سامانه اطلاعات جغرافیایی: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
خط ۱:
'''سامانه اطلاعات جغرافیایی''' یا '''جی‌آی‌اس''' {{انگلیسی|Geographic Information System - GIS}} یک [[سامانه اطلاعاتی]]
هدف نهایی یک سامانه اطلاعات جغرافیایی، پشتیبانی برای تصمیم‌گیری‌های پایه‌گذاری‌شده بر پایه داده‌های جغرافیایی می‌باشد و عملکرد اساسی آن بدست آوردن اطلاعاتی است که از ترکیب لایه‌های متفاوت داده‌ها با روش‌های مختلف و با دیدگاه‌های گوناگون بدست می‌آیند.<ref name="autogenerated1">[http://www.ngdir.com/GeoportalInfo/PSubjectInfoDetail.asp?PID=147&index=7 سیستم اطلاعات جغرافیایی، پایگاه ملی داده‌های علوم زمین کشور]</ref>
سطر ۸ ⟵ ۶:
* واژه جغرافیایی (''Geographic'') عبارت است از موقعیت موضوع‌های داده‌ها، برحسب [[مختصات جغرافیایی]].
* واژه (''Information'') یا اطلاعات نشان می‌دهد که داده‌ها در GIS برای ارائه دانسته‌های مفید، نه تنها به صورت نقشه‌ها و تصاویر رنگی بلکه بصورت گرافیک‌های آماری، جداول و پاسخ‌های نمایشی متنوعی به منظور جستجوهای عملی سازماندهی می‌شوند.
* واژه (''System'') یا سامانه نیز نشان دهنده این است که GIS از چندین قسمت متصل و وابسته به یکدیگر برای کارکردهای گوناگون، ساخته شده‌است.<ref name="داده‌های علوم زمین" />
== تعریف‌های دیگر جی‌آی‌اس ==
دقیق‌ترین تعریف مربوط به
«
این سامانه را می‌توان به یک پازل شبیه دانست که با کنار هم قرار دادن اجزای آن معنی و مفهومی پیدا می‌کند. مکان بیمارستان‌ها، پمپ بنزین‌ها، سینماها
▲دقیق‌ترین تعریف مربوط به موسسه تحقیقات سیستم‌های محیطی در ردلند کالیفرنیا است که یکی از فروشندگان اصلی این سیستم‌ها در جهان است:
▲«سامانه های اطلاعات جغرافیایی مجموعه‌ای از سخت‌افزار، نرم‌افزار، داده‌های جغرافیایی و منابع انسانی است که به منظور کسب، ذخیره، به‌روزرسانی، به‌کارگیری، تحلیل و نمایش کلیه اشکال اطلاعات مرجع جغرافیایی طراحی می‌شود.»
▲این سامانه را می‌توان به یک پازل شبیه دانست که با کنار هم قرار دادن اجزای آن معنی و مفهومی پیدا می‌کند. مکان بیمارستان‌ها، پمپ بنزین‌ها، سینماها و... تکه‌های این پازل اند که با کنار هم قرار دادن آنها نقشه‌ای کامل و با معنی از یک منطقهٔ جغرافیایی بدست می‌آید. به زبان ساده هر گونه توضیحات مربوط به هر چیزی که در هر مکان متغیر یا ثابت جغرافیایی، در یک سامانه اطلاعاتی یا پایگاهی موجود است را gis یا استفاده از gis گویند. کافی است یک هماهنگی بین طول، عرض و ارتفاع بدست آمده از جی. پی. اس ونقشه‌ها و اطلاعات دقیق و کامل سیستم جی. آی. اس بوجود آوریم.
== ویژگی‌های سامانه اطلاعات جغرافیایی ==
** این سامانه علاوه بر اطلاعات توصیفی، امکان ورود اطلاعات [[گرافیک پیکسلی|پیکسلی]] و یا [[گرافیک برداری|برداری]] را از منابع مختلفی از قبیل نقشه، تصاویر هوائی و ماهواره‌ای، GPS، تجهیزات
** این سامانه امکان انجام تحلیل، پردازش و پرسش‌وپاسخ‌های مکانی مورد نیاز کاربر را دارد.
** این سامانه امکان ارائه نتایج در قالب نقشه، گزارش، جدول و نمودار را دارد.
** در طراحی و تولید این
=== داده‌های جغرافیایی ===
مقالهٔ اصلی: [[داده‌های جغرافیایی]]
اطلاعات جغرافیایی یا داده‌های جغرافیایی، به واقع، نوعی از [[داده‌های جغرافیایی]] (spatial) هستند که [[نقشه
داده‌های جغرافیایی را به دو دستهٔ عمده تقسیم می‌نمایند:
سطر ۳۴ ⟵ ۳۰:
رستر، شامل مجموعه‌ای از نقاط یا سلولها است که عوارض زمین را در یک شبکه منظم می‌پوشاند و به کمک شماره‌های ردیف و ستون آنها، آدرس‌دهی می‌شوند. کوچکترین عنصر تشکیل‌دهنده رستر، پیکسل یا سلول نامیده می‌شود که ارزش هر یک از آنها، نمایانگر اطلاعات طیفی یا توصیفی عارضه زمینی است. داده‌های حاصل از اسکن کردن و تصاویر ماهواره‌ای دارای ساختار رستری می‌باشند.
مقالهٔ اصلی: [[داده‌های پیکسلی]]
=== داده‌های برداری ===
مقالهٔ اصلی: [[داده‌های برداری]]
چنانچه بر روی فضای دو بعدی کار می‌کنیم، داده‌های برداری از ترکیب اشکال پایه هندسی نظیر [[نقطه
در مدل برداری، اشیاء یا عوارض در جهان واقعی به وسیله عناصر هندسی نمایش داده می‌شوند. بدین معنا که موقعیت هر شئ یا پدیده به وسیله مختصات آن و توسط نقاط (چاه، نقاط شهری و روستایی)، خطوط (جاده، روخانه، خطوط ریلی) و سطوح (دریاچه، منطقه بندی) مشخص می‌شود. در این مدل، موقعیت هر نقطه به طور دقیق با یک جفت مختصات در یک سیستم مختصات معین ارائه می‌شود.
=== کاربردهای مهم ===
از
کمتر بانک اطلاعاتی را می‌توان نام برد که حداقل بخشی از اطلاعات آن به گونه‌ای به مکان وابسته نباشد. فهرست زیر شامل تعدادی از شناخته شده‌ترین کاربردهای جی آی اس در دیگر زمینه‌های صنعت است.
;نقشه‌برداری:
کاربرد پایه این استانداردها و ابزارها در [[
;علوم زمین:
سطر ۶۲ ⟵ ۵۷:
از دیگر زمینه‌های کاربرد سامانه‌های اطلاعات جغرافیایی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
* [[جغرافیا]]
* [[
* [[مهندسی معدن]] مسائل اکتشاف معادن، تهیه نقشه و مدل از ذخایر معدنی و محاسبات آن
* [[منابع طبیعی]]
* [[سنجش از دور]]
سطر ۷۱ ⟵ ۶۶:
* [[شهرسازی]]
* [[کشاورزی دقیق]]
* [[
=== استانداردهای مطرح در زمینه "GIS" ===
سطر ۱۱۵ ⟵ ۱۱۰:
=== تاریخچه ===
برای اولین بار در اواسط دهه ۱۹۶۰ در [[آمریکا]] کار بر روی اولین سامانه اطلاعات جغرافیایی آغاز شد. در این
▲برای اولین بار در اواسط دهه ۱۹۶۰ در [[آمریکا]] کار بر روی اولین سامانه اطلاعات جغرافیایی آغاز شد. در این سامانه از [[عکس هوایی|عکس‌های هوایی]]، اطلاعات کشاورزی، [[جنگلداری]]، خاک، [[زمین شناسی]] و نقشه‌های مربوطه استفاده شد.<ref name="داده‌های علوم زمین"/>
اولین جی‌آی‌اس در سطح ملی، جی‌آی‌اس ملی کشور [[کانادا]]ست که در اواخر دههٔ ۱۹۶۰ به وجود آمد و تاکنون مورد استفاده‌است.
سطر ۱۲۳ ⟵ ۱۱۷:
در ایران، اولین نهادی که به طور رسمی استفاده از جی‌آی‌اس را آغاز کرد، [http://www.ncc.org.ir/HomePage.aspx?TabID=1&Site=NccPortal&Lang=fa-IR سازمان نقشه‌برداری کشور] بود که در سال [[۱۳۶۹]] براساس مصوبه [[مجلس شورای اسلامی]]، عهده‌دار طرح به‌کارگیری این سامانه شد.<ref>[http://www.hamshahrionline.ir/News/?id=30049 ۱ وب‌گاه روزنامهٔ همشهری]</ref>
«شورای ملی کاربران
پروژه ایجاد سامانه اطلاعات جغرافیایی در [[وزارت صنایع و معادن]]، از فروردین ۱۳۷۱ آغاز گردید و از این سامانه به طور گسترده در ارتباط با فعالیت‌های آن استفاده می‌گردد.
[[شهرداری تهران]]، [[وزارت مسکن و شهرسازی]]، [[وزارت جهاد کشاورزی]]، [[مؤسسه بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله]]، و [[سازمان جنگل‌ها و مراتع]] نیز از این سامانه استفاده می‌کنند.
"GIS"
== جستارهای وابسته ==
سطر ۱۴۲ ⟵ ۱۳۶:
** [http://codex.cs.yale.edu/avi/db-book/slide-dir/index.html مفاهیم مربوط به سامانه‌های مدیریت پایگاه داده‌ها] {{نشان زبان|en}}
** [http://www.cs.wisc.edu/~dbbook سامانه‌های مدیریّت پایگاه داده‌ها] {{نشان زبان|en}}
▲** [[http://www.GIS98.IR www.GIS98.IR] پرتال مطالعات جغرافیایی ایران] {{نشان زبان|en}}
{{موضوع‌های جغرافیا}}
| |||