یوکاریوت: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
حذف نیاز نیست، تغییرمسیر کافی است |
|||
خط ۱:
در زیست‌شناسی به جانداری که یاخته‌های (سلول) آن هسته واقعی دارند '''یوکاریوت''' (Eukaryote) یا '''هوهسته‌ای'''<ref>برابرنهاده فرهنگستان زبان و ادب فارسی.</ref> گفته می‌شود.
به همین منوال، به فرمانروی جانداران تک‌یاخته‌ای (تک سلولی) و پُریاخته‌ای (پرسلولی) که یاخته‌های آنها هستهٔ واقعی و غشا دارد، '''هوهسته‌ای‌ها''' (Eukaryotae) می‌گویند.
هوهسته‌ای‌ها دارای [[یاخته|یاخته‌هایی]] هستند که در آنها [[ماده ژنتیکی]] در یک [[غشا]] ی دو لایه‌ای محفوظ شده که [[هسته یاخته]] نام دارد.
موجودات پرسلولی همگی یوکاریوت هستند و در مقابل یوکاریوت گروهی به نام [[پروکاریوت]] یا پیش هسته‌ای قرار دارد که در آنها ماده ژنتیکی در تماس مستقیم با [[سیتوپلاسم]] قرار دارد.
هوهسته‌ها دارای [[کروموزوم]] خطی هستند و [[اندامک]]های غشاداری مانند [[میتوکندری]] نیز دارند.
[[ریبوزوم]]های سلول‌های هوهسته‌ای پیچیدگی بیشتری نسبت به ریبوزوم‌های سلول‌های پیش‌هسته‌ای دارند و کمی بزرگترند.
داشتن هستهٔ غشادار و میان‌یاخته حاوی اندامک‌های یاخته‌ای که شامل همهٔ یاخته‌ها به‌جز باکتری‌ها می‌شود را '''هوهستگی''' (eukaryosis) می‌گویند.
اندازه یوکاریوتها به طور متوسط ۱۰میکرومتر است
== تفاوت‌های یوکاروت
و پیش‌هسته‌ای‌ها ==
{| border="1" class="wikitable"
|+ تفاوت‌های یوکاریوتها و پروکاریوت‌ها
! یوکاریوتها
! [[پروکاریوت]]ها
|-
| دارای [[هسته یاخته|هسته]] مشخص و محصور در [[غشای هسته|غشا]]
| فاقد هسته
|-
| دارای [[اندامک]]های غشادار و مشخص و [[دستگاه غشایی]] درونی
| فاقد اندامک‌های محدود به غشا
|-
|اندازه بسیار متنوعی دارند.
|اندازه یک سلول پروکاریوت ۱ تا ۱۰ میکرومتر است.
|-
|[[ماده ژنتیکی]] یک سلول یوکاریوتی عمدتاً در هسته متمرکز است.
|ماده ژنتیکی سلول در ناحیه شبه‌هسته‌ای موسوم به [[نوکلئوئید]] متمرکز شده است.
|-
|سلول‌های یوکاریوتی دارای سه نوع [[RNA]] [[پلی مراز]] اصلی هستند. البته [[کلروپلاست]] و [[میتوکندری]] آن نیز RNA پلی مراز دارند.
|سلول‌های دارای یک نوع [[RNA پلی مراز]] هستند.
|-
|ماده ژنتیکی یک سلول یوکاریوتی عمدتاً در هسته متمرکز است. بخش اندکی نیز درون اندامک‌های درون‌یاخته‌ای هم‌چون [[میتوکندری]]، [[کلروپلاست]] و [[گلی‌اکسیزوم]] دیده می‌شود.
|ماده ژنتیکی سلول پروکاریوتی از لحاظ کمیت ۷۰۰ مرتبه کم‌تر از ماده ژنتیکی نوع یوکاریوتی است.
|-
|[[تاژک]] سلول یوکاریوتی عمدتاً از جنس پروتئین استوانه‌ای شکل [[میکروتوبول]] است.
|تاژک سلول پروکاریوتی از جنس پروتئین [[فلاژلین]] است.
|-
|تاژک در حال حرکت، دارای حرکت شلاقی است
|تاژک در حال حرکت، دارای حرکت چرخشی است
|-
|فرایندهای [[آندوسیتوز]] و [[اگزوسیتوز]] را فقط در انواع یوکاریوتی می‌توان یافت
|فرایندهای آندوسیتوز و اگزوسیتوز را نمی‌توان یافت
|-
|حجم یک سلول یوکاریوتی هزاران بار بزرگتر از نوع پروکاریوتی است.
|حجم یک سلول پروکاریوتی کم است.
|-
|[[فرمانرو]]های [[آغازیان]] -[[گیاهان]]- [[جانوران]] – [[قارچها]] در این گروه قرار دارند.
|فرمانروی [[باکتری‌ها]] شاخص‌ترین نوع پروکاریوت‌ها هستند.
|-
|فرایند [[رونویسی (ژنتیک)|رونویسی]] در سلول‌های یوکاریوت کمی پیچیده‌تر از سلول‌های پروکاریوتی است. دارای [[اینترون]] و [[اگزون]]
|فرایند رونویسی در سلول‌های پروکاریوت‌ها کمی ساده‌تر از سلول‌های یوکاریوتی است؛ و فاقد اینترون و اگزون (البته در [[آرکی‌باکتری‌ها]] استثا)
|-
|دارای پروتئین‌های متنوع است و دارای ۴ تا ۵ نوع [[هیستون]] که به [[دی‌ان‌ای]] پیوسته‌اند.
|دارای معدودی پروتئین (اکثراً [[آنزیم]]) است و فاقد هیستون
|-
|دارای پروتئین‌های [[اکتین]] یا [[میوزین]] است.
|فاقد پروتئین‌های اکتین یا [[شبه میوزین]]
|-
|دارای [[میکروتوبول]] است.
|فاقد میکروتوبول
|-
|[[کروموزوم]]های [[نوکلئوپروتئین]] دارند.
|کروموزوم‌های نوکلئوپروتئین ندارند.
|-
|[[میتوز]] و [[میوز]] دارند.
|[[میتوز]] ندارند.
|-
|[[ژنوم]] آنها بیش از یک مولکول [[دی‌ان‌ای خطی]] است.
|دارای یک مولکول [[دی‌ان‌ای حلقوی]]
|-
|[[ریبوزوم]] [[S۸۰]] دارند. بزرگتر و پیچیده‌تر البته در [[کلروپلاست]] و [[میتوکندری]] خود از نوع [[S۷۰]] دارند.
|[[ریبوزوم S۷۰]] دارند؛ کوچکتر و ساده‌تر
|-
|[[سانترومر]] یا [[کینه توکور]] دارند.
|سانترومر یا کینه توکور ندارند.
|-
|یک یا چند [[هستک]] دارند
|هستک ندارند.
|-
|دارای کیپه‌های متعدد از یک [[ژن]]
|از هر ژن یکی دارند.
|-
|[[همانندسازی]] در مواضع متعدد یا دارای چندین دوراهی همانندسازی
|یک نقطه شروع همانندسازی دارند؛ و دوجهتی
|-
|سنتز همه [[زنجیره پلی پپتیدی|زنجیره‌های پلی پپتیدی]] با [[متیونین]] [[فرمیله]] نشده آغاز می‌شود.
|سنتز همه زنجیره‌های پلی پپتیدی با [[متیونین فرمیله]] آغاز می‌شود.
|-
|ردیف [[هاگنس]] (TATA)، راه‌انداز ([[پروموتور]]) RNA پلیمراز۲ است که به [[ردیف پرینبو]] در پروکاریوت‌ها شباهت دارد.
|ردیف [[پرینبو]] (TATAATG) در نزدیکی نقطه آغاز راه‌انداز جای دارد.
|-
|معمولاً در انتهای ۵ پریم [[mRNA]] [[کلاهک]] وجود دارد.
|کلاهک ندارد.
|-
|به دو انتهای mRNA پروتئین‌های پیوسته متفاوت متصل است.
|فاقد پروتئین‌های پیوسته به انتهای mRNA است.
|-
|اکثراً ردیف پلی A بلندی در انتهای ۳پریم در mRNA داند.
|وجود ردیف پلی A در انتهای ۳پریم در mRNA نادر است.
|-
|mRNA منحصراً ([[مونو سیسترونی]]) یا [[تک ژنی]] است.
|mRNA [[چندژنی]] (پلی سیسترونی) در آنها متداول است.
|}
== تقسیم‌بندی یوکاریوتها ==
در ۱۸۶۶ این تقسیم‌بندی برای یوکاریوتها ملاک بود:
* سلسلهٔ [[آغازیان]]
* سلسلهٔ [[گیاهان]]
* سلسلهٔ [[قارچها]]
* سلسلهٔ [[جانوران]]
سپس در سال ۲۰۰۵ یوکاریوتها به این شکل تقسیم‌بندی شدند (با ویرایشی در سال ۲۰۱۲):
{| class="wikitable"
| [[باستان‌گیاهیان]] || [[رویان‌داران]]، [[جلبک سبز]]، [[جلبک قرمز]]، و [[glaucophyte]]
|-
| [[SAR supergroup]] || [[ناجورتاژکان]] ([[جلبک قهوه‌ای]]، [[دیاتوم]]، ...), [[حبابچه‌داران]]، و [[ریزاریا]] ([[روزن‌داران]]، [[شعاعیان]]، و دیگر پروتوزوآی [[آمیبی شکل]]).
|-
| [[برون‌کافتگان]] || پروتوزوآهای متنوع [[تاژک‌داران]]
|-
| [[آمیبوزوا]] || بیشتر lobose [[آمیبی شکل]] و [[slime mold]]
|-
| [[پشت‌تاژکان]] || [[جانوران]]، [[قارچ]]ها، [[choanoflagellate]], ....
|}
== طبقه‌بندی جانداران ==
{{ویکی‌انبار-رده|Eukaryota}}
{{سامانه‌های زیست‌شناختی}}
== منابع ==
{{پانویس}}
* Wikipedia contributors, "Eukaryote," Wikipedia, The Free Encyclopedia, http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Eukaryote&oldid=581554630 (accessed November 15, 2013).
{{طبیعت}}
{{یوکاریوت}}
{{داده‌های کتابخانه‌ای}}
[[رده:یوکاریوتها|یوکاریوتها]]
[[رده:مقاله‌های دارای ویدئو]]
[[رده:حوزه (زیست‌شناسی)|یوکاریوت]]
| |||