زبان‌شناسی: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
بدون خلاصۀ ویرایش برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱۰:
== انقلاب‌های علمی در زبان‌شناسی ==
چند نقطهٔ عطف در تاریخ علم زبان‌شناسی وجود دارد. اولین انقلاب علمی در حوزهٔ زبان‌شناسی، [[تاریخ‌گرایی]] است که در قرن هجدهم شکل گرفت. آنچه به‌عنوان شروع انقلاب اول در تاریخ زبان‌شناسی ثبت و ضبط شده، به ۱۷۸۶ بازمی‌گردد و خطابهٔ معروف حقوق‌دان انگلیسی، [[ویلیام جونز (فیلسوف)|ویلیام جونز]]، که وقتی متون [[سانسکریت]] را با [[فارسی باستان]] و [[زبان لاتین|لاتین]] مقایسه کرد، شباهت‌های فراوانی بین این متون یافت و معتقد شد که این زبان‌ها از یک منشأ واحد، که زبان هندواروپاییِ مادر است، سرچشمه گرفته‌است. این شروع انقلاب اول در تاریخ زبان‌شناسی است. متعاقبِ آن، بحث سرنوشت زبان‌ها، خانوادهٔ زبان‌ها و این‌که این زبان‌ها از چند گروه سرچشمه گرفته‌اند، شروع شد و این اولین انقلاب در تاریخ زبان‌شناسی ذیل عنوان «تاریخ‌گرایی» مطرح شده‌است. در این دوره نگاهِ زبان‌شناسان معطوف به تحولات تاریخی و به‌اصطلاح «در زمانی» بود و تبیین هر پدیدهٔ زبانی را با توجه به گذشته می‌دیدند. این انقلاب با پیدایش گروهی از زبان‌شناسان، که بعدها [[نودستوریان]] نام گرفتند، تکمیل شد. آنها به‌دنبال یافتن قوانینی برای تغییرات زبانی بودند.
دومین انقلاب در زبان‌شناسی، [[ساخت‌گرایی]] است که [[فردینان دوسوسور]] به بنانهادن آن مشهور شد هرچند قبل از وی [[هومبولت]] این نظریات را به نحوی بیان کرده‌بود، اما عدم توجه به نظرات وی باعث شهرت کاذب سوسور شد. (A Short History of Linguistics, 1967, p. 150-151) زبان‌شناسی سوسور واکنشی به تاریخ‌گرایی و انقلاب نخست بود. سوسور پایه‌گذار ساخت‌گرایی است. آنچه سوسور در این بحث مطرح می‌کرد، توجه به وضعیت همزمانی است نه تبیین‌های تاریخی. اما جوهرهٔ بحث سوسور مبتنی بر مفهوم نشانه است. دوسوسور زبان را به‌مثابهٔ یک نظام مورد بررسی قرار داد و زبان‌شناسی همزمانی را از زبان‌شناسی تاریخی جدا کرد. تا آن هنگام، گروه‌های زبان‌شناسیِ دانشگاه‌ها بیشتر به زبان‌شناسی تاریخی می‌پرداختند. «نشانه» ازنظر سوسور واژه است و به یک معنا زبان‌شناسی سوسوری، واژه‌بنیاد است. او از دالّ و مدلول، که دو بخش عمدهٔ نشانه هستند، صحبت می‌کند. سوسور زبان را نظامی از نشانه‌ها می‌داند. این منظرِ سوسور به‌مدت پنجاه سال زبان‌شناسی را تحت تأثیر خود قرار داده‌بود.
| |||