خط اوستایی: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
Calak (بحث | مشارکت‌ها)
ایران با یای مجهول است.
Ariamihr (بحث | مشارکت‌ها)
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲:
[[پرونده:Bodleian J2 fol 175 Y 28 1.jpg|بندانگشتی|250px|[[یسنا]]]]
در دورهٔ [[ساسانیان]]، [[الفبا|الفبایی]] از الفبای [[زبوری]]<ref>زرشناس، زهره، 1382،زبان و ادبیات باستانی ایران، دفتر پژوهشهای فرهنگی،ص 22.</ref> و [[پهلوی]] ساخته شد و [[اوستا]] بدان نوشته شد. این الفبا را الفبای اوستایی و دین دبیره نامیده‌اند. این خط که جنبهٔ آوایی یا فونتیک دارد، هم برای نوشتن متن اوستا، و هم در مواردی برای نوشتن [[فارسی میانه]] یا تلفظ متون فارسی میانه که به [[خط پهلوی کتابی]] بودند استفاده می‌شد.
 
{{نوشته‌های اوستایی}}
 
== خط اوستایی ==
سطر ۳۷ ⟵ ۳۹:
 
با این ترتیب زبان آلودهٔ ما آلوده تر خواهد شد. همان گونه که اندیشمندان ما می‌خواهند که با تغییر دبیره به دانش و آگاهی ما بیفزایند باید پیشرفت دادن ملیت مان را نیز در نظر داشته باشند. باید به گونه‌ای عمل کنند که از درخت کهنسال ما، دوباره شاخ و بری سر زند نه آن که تیشه به ریشهٔ آن رسد. ملیت ما باید دوش به دوش هم با شیمی و فیزیک و هندسه پیشرفت کند نه آن که یکی از آن‌ها فدای دیگری گردد. یگانه راه نجات ایران زنده نمودن سنت ملی آن است. چه خوب است که ترقی خواهان ما در تغییر الفبا نیز به «دین دبیره» که به فتوای دانشمندان اروپایی خاورشناس یکی از دبیره‌های خوب به شمار می‌رود نظری افکنند و این الفبای ساده و آسان را که در مدت چند ساعت می‌توان یاد گرفت به کلی فراموش نکنند. گذشته از آن که دین دبیره برگزیدهٔ نیاکان ماست به وسیلهٔ آن می‌توانیم خدمات شایانی به زبان و ملیت خود بنماییم و نفوذ واژگان عربی و ترکی و اروپایی در فارسی کم تر خواهد شد؛ همان گونه که در پارینه، دبیرهٔ عرب واژگان سامی را داخل زبان ما کرد در آینده «دین دبیره» واژگان فراموش شدهٔ (پارسی) را دوباره به یاد ما خواهد آورد و نیز به تلفظ درست [[واژگان فارسی]] که به واسطهٔ کاستی دبیرهٔ عرب دگرگون شدند موفق خواهیم شد، از آن جمله‌است نام خود میهن ما «ایران» که تا چند سدهٔ گذشته تلفظ درست آن Ēran محفوظ بود{{پایان نقل قول بزرگ}}
 
== الفبا ==
در کل 37 همخوان و 16 واکه دارد. شیوه‌ی لاتین نویسی حروف به صورت «هوفمن» (Hoffmann ) از سال 1996 میلادی است.
[[پرونده:Avestan-LE.jpg|بندانگشتی|469x469پیکسل|نمونه ای از بکار برد حرف «ل» در نوشته بالا: فرگرد '''اول''' (''pargat '''auual''''')]]
{| class="wikitable"
|'''حرف'''
|'''ترانویسی'''
|'''نام یونیکد'''
|-
|𐬀
|a
|AVESTAN LETTER A
|-
|𐬁
|AVESTAN LETTER AA
|-
|𐬂
|AVESTAN LETTER AO
|-
|𐬃
|ā̊
|AVESTAN LETTER AAO
|-
|𐬄
|AVESTAN LETTER AN
|-
|𐬅
|ą̇
|AVESTAN LETTER AAN
|-
|𐬆
|AVESTAN LETTER AE
|-
|𐬇
|ə̄
|AVESTAN LETTER AEE
|-
|𐬈
|e
|AVESTAN LETTER E
|-
|𐬉
|AVESTAN LETTER EE
|-
|𐬊
|o
|AVESTAN LETTER O
|-
|𐬋
|AVESTAN LETTER OO
|-
|𐬌
|i
|AVESTAN LETTER I
|-
|𐬍
|AVESTAN LETTER II
|-
|𐬎
|u
|AVESTAN LETTER U
|-
|𐬏
|AVESTAN LETTER UU
|-
|𐬐
|k
|AVESTAN LETTER KE
|-
|𐬑
|x
|AVESTAN LETTER XE
|-
|𐬒
|x́
|AVESTAN LETTER XYE
|-
|𐬓
|xʷ
|AVESTAN LETTER XVE
|-
|𐬔
|g
|AVESTAN LETTER GE
|-
|𐬕
|AVESTAN LETTER GGE
|-
|𐬖
|AVESTAN LETTER GHE
|-
|𐬗
|c
|AVESTAN LETTER CE
|-
|𐬘
|j
|AVESTAN LETTER JE
|-
|𐬙
|t
|AVESTAN LETTER TE
|-
|𐬚
|AVESTAN LETTER THE
|-
|𐬛
|d
|AVESTAN LETTER DE
|-
|𐬜
|AVESTAN LETTER DHE
|-
|𐬝
|t̰
|AVESTAN LETTER TTE
|-
|𐬞
|p
|AVESTAN LETTER PE
|-
|𐬟
|f
|AVESTAN LETTER FE
|-
|𐬠
|b
|AVESTAN LETTER BE
|-
|𐬡
|AVESTAN LETTER BHE
|-
|𐬢
|AVESTAN LETTER NGE
|-
|𐬣
|ŋ́
|AVESTAN LETTER NGYE
|-
|𐬤
|ŋʷ
|AVESTAN LETTER NGVE
|-
|𐬥
|n
|AVESTAN LETTER NE
|-
|𐬦
|AVESTAN LETTER NYE
|-
|𐬧
|ṇ
|AVESTAN LETTER NNE
|-
|𐬨
|m
|AVESTAN LETTER ME
|-
|𐬩
|m̨
|AVESTAN LETTER HME
|-
|𐬪
|ẏ
|AVESTAN LETTER YYE
|-
|𐬫
|y
|AVESTAN LETTER YE
|-
|𐬬
|v
|AVESTAN LETTER VE
|-
|𐬭
|r
|AVESTAN LETTER RE
|-
|𐬮
|l
|AVESTAN LETTER LE
|-
|𐬯
|s
|AVESTAN LETTER SE
|-
|𐬰
|z
|AVESTAN LETTER ZE
|-
|𐬱
|AVESTAN LETTER SHE
|-
|𐬲
|AVESTAN LETTER ZHE
|-
|𐬳
|š́
|AVESTAN LETTER SHYE
|-
|𐬴
|ṣ̌
|AVESTAN LETTER SSHE
|-
|𐬵
|h
|AVESTAN LETTER HE
|}
در این جدول صداهای نیمه-غلتشی (semi-vocalic glides) ii و uu، که در شیوه بارتولومه همچون y و w رونویسی شده اند؛ وجود ندارند. همچنین پس از آنکه از این سامانه‌ی نوشتاری در نوشتن به زبان فارسی میانه (به عنوان مثال پازند)، همخوان دیگری به این فهرست برای نشان دادن واج / L / که پیشتر در زبان اوستایی وجود نداشته، اضافه شده است.
 
== یونیکد ==
''نوشتار اصلی: [[اوستایی (بلوک یونیکد)]]''
 
الفبای اوستایی به یونیکد استاندارد در اکتبر 2009 با انتشار نسخه 5.2 رونمایی شد.
{| class="wikitable"
| colspan="17" |'''اوستایی'''<sup>[1][2]</sup>
 
[http://www.unicode.org/charts/PDF/U10B00.pdf جدول کدنویسی شده‌ی کنسرسیوم اداری یونیکد (PDF)]
|-
|0
|1
|2
|3
|4
|5
|6
|7
|8
|9
|A
|B
|C
|D
|E
|F
|-
|U+10B0x
|𐬀
|𐬁
|𐬂
|𐬃
|𐬄
|𐬅
|𐬆
|𐬇
|𐬈
|𐬉
|𐬊
|𐬋
|𐬌
|𐬍
|𐬎
|𐬏
|-
|U+10B1x
|𐬐
|𐬑
|𐬒
|𐬓
|𐬔
|𐬕
|𐬖
|𐬗
|𐬘
|𐬙
|𐬚
|𐬛
|𐬜
|𐬝
|𐬞
|𐬟
|-
|U+10B2x
|𐬠
|𐬡
|𐬢
|𐬣
|𐬤
|𐬥
|𐬦
|𐬧
|𐬨
|𐬩
|𐬪
|𐬫
|𐬬
|𐬭
|𐬮
|𐬯
|-
|U+10B3x
|𐬰
|𐬱
|𐬲
|𐬳
|𐬴
|𐬵
|
|
|
|𐬹
|𐬺
|𐬻
|𐬼
|𐬽
|𐬾
|𐬿
|-
| colspan="17" |'''تذکرها:'''
 
1.'''^''' همچنین در نسخه 9.0
 
2.'''^''' Grey areas indicate non-assigned code points
|}
 
== جستارهای وابسته ==