جغتای: تفاوت میان نسخه‌ها

| name = جغتای

| given name = Chagatai

| othertitles =

| reign = 1226۱۲۲۶ – 1241-42۱۲۴۱–۴۲

| coronation =

| predecessor = [[چنگیزخان]]

| issue = Mutugen (Mö'etüken)<br> {{سخ}}[[Baidar]]<br>{{سخ}}[[Yesü Möngke]]

| death_date = ۱۲۴۱-۴۲۱۲۴۱–۴۲ (aged 58)

| temple name =

| posthumous name =

'''جغتای''' یا '''چغتای''' یا '''چقتای''' پسر دوم [[چنگیزخان]] مغول بود.<ref>{{پک|لغت نامه دهخدا|۸ خرداد ۱۳۹۱|ک=چقتای |ص=}}</ref>.

مادر چغتای [[بورتافوجین]] دختر نویان از قوم مغولی قونغرات بود. چغتای بر اولوس هایاولوس‌های غربی امپراتوری چنگیز حکمرانی داشت. او یکی از جنگ آورترین فرزندان و سپاهیان چنگیز بود و در فتح سرزمین هایسرزمین‌های [[چین]] و ماچین و شهرهای نواحی [[خراسان]] از قبیل [[اترار]]، [[بناکت]]، [[خوارزم]]، [[گرگانج]] به همراه پدر و برادرانش حضوری فعال داشت.<ref>{{پک|بایمت اف|۱۳۷۹|ف=بیداد چغتای خان در خراسان بزرگ |ص=۵۲}}</ref>

چنگیز پس از بازگشت از جنگ [[خوارزمشاه]] حکومت [[ماوراءالنهر]] و [[خوارزم]] و شهرهای [[ایغور]] و [[کاشغر]] و [[بلخ]] و [[بدخشان]] و [[غزنین]] تا حدود سند را به جغتای سپرد. پس از مرگ چنگیز با آنکه جغتای از برادرش [[اوگتای]] بزرگ‌تر بود او را حرمت بسیار میگذاشتمی‌گذاشت و ذره‌ای از احترام به او فرو نمیگذاشتفرونمی‌گذاشت. می‌گویند روزی با اوگتای در سبقت اسپ خود بر اسپ او شرط بست واسپ او برد. شب با خود اندیشید که نمی‌بایست با قاآن و خان بزرگ شرط بندد. فردای آن روز با همرای تمام خدم و حشم خویش به دربار اوگتای قاآن حاضر شد و خود را مقصر دانست و هرچه اوگتای او را گفت که تقصیری روی نداده‌است نپذیرفت و گفت که باید مجازات گردد. عاقبت نه اسپ ممتاز پیشکش کرد و گفت این به شکرانهٔ آن است که قاآن از تقصیر من گذشته‌است. جغتای در [[یاسا]] یا قوانین چنگیزی بسیار مطلع و سختگیر بود. مرگ جغتای به سال ۶۴۰ اتفاق افتاد.