کتیبه‌ای در میان [[مقرنس]] کاری‌های آن نیز وجود دارد. [[گنبد]] مسجد بر بالای این ایوان است.{{سخ}}<ref name="news.aqr.ir">{{یادکرد وب | عنوان = آستان قدس رضوی | ناشر = روزنامهٔ بهمان | نشانی = http://news.aqr.ir/Portal/Home/ShowPage.aspx?Object=News&ID=0cc6c988-989e-442d-97c8-6fb49d792a07&LayoutID=abfb4d28-4d74-4034-8e74-473712232cfb&CategoryID=9b9a5aef-43ac-4239-86fb-18915873eb1f&SearchKey= | تاریخ بازدید = آگوست ۲۰۱۳}}</ref>
یکی دیگر از اجزای ایوان [[منبر|منبری]]ی است که امروزه به نام «[[صاحب الزمان]]» خوانده می‌شود که از چوبِ [[گردو]] و [[گلابی]] ساخته شده و هنرهای [[منبت]] کاری در آن به کار رفته. سازندهٔ این منبر «محمد، نجّار خراسانی» هنرمند ناشناس عصر [[فتحعلی‌شاه قاجار]] می‌باشد. این منبر سال [[۱۳۲۵]] / [[۱۹۴۶ (میلادی)|۱۹۴۶ م]] به دستِ «حیدر نیکنام گلپایگانی» تعمیر شد.<ref name="news.aqr.ir" />
 
=== گنبد و مناره‌ها ===
[[گنبد]] مسجد به بلندی ۴۱ متر بر بالای ایوان مقصوره جای دارد و سطح خارجی آن با آجر لعاب‌دار و یک کتیبه با [[خط کوفی]] تزئین شده است. در دو طرف این ایوان، دو مناره هر کدام به ارتفاع ۴۳ متر ساخته شده و دارای کتیبه‌هایی است. این مناره‌ها از روی زمین شروع می‌شوند و پیوسته به ایوان مقصوره بالا می‌روند و به شکل گلدسته در می‌آیند.
 
دور خارجی گنبد ۸۵٫۶۱ متر است به دلیل مشکلاتی که برای آن به وجود آمد در سال ۱۳۴۱ برچیده شد و دوباره گنبد فعلی با مصالح جدید ساخته شد و تزئین شد.<ref name="haramerazavi" />
[[پرونده:Goharshad-mosque-mashhad-IRAN-main.jpg|جایگزین=صحن ورودی مسجد گوهرشاد|وسط|بندانگشتی|483x483پیکسل|صحن ورودی مسجد گوهرشاد]]
 
سطر ۸۵ ⟵ ۸۴:
در زاویه جنوبی ایوان مقصوره نزدیک به محراب منبر بلندی معروف به منبر صاحب‌الزمان قرار دارد. این منبر در سال ۱۲۴۳ هجری قمری به دستور فتحعلی شاه قاجار به دست محمد نجار از چوب گردو و گلابی ساخته شده‌است. از خصوصیات بار این منبر شیوه منبت‌کاری و قلم‌زنی آن و همچنین عدم استفاده از آهن و میخ در ساختش می‌باشد. ساخت این منبر در سال ۱۳۲۵ آغاز شد که پس از ۵ سال متوقف گردید که بعداً توسط محمد نجار به اتمام رسید.
 
ارتفاع منبر از زمین تا عرشه (جای نشستن) ۷٫۵ متر و دارای ۱۴ پله است و ابعاد عرشه ۱٫۱۴ در ۱٫۱۲ می‌باشد.<ref name="haramerazavi" />
 
=== کتیبه‌ها ===
سطر ۱۰۷ ⟵ ۱۰۶:
{{خراسان رضوی}}
 
[[رده:حرم امام رضا]]
[[رده:ساختمان‌ها و سازه‌های کامل‌شده در ۱۴۱۸ (میلادی)]]
[[رده:سلسله تیموری]]
[[رده:مسجدهای تاریخی شهرستان مشهد]]
سطر ۱۱۶ ⟵ ۱۱۷:
[[رده:معماری ایرانی]]
[[رده:معماری دهه ۱۴۱۰ (میلادی)]]
[[رده:حرم امام رضا]]