|
'''دستیار دیجیتالی شخصی''' یا '''دستیار رقمی شخصی'''<ref>فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان، ۱۳۷۶ تا ۱۳۸۵، بخش اول فارسی http://www.persianacademy.ir/UserFiles/File/Mosavvab/01_Farsi_(A_R).rar</ref>
{{انگلیسی|Personal Digital Assistant}} {{اختصاری|PDA}} یک دستگاه کوچک قابل حمل شخصی با [[سیستم‌عامل]] است. کاربرد اصلی این وسیله در مواردی است که نیاز به مزایای [[رایانه]]ی عادی در محیط‌هایی حس می شود که به قابل حمل بودن آن هم نیاز می‌باشداست. در کنار [[نرم‌افزار|نرمافزارهای]] دیگر از کاربردهای این وسیله استفاده از تقویم، برنامه‌ریزی اطلاعات شخصی، نوشتن یادداشت و ماشین‌حساب است.
این دستگاه‌ها همچنین دارای قابلیت‌های بالاتر مثل قابلیت ارتباط با اینترنت، گرفتن عکس، [[سیستم موقعیت‌یاب جهانی]] یا [[جی‌پی‌اس]] (Global Positioning Systems) و قابلیت‌های یک تلفن همراه نظیر برقراری تماس تلفنی هستند.
==تاریخچه==
برای نخستین بار،بار Alan Kay دانشجوی فارغ التحصیل از دانشگاه یوتا در سال 1970، ایده ی دستگاه دیجیتال شخصی را مطرح ساخت. این ایده که Dynabook نامیده می‌شد رایانه‌ای تعاملی بسیار شبیه به یک کتاب،کتاب با قابلیت‌های ارتباط بی سیم و صفحه نمایشی تخت را شرح می‌داد. نمونهنمونه‌ی اولیهاولیه‌ی Dynabook در سال 1970 و توسط مرکز تحقیقات پالو آلتو (PARC)، از Xerox ساخته شد اما نمونهآن نمونه‌ی اولیه آنهیچ هیچگاهگاه به بازار عرضه نشد.
در اوایل سال 1980،1980 برنامه ریزی کننده‌هایبرنامه‌ریزی‌کننده‌های روزانه و سازمان دهی کننده‌هاییسازمان‌دهی‌کننده‌هایی ایجاد شد که روز به روز بر محبوبیت آن‌ها افزوده می‌شد. در سال 1984 اولین نمونه‌ی دیجیتالی این سازمان دهی کنندگانسازمان‌دهی‌کنندگان توسط شرکت Psion ایجاد شد که ترکیبی از یک تقویم، ساعت، ماشین حسابی ساده و یک [[پایگاه داده]] ی‌ی ابتدایی بود. در سال 1989 کاسیو سیستم سازمان دهی و زمانبندیزمان‌بندی تجاری خود را منتشر کرد(B.O.S.S.). این سیستم شامل یک صفحه کلید [[QWERTY]] و امکاناتی مانند ذخیره سازی تماس‌ها، قرار ملاقات‌ها، یادداشت‌ها و دیگر قابلیت‌های ساده بود.
[[جان اسکالی]] نخستین کسی بود که واژه ی PDA را اختراع کرد. اولین دستیار دیجیتال شخصی که Newton MessagePad نامیده می‌شد،می‌شد در سال 1992 و توسط شرکت اپل ایجاد شدهشد و در سال 1993 به بازار عرضه شد. از جمله ویژگی‌های این محصول می‌توان به قابلیت تشخیص دست خط،دست‌خط، همگامهمگام سازی صفحهصفحه‌ی نمایش و پشتیبانی از مادون قرمز اشاره کرد. هرچند درسال 1998 شرکت اپل به دلیل مقرون به صرفه نبودن قیمت تولیدی این دستگاه‌ها مجبور به ترک بازار آن‌ها شد.
<ref name="PDA">{{یادکرد ژورنال | نویسنده = Richard H. Wiggins III | عنوان = Personal Digital Assistants | ژورنال = J Digit Imaging | سال = 2004 | pmc = PMC3043961 | doi = 10.1007/s10278-003-1665-8 | url =https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3043961/#CR5 | زبان = en}}</ref>
در سال 1996، Palm,Inc(شرکت پالم) محصولی با نام Palm Pilot را که توسط Jeff Hawkins طراحی شده بود،بود منتشر کرد. این محصول اولین دستیار دیجیتالی شخصی موفق ارائه شده در بازار بود که چندین برابر از PDA ارائه شده توسط شرکت اپل سریع تر و کوچک ترکوچک‌تر بود. همچنین توانایی شناسایی دست خط در این وسیله بهبود یافته بود و رابط گرافیکی مناسبی به همراه آن ارائه شده بود. در همین سال شرکت ماکروسافت که از اهمیت بازار PDAها آگاهی یافته بود، سیستم عامل خود را برای آن ایجاد کرد اما برای قسمت‌های سخت افزاریسخت‌افزاری هنوز بر دیگر شرکت هاشرکت‌ها متکی بود. نسخه‌های اولیه‌ی این سیستمسیستم‌‌های عامل‌هاعامل مشکلاتی داشتند که در نسخه‌های پیشرفته ترپیشرفته‌تر تعدادی از آن‌ها برطرف شدند. شرکت پالم نخستین شرکتی بود که در سال 1999 دستگاهی با قابلیت دسترسی بی سیمبی‌سیم به اینترنت را ارائه نمود،نمود: دستگاه Palm VII که از سرویس ارائه دهنده‌یارائه‌دهنده‌ی خدمات اینترنت خود با نام Palm.Net استفاده می‌کرد.
در این سال Palm عمده یعمده‌ی بازار PDA را در دست داشت. نسخه‌های جدید تر این دستگاه دارای قابلیت برقراری تماس تلفنی نیز بودند اما رفته رفته و با ایجاد تلفن‌های همراه هوشمند از محبوبیت آن‌ها کاسته شد و این تلفن‌ها جای آن‌ها را اشغال کردند. <ref>http://www.sophisticatededge.com/history-of-the-pda.html</ref> <ref name="PDA"></ref>
==ویژگی‌های دستیار دیجیتال شخصی==
هر PDA معمولی دارای یک محل برای کارت حافظه، قابلیت ارتباط از طریق IrDA، (از طریق اشعه‌ی مادون قرمز)، بلوتوث و یا وای فای و امکانی برای گرفتن ورودی از کاربر است. این صفحه نمایش غالبا لمسی است اما در بعضی از انواع آن به صورت لمسی نبوده و صفحه کلیدی (یا به صورت صفحه کلید‌های QWERTY و یا به صورت صفحه کلید‌هایی شامل 10 کلید که هم شامل اعداد و حروف استاند) برای ورود داده‌ها دارند. علاوه بر موارد فوق یک دستیار دیجیتال شخصی شامل یک تقویمتقویمی با قابلیت افزودن قرار ملاقات‌ها، برنامه‌های مدیریت زمان، برنامه‌هایی برای ذخیره سازیذخیره‌سازی مخاطبین، ماشین‌حساب و برنامه‌هایی برای یادداشت هستند. دستگاه های PDA دارنده‌ی ارتباط بی سیم، برنامه‌های رایانامه خوانرایانامه‌خوان و مرورگر‌وبمرورگر وب نیز دارند.
=== دریافت کنندهدریافت‌کننده ورودی===
قلمی مخصوص،مخصوص که در بیشتر دستگاه‌های دیجیتالی شخصی،شخصی گیرنده‌ی ورودی از کاربران می‌باشداست و از روش شناسایی دست خطدست‌خط برای دریافت ورودی استفاده می‌کند. در کنار این قلم این دستگاه‌ها دارای صفحهصفحه‌ی نمایشی حساس به حسگرهای لامسه بودهاند و کلید‌های میانبری نیز در آن‌ها تعبیه شده است. انواع دیگری از این دستگاه‌ها علاوه بر قابلیت‌های فوق صفحه کلیدی قابل حمل نیز دارند.
در این دستگاه‌ها نرم افزار‌هایی برای یادداشت کردن متن وجود دارد و بدین ترتیب خوانش متن در این دستگاهادستگاه‌ها اهمیت می‌یابد. خوانش متن در هر یک از انواع آن، با توجه به نوع دریافت کننده‌یدریافت‌کننده‌ی به کار رفته متفاوت است. برای مثال در PDAهایی با صفحهصفحه‌ی نمایش لمسی و دارای قلم مخصوص صفحه کلیدی مجازی وجود دارد که با استفاده از آن کاربر با انتخاب صحیح حروف می‌تواند متن مورد نظر خود را وارد نماید. دستگاه‌هایی ازین نوع که قابلیت تشخیص دست خط نیز دارند،دارند به کاربر این امکان را می دهند که متن مورد نظر خود را به سادگی بنویسدبنویسد، سپس این متن به دست خطیدست‌خطی پیش فرض تبدیل می‌شود.(البته طریقه‌ی نوشتن حروف در تشخیص درست آن‌ها در این روش اهمیت دارد که می‌تواند توسط خود دستگاه و به کمک فایل‌های آموزشی در اختیار کاربر قرار گیرد). در انواعی از این دستگاه‌ها با قابلیت صفحه کلید(منظور نوع حقیقی آن است) کاربر به کمک حروف و نشانه‌های صفحه کلید می‌تواند متن مورد نظر خود را بنویسد. این صفحه کلید هم می‌تواند صفحه کلیدی تاشو و قسمتی از خود دستگاه باشد و هم می‌تواند صفحه کلیدی خارجی بوده و از طریق درگاه USB، بلوتوٍث و دیگر راه‌های ارتباطی مورد استفاده قرار گیرد.
===کارت های حافظه===
کارت‌های حافظه وسیله‌ای محبوب برای افزایش ظرفیت حافظه‌ی دستگاه‌ها هستند. PDAها نیز از این قاعده مستثنی نیستند. ظرفیت کارت‌های حافظهحافظه‌ای که امروز و موجود در بازار موجودند بسیار متفاوت است و از انواع مگابایت تا گیگابایت در دسترس هستند. برای استفاده از این کارت‌ها،کارت‌ها دستگاه نیازینیاز به محلی دارد که این کارت‌های حافظهکارت‌ها بتوانند در آن قرار گیرند و اطلاعاتی بر روی آن‌ها ذخیره و یا از روی آن‌ها خوانده شود. از دیگر ویژگی‌های مهم این حافظه‌ها قابل حمل بودن آن‌ها است.
===همگامهمگام سازی===
بیشتر دستیار‌های دیجیتالی شخصی این قابلیت را دارند که داده‌های خود را با برنامه‌های کاربردی موجود در رایانه‌ی کابران همگام سازی کنند. این ویژگی این امکان را به کاربر می‌دهد تا تماس‌ها، برنامه‌های روزانه و یا دیگر اطلاعات خود را به کمک برنامه‌هایی مانند Microsoft Outlook بروز رسانیبه‌روزرسانی کند، به این ترتیب کاربر بتواندمی‌تواند داده‌های بروز رسانی شدهبه‌روزرسانی‌شده‌ی خود را در PDA نیز داشته باشد و یا داده‌های بروز رسانی شدهبه‌روزرسانی‌شده‌ی خود را از PDA به رایانه خود منتقل نمایدکند. این ویژگی سبب می شود که نیاز به بروز رسانیبه‌روزرسانی در دو دستگاه را نداشته باشیم و از طرفیطرف دیگر در صورت ایجاد شدن مشکل برای یکی از دستگاه‌ها، (همانند مفقود شدن دستگاه، ربوده شدن و یا خراب شدن آن)اطلاعات از دست نروندنروند؛ چرا که دستگاه دوباره و به سادگی می‌تواند با دستگاه حاوی اطلاعات همگام شود.
علاوه بر موارد گفته شده در بعضی موارد کاربر به قابل حمل بودن داده‌هایی نیاز دارد که همانند داده‌های متنی وارد کردن آن‌ها در دستگاهی با صفحه کلیدی کوچک و یا از طریق قابلیت شناسایی دست خطدست‌خط نیازمند زمان و دقت بیشتری است اما این شرایط با شرایط کاربر تناسب ندارد،ندارد؛ در این موارد کاربر می‌تواند اطلاعات خود را در رایانه‌ی شخصی خود وارد کرده و سپس برای حمل آسان آن،آن PDA خود را با رایانه‌اش همگام نماید.
بیشتر PDAهایی که به بازار عرضه می‌شوند قابل همگام سازی با رایانه هستند. این کار به کمک نرم افزار‌هاینرم‌افزار‌های همگام سازی که بعضی از آن‌ها بر روی PDAها و بعضی دیگر بر روی رایانه‌ها نصب می‌شوند صورت می‌گیرد. نمونه‌هایی از این برنامه‌ها در زیر آورده شده‌اند:
Microsoft ActiveSync که از آن برای سیستم عامل‌هایی همچون ویندوز تلفن همراه، ویندوز CE و Pocket PC استفاده می‌شود.
Apple iTunes که در Mac OS X و Microsoft Windows برای همگام سازی دستگاه‌های iOS استفاده می‌شود.<ref>{{یادکرد کتاب | نام خانوادگی۱ = Ross| نام۱ = John | نام خانوادگی۲ = Murdock| نام۲ = Kelly | فصل = Synchronizing Your Data File | عنوان = PC Users Bible | سال = 2007 | ناشر = Wiley Publishing, Inc | شابک = 9780470088975 | نشانی = https://books.google.com/books?id=d-4DWu2tFu4C&pg=PA636&lpg=PA636&dq=list+of+synchronization+software+for+pda&source=bl&ots=vGRUju_lTz&sig=wLmk55ift56I7awZH9P5Ll_Ur9c&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiRn-qj4s_TAhVK7BQKHb0_BSsQ6AEITjAG#v=onepage&q=list%20of%20synchronization%20software%20for%20pda&f=false | صفحه = 636 | زبان = en }} </ref>
با کمک این نرم افزار‌هانرم‌افزار‌ها و توسط روش‌های ارتباطی مختلف اعم از سیمی و روش‌های ارتباطی بدون سیم نظیر مادون قرمز، بلوتوث و شبکه‌های بی سیم می‌توان عملیات همگام سازی را انجام داد.
==سیستم عامل‌های مورد استفاده در پی دی ای‌هاPDAها==
سیسنم عامل‌های متداول نصب شونده بر روی PDAها عبارتند از:
* Palm OS
* Microsoft Windows Mobile (Pocket PC) به همراه Windows CE kernel
* WebOS
که دو مورد اول از محبوبیت بیشتری برخوردارند. سيستم عامل Palm OS ، در مقایسه با Pocket PC به حافظهحافظه‌ی کمتری نياز دارد و دارای سرعت بيشتریآن نیزبیشتر می‌باشداست. در مقابل سيستم عامل Pocket PC نمايشگرهای رنگی، گرافيک، نسخه‌های خاصی از نرم افزارهای Word,Excel و ساير دستگاه‌ها ( نظير Built-in MP3 player,MPEG movie Player ) را پشتیبانی می‌کند.
همچنین سیستم عامل‌های دیگری نیز موجودند که به ندرت از آن‌ها استفاده می‌شود. مانند:
==کاربردهای علمی و پزشکی دستیار دیجیتالی شخصی==
پزشکان و متخصصان حوزه‌ی سلامت به اطلاعاتی به روزبه‌روز در هر نقطه و هر لحظه‌ای از زمان نیاز دارند،دارند؛ به همین دلیل دستیار دیجیتالی شخصی که این امکانات را فراهم می‌آورد به این حوزه ورود پیدا کرده است. PDA یک ابزار سیار است که می‌تواند به طور گسترده‌ای برای مقاصد مختلفی در زمینه‌ی مراقبت‌های بهداشتی به کار گرفته شود. به دلیل سودمندی‌های بسیار استفاده از این دستگاه، انتظار می‌رود که سطح استفاده از آن روز به روز افزایش یابد.
از جمله استفاده‌های PDA ها در زمینه‌های پزشکی، تشخیص بیماری‌ها و تجویز داروی مناسب است. همچنین این دستگاه به بیماران کمک می کند تا در طول دوره‌ی درمان،درمان نشانه‌های بهبود بیماری خود را با دقت بیشتری ثبت و نگهداری نمایند و سوابق کاملتریکامل‌تری از بیماری خود در دسترس داشته باشند.<ref>http://www.skyscape.com/company/NewsArticle.aspx?id=336</ref>
شرکت‌های تولید کننده‌یتولیدکننده‌ی دستگاه‌های PDA به منظور فراهم‌آوردن کاربرد‌ها و استفاده‌های پزشکی و بهداشتی از این دستگاه‌ها نرم‌افزار‌هایی را تولید می‌کنند که این خدمات را در اختیار کاربران قرار می‌دهد. از جملهجمله‌ی این نرم افزار‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
* Epocrates RX: این نرم افزارنرم‌افزار برخی از مشخصات ابتدایی دارو‌ها در پایگاه داده را بروزرسانیبه‌روزرسانی می کند. این مشخصات می توانند شامل دوز دارو برای بزرگسالان و کودکان، موارد منع مصرف، عوارض جانبی، قیمت گذاری،قیمت‌گذاری، ترکیبات دارو‌ها و ... باشند.
* MedRules: شامل مجموعه‌ی قوانین پیش بینیپیش‌بینی بالینی مبتنی بر شواهدی همچون نمره‌ی بیشاپ و معیارهای رانسون که همچنین ابزاری است برای تشخیص خطر مرگ و میر در ذات‌الریهذات‌الریه‌ی اکتسابی.
* MedMath: این نرم‌افزار مجموعه‌ای از فرمول‌های مفید است که به صورت واسطی با استفاده‌ی آسان ارائه شده است. برنامه دیگری نیز تحت عنوان MedCalc وجود دارد که عملکردی مشابه با این برنامه دارد.<ref>http://www.aafp.org/fpm/2005/0400/p78.html</ref><ref>{{یادکرد ژورنال | نویسنده = Anna M Lindquist, Pauline E Johansson, Göran I Petersson, Britt-Inger Saveman, and Gunilla C Nilsson | عنوان = The Use of the Personal Digital Assistant (PDA) Among Personnel and Students in Health Care: A Review | ژورنال = J Med Internet Res | سال = 2008 | pmc = PMC2629360 | doi = 10.2196/jmir.1038 | url =https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2629360/ | زبان = en}}</ref>
به طور کلی مزایای استفاده از PDAها در آموزش‌های پزشکی به ارائه‌ی جایگزینی برای روش‌های یادگیری، مشورت با مراجع پزشکی، آزمایش های پزشکی و به روز‌رسانی‌های اطلاعات مربوطه منجر می‌شود؛ در حالی که اشکالاتی شامل مشکلات در نصب و راه‌اندازی نرم افزار،نرم‌افزار، از دست دادن اطلاعات به علت پشتیبان‌گیری نادرست، امنیت داده ها، مقیاس‌پذیری و همگام سازی داده‌ها و... دراین روش موجود است.▼
به طور کلی، مزایای استفاده از PDA ها در آموزش‌های پزشکی به ارائه‌ی جایگزینی
▲برای روش‌های یادگیری، مشورت با مراجع پزشکی، آزمایش های پزشکی و به روز‌رسانی‌های اطلاعات مربوطه منجر می‌شود؛ در حالی که اشکالاتی شامل مشکلات در نصب و راه‌اندازی نرم افزار، از دست دادن اطلاعات
به علت پشتیبان گیری نادرست، امنیت داده ها، مقیاس پذیری و همگام سازی داده‌ها و ... دراین روش موجود است.
==استفاده از دستیار دیجیتالی شخصی در امر آموزش==
PDAها ابزار شخصی سودمندی محسوب می‌شوند که می‌توانند به عنوان ابزار آموزشی مفید نیز مورد استفاده قرار بگیرند (مک فادن، 2001). با گسترسگسترش امکانات و قابلیت‌های طیف وسیع نرمافزارهای PDA، استفاده‌های آموزشی این وسیله نیز افزایش می‌یابد. امروزه PDAها امکاناتی نظیر برقراری ارتباط، تسهیل و افزایش یادگیری را فراهم آورده‌اند. تحقیقات صورت گرفته نشان می‌دهد که رایانه های جیبی سطح انگیزشی دانش آموزان را افزایش می‌دهند و در بیشتر کلاس‌ها فضای یادگیری را بهبود می‌بخشند چرا که احساس بهتری از ارتباط با کلاس و محتوای آن را به دانش آموزان القا می‌کنند. علاوه بر آنچه در بالا گفته شد، استفاده از رایانه‌های جیبی در محیط‌های آموزشی فواید دیگری نیز دارد که بخشی از آن‌ها را برمی‌شماریم:
* پیگیری آسان‌تر روند پیشرفت درسی دانش آموزان
* برگزاری آزمون‌های ارزیابی معتبر
* دسترسی سریع تر به اطلاعات دانش آموزان
* نگهداری سوابق و نمرات دانش آموزان
* دسترسی به محتوای دروس تدریس شده از طریق ذخیرهذخیره‌ی آن‌ها
همچنین استفاده از PDAها آسان بوده،و انتقال اطلاعات در آن‌ها سریع‌ترسریع است و قابل حمل هستند و می‌تواند چندین کتاب را در حجم کوچکتری نگهداری کرده و به راحتی جابه‌جا شوند و از طرفی سبب مصرف کمتر کاغذ شده و به محیط زیست نیز کمک نمایندکنند.<ref>{{یادکرد کتاب | نام خانوادگی۱ = M.Castelli| نام۱ = Darla | نام خانوادگی۲ = Holland Fiorentino| نام۲ = Leah | فصل = Technology in the Palm of Your Hand | عنوان = Physical Education Technology Playbook | سال = 2008 | ناشر = HUMAN KINETICS | شابک = 9780736060554 | نشانی = https://books.google.com/books?id=rTxige_3AM0C&pg=PA93&lpg=PA93&dq=use+pda+in+education&source=bl&ots=jvL_KKYpMq&sig=jH0devDQfrAj_cublNB0ON7emus&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjRz-OXotHTAhXDEywKHbEsAfYQ6AEIUTAG#v=onepage&q=use%20pda%20in%20education&f=false | صفحه = 93 | زبان = en }}</ref>
==برخی از مدل‌های PDA==
| 