'''قطعنامه ۵۹۸ شورای امنیت''' یکی از [[قطعنامههای شورای امنیت]] است که در [[۲۹ تیر]][[۱۳۶۶]]،۱۳۶۶، برای پایان دادن به [[جنگ ایران و عراق]] صادر شد. این قطعنامه از نظر کمی و تعداد واژههای به کار گرفته شده مفصلترین و از نظر محتوا اساسیترین و از نظر ضمانت اجرایی قویترین قطعنامه شورای امنیت در مورد این جنگ بوده است. این قطعنامه بلافاصله از سوی [[عراق]] پذیرفته شد، ولی بعد از گذشت یکسال و هفت روز از تاریخ صدور آن ([[پرواز شماره ۶۵۵ ایران ایر|و]] به فاصله پانزده روز بعد از [[پرواز شماره ۶۵۵ ایران ایر|سقوط هواپیمای مسافری پرواز IR655]] به دست آمریکا) در [[۲۷ تیر]] [[۱۳۶۷ (خورشیدی)|۱۳۶۷]] از سوی [[ایران]] پذیرفته شد و [[سید روحالله خمینی]] (رهبر وقت ایران) در [[۲۹ تیر]] ۱۳۶۷ پیامی دربارهٔ پذیرش قطعنامه منتشر کرد که به «[[نوشیدن جام زهر]]» معروف شد. پذیرش این قطعنامه هرچند به معنای پذیرش [[آتشبس]] از سوی ایران بود، ولی [[عراق]] به حملات خود ادامه داد و مجدداً داخل خاک ایران شد تا نقاط مهمی از جمله [[خرمشهر]] را به دست بیاورد تا با وضع بهتری در مذاکرات حضور داشته باشد، اما موفقیتی بدست نیاورد و نهایتاً جنگ در [[۲۹ مرداد]] ۱۳۶۷ پایان یافت.<ref>[http://www.hamneshinbahar.net/article.php?text_id=71 همنشین بهار: قطعنامه ۵۹۸، پذیرش آتشبس و عملیات فروغ جاویدان]</ref>
== پیشزمینه ==
یکی از مهمترین عواملی که باعث پذیرفتن این قطعنامه از سوی [[رهبر ایران]] شد، نامهٔ محرمانه [[محسن رضایی]] (فرمانده وقت سپاه پاسداران) به [[امام خمینی]] بوده است. در بخشی از این نامه آمده است:<ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://www.shahrvandemrouz.com/content/669/default.aspx| عنوان = یک سال جنگ؛ پس از قطعنامه | نویسنده = محمد حیدری| تاریخ = ۱۸ آبان ۱۳۸۷| ناشر = هفتهنامه شهروند امروز}}</ref>{{نقل قول|... تا پنج سال دیگر ما هیچ پیروزی نداریم، ممکن است در صورت داشتن وسائلی که در طول پنج سال به دست میآوریم قدرت عملیات انهدامی یا مقابله به مثل را داشته باشیم و بعد از پایان سال [[۱۳۷۱]] اگر ما دارای ۳۵۰ تیپ پیاده و ۲۵۰۰ تانک و ۳۰۰۰ قبضه توپ و ۳۰۰ هواپیمای جنگی و ۳۰۰ هلیکوپتر باشیم و قدرت ساخت مقدار قابل توجهی از سلاحهای لیزری و اتمی که از ضرورتهای جنگ در آن موقع است را داشته باشیم، میتوان گفت به امید خدا بتوانیم عملیات آفندی انجام دهیم.}}
== عوامل مؤثر ==
خط ۵۴:
=== تشکیل کمیته حقیقتیاب ===
بعد از تصویب قطعنامه ۵۹۸، در جهت اجرای بند ۶ قطعنامه، یک هیئت [[بلژیک|بلژیکی]] انتخاب و مسئول شد که متجاوز جنگ را شناسایی و به [[دبیرکل سازمان ملل متحد]] معرفی نماید. ایران اصرار داشت زمان شروع به کار این هیئت قبل از پذیرش قطعنامه از جانب ایران باشد که در نهایت اینگونه عمل نشد.
این هیئت در نهایت در [[۱۸ آذر]][[۱۳۷۰]] مصادف با [[۹ دسامبر]][[۱۹۹۱ (میلادی)|۱۹۹۱]] میلادی، طی گزارشی به دبیرکل وقت سازمان ملل متحد عراق را به عنوان متجاوز جنگ معرفی کرد.<ref name=mehr>[http://www.mehrnews.com/fa/NewsDetail.aspx?pr=s&query=جنگ%20ایران%20عراق&NewsID=519701 مروری بر آخرین صفحه جنگ تحمیلی/ ناگفتهای از پذیرش قطعنامه ۵۹۸ باقی نمانده است] ''خبرگزاری مهر''</ref> دبیر کل وقت سازمان ملل متحد نیز این گزارش را طی یک جلسه رسمی به [[شورای امنیت]] تقدیم کرد.<ref>[http://www.irdiplomacy.ir/fa/page/3394/معرفى+عراق+به+عنوان+متجاوز+جنگ+توسط+سازمان+ملل.html معرفی عراق به عنوان متجاوز جنگ توسط سازمان ملل] ''[[دیپلماسی ایرانی]]''</ref>
[[اکبر هاشمی رفسنجانی|هاشمی رفسنجانی]] در خاطرات سال ۱۳۷۰ خود مینویسد «آقای [[خاویر پرز دکوئیار]] دبیر کل سازمان ملل پذیرفته است که در مقابل کمک ایران به آزادی گروگانهای غربی در لبنان به اجرای بند ۶ قطعنامه ۵۹۸ که مربوط به معرفی متجاوز است، حق ما را ادا کند و عراق را متجاوز معرفی نماید.»<ref>سازندگی و شکوفایی، کارنامه و خاطرات هاشمی رفسنجانی ۱۳۷۰، دفتر نشر معارف انقلاب، خاطرات چهارشنبه ۲۳ مرداد، ص ۲۶۹</ref>