محمدعلی عابد: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
Chyah (بحث | مشارکت‌ها)
LetsDoItBot (بحث | مشارکت‌ها)
تمیزکاری، + ویرایش با ماژول ابرابزار با استفاده از AWB
خط ۵:
|order = [[فهرست حاکمان سوریه|رئیس‌جمهور سوریه]]
|term_start = ۱۳ ژوئن [[۱۹۳۲ (میلادی)|۱۹۳۲]]
|term_end = ۲۱ دسامبر [[۱۹۳۶ (میلادی)|۱۹۳۶]]
|vicepresident =
|primeminister = [[حقی العظم]]{{-}}[[تاج الدین الحسنی]]{{-}}[[عطاء الایوبی]]
خط ۱۴:
|president1 =
|term_start2 = ۲۸ ژوئن [[۱۹۲۲ (میلادی)|۱۹۲۲]]
|term_end2 = ۱ ژانویه [[۱۹۲۵ (میلادی)|۱۹۲۵]]
|president2 = [[صبحی برکات]]
|predecessor2 = [[حمدی النصر]]
خط ۳۰:
'''محمدعلی عابد''' {{به عربی|محمد علي العابد}} (زاده [[۱۸۶۷ (میلادی)|۱۸۶۷م]] - درگذشته [[۱۹۳۹ (میلادی)|۱۹۳۹م]]) نخستین [[رئیس جمهور سوریه]] است، بین ۱۳ ژوئن ۱۹۳۲ تا ۲۱ دسامبر ۱۹۳۶ این منصب را به عهده گرفت و هشتمین حاکم سوریه پس از استقلال سوریه از عثمانی به‌شمار می‌رود. عابد زمان انتخاب به ریاست جمهوری در سن هفتاد سالگی به‌سر می‌برد.<ref>سوریا و لبنان تحت‌الانتداب الفرنسی، ستیفن لونغریج، ترجمة بیار عقل، دارالحقیقة، ص.222</ref> همچنین اولین حاکم بوده که به‌وسیلهٔ مجلس انتخابی از طرف مردم تعیین شده‌است.
 
عابد در کودکی برای ادامه تحصیلاب دمشق را به مقصد [[استانبول]] و [[پاریس]] ترک کرد.<ref name="محمد">[http://www.arab-ency.com/index.php?module=pnEncyclopedia&func=display_term&id=162867 محمد علی العابد]، الموسوعة العربیة، 23 أغسطس 2011.</ref> او در زمان [[عبدالحمید دوم]] در وزارت خارجهٔ [[عثمانی]] مشغول به کار بود و به عنوان سفیر [[ایالات متحده آمریکا]] منصوب شد؛ و بعد از خلع [[عبدالحمید دوم]] دیگر هیچ‌گاه به [[امپراتوری عثمانی]] باز نگشتبازنگشت و با خانواده‌اش در کشورهای اروپایی زندگی کرد و جنگ جهانی اول را به این نحو گذراند و پس از پایان جنگ با خانواده‌اش ابتدا در مصر اقامت کرد و سپس به دمشق بازگشت.
 
عابد در سیاست از یک سو با [[قیمومیت فرانسه بر سوریه و لبنان|قیمومیت فرانسه]] و از سوری دیگر نیز با [[تشکل ملی (سوریه)|تشکل ملی سوریه]] روابط خوبی داشت که عاملی بر رسیدن به ریاست‌جمهوری در ۱۳ ژوئن ۱۹۳۲ بود، تا اولین کسی باشد لقب «[[رئیس‌جمهور]]» را در [[سوریه]] داشته باشد به این گونه که ماقبل او را به دلیل نبود قوانین مبنی بر جمهوری [[رئیس کشور]] می‌نامیدند.
 
او به [[زبان ترکی|ترکی]] و [[زبان فرانسوی|فرانسوی]] افزون بر عربی مسلط بود، همچنین زبان‌های [[زبان انگلیسی|انگلیسی]] و [[زبان فارسی|فارسی]] را نیک می‌دانست و به [[ادبیات فرانسه]] و اقتصاد علاقه از خود نشان می‌داد. خانواده عابد جزء خانواده‌های ثروت‌مند سوریه به‌شمار می‌رفتند و نسبش به قبیلهٔ الموالی یکی از قبیله‌هایی که در زمان [[عباسیان]] در سوریه اسکان داده شده است بر می‌گردد.<ref name="محمد" />
 
عابد اگرچه ممکن است پولدارترین مردِ سوریه در زمان خود نبوده باشد ولی با این صفت شناخته شده است.<ref name="ReferenceA">سوریا والانتداب الفرنسی - سیاسة القومیة العربیة، ص.426</ref>
خط ۴۱:
=== تحصیلات ===
[[پرونده:Galatasaray Lisesi.jpg|بندانگشتی|چپ| تصویری از دبیرستان گالاتاسرای که العابد در آن دیپلم دریافت کرد.]]
محمد علی عابد در سال ۱۸۶۷م در [[دمشق]] متولد شد. درس‌های دورهٔ ابتدایی را در دمشق گذراند و سپس در سال ۱۸۸۵م به [[بیروت]] رفت و زیر نظر شیخ محمد عبده تحصیلات خود را ادامه داد. بعد به درخواست پدرش دمشق را به مقصد [[استانبول]] ترک کرد و در [[دبیرستان گالاتاسرای]] که زبان آموزشی آن فرانسوی بود تحصیل کرد به همین دلیل قبل از اینکه به فرانسه برود زبان‌های ترکی و فرانسوی را آموخت.<ref name="محمد" /> العابد بعد از پایان دروس دبیرستان به پاریس رفت و از رشتهٔ [[رشته حقوق|حقوق]] و [[اصول فقه|اصول فقه اسلامی]] فارغ‌التحصیل شد.<ref name="محمد" />
 
=== کار در دولت عثمانی ===
عابد بعد از فارغ‌التحصیل شدن از [[پاریس]] به [[استانبول]] برگشت و به سمت مشاور حقوقی برای وزارت خارجهٔ [[عثمانی]] منصوب شد، و به‌واسطهٔ نفوذ و نزدیکی پدرش با [[عبدالحمید دوم]] به سمت سفیر دولت عثمانی در [[ایالات متحده آمریکا]] رسید ولی شغلش به‌عنوان سفیر در [[واشنگتنواشینگتن]] زیاد به طول نینجامید و بعد از سه هفته در ۲۳ ژوئن ۱۹۰۸م مأموریت او به عنوان سفیر به پایان رسید. بعد از برکناری از سمت وزارت خارجه از ترس جان دیگر هیچ‌گاه به قلمرو دولت عثمانی بازنگشت و از واشنگتنواشینگتن به [[کالیفرنیا]] و سپس به سوی اورپا رفت. عابد زمان [[جنگ جهانی اول]] را نیز به همین‌شکل گذراند و در کشورهای [[سویس]]، [[فرانسه]] و [[انگلیس]] اقامت کرد. بعد از پایان جنگ وی با خانواده‌اش به [[مصر]] رفت و در آنجا پدرش، [[احمدعزت عابد]] درگذشت. بعد از سقوط [[پادشاهی عربی سوری]] در سال ۱۹۲۰م با خانواده‌اش از مصر دوباره به دمشق، محل تولدش بازگشت.<ref>[http://www.asharqalarabi.org.uk/center/rijal-ali.htm محمد علی العابد]</ref>
 
عابد بعد از فارغ‌التحصیل شدن از [[پاریس]] به [[استانبول]] برگشت و به سمت مشاور حقوقی برای وزارت خارجهٔ [[عثمانی]] منصوب شد، و به‌واسطهٔ نفوذ و نزدیکی پدرش با [[عبدالحمید دوم]] به سمت سفیر دولت عثمانی در [[ایالات متحده آمریکا]] رسید ولی شغلش به‌عنوان سفیر در [[واشنگتن]] زیاد به طول نینجامید و بعد از سه هفته در ۲۳ ژوئن ۱۹۰۸م مأموریت او به عنوان سفیر به پایان رسید. بعد از برکناری از سمت وزارت خارجه از ترس جان دیگر هیچ‌گاه به قلمرو دولت عثمانی بازنگشت و از واشنگتن به [[کالیفرنیا]] و سپس به سوی اورپا رفت. عابد زمان [[جنگ جهانی اول]] را نیز به همین‌شکل گذراند و در کشورهای [[سویس]]، [[فرانسه]] و [[انگلیس]] اقامت کرد. بعد از پایان جنگ وی با خانواده‌اش به [[مصر]] رفت و در آنجا پدرش، [[احمدعزت عابد]] درگذشت. بعد از سقوط [[پادشاهی عربی سوری]] در سال ۱۹۲۰م با خانواده‌اش از مصر دوباره به دمشق، محل تولدش بازگشت.<ref>[http://www.asharqalarabi.org.uk/center/rijal-ali.htm محمد علی العابد]</ref>
در دمشق روابط دوستانه‌ای با [[قیمومت فرانسه بر سوریه و لبنان|استعمار فرانسه در سوریه]] برقرار کرد تا آنجا که [[محمد کرد علی]] او را متهم کرد که؛ العابد به جانبداری از فرانسوی‌ها ضد مردمش می‌پردازد.<ref>سوریا والانتداب الفرنسی- سیاسة القومیة العربیة، ص.427</ref>
 
سطر ۵۲ ⟵ ۵۱:
در تاریخ ۱۹۱۶ طبق [[موافقت‌نامه سایکس–پیکو]] سوریه و لبنان به فرانسه واگذار شد<ref>[http://unispal.un.org/unispal.nsf/3d14c9e5cdaa296d85256cbf005aa3eb/232358bacbeb7b55852571100078477c?OpenDocument متن موافقت‌نامه سایکس ـ پیکو ]</ref> به همین دلیل فرانسه در تاریخ ۱۹۲۰ به سوریه حمله کرد و سه ورز بعد از [[جنگ میسلون]] به کار [[پادشاهی عربی سوریه]] پایان داد و [[هانری گورو]] سوریه را به پنج قسمت تجزیه کرد که با مخالفت شدید مردم سوریه مواجه شد و بعد از اعتصاب‌های دمشق، [[هانری گورو|گورو]] در ۲۸ ژوئن ۱۹۲۲م [[حکومت فدرال سوریه]] متشکل از سه دولت [[دولت دمشق|دمشق]]، [[دولت حلب|حلب]] و [[دولت العلویین]] را اعلام کرد. انتخاب نمایندگان مجلس فدرال اینگونه بود که هر دولت پنج نماینده داشته باشد که عابد نمایندهٔ دمشق در این مجلس انتخاب شد.<ref name="وزیر">سوریة والانتداب الفرنسی، یوسف الحکیم، دارالنهار، بیروت 1983، ص.88</ref>
 
مجلس کشور فدرال سوریه [[صبحی برکات]] را به‌عنوان [[رئیس کشور]] انتخاب کرد که در [[حکومت فدرال سوریه|فدرال سوریه]] برکات هم رئیس کشور بود و هم نخست وزیز و طبق گفتهٔ [[هانری گورو|گورو]] به مدت یک‌سال زمان این سمت ادامه می‌یابد. برکات عابد را به سمت وزارت دارایی انتخاب کرد.<ref name="وزیر" />
وی در سمت وزیر دارایی تا [[۱ ژانویه]] [[۱۹۲۵ (میلادی)|۱۹۲۵م]] باقی ماند و در خلال وزارت درازمدت خود قرار داد بانک سوریه-لبنان بزرگ تصویب شد؛ از ۱ اگوست ۱۹۲۲ تأسیس و ۱۹۴۸ به کار خود پایان داد و واحد پولی آن [[لیره سوریه|لیره]] بود که حتی بعد از جدا شدن این دو بانک از هم اسم آن تغییر نکرد و فقط قرش (هر ۱۰۰ قرش یک لیره است) به قرش تغییر نام یافت. در دوران وازت دارایی عابد، در زمینهٔ شخصی، صحبی برکات رئیس‌جمهور وقت سوریه با دختر عابد ازدواج کرد ولی این ازدواج کوتاه‌مدت بود و با طلاق به پایان رسید ولی عابد از سمت خود استعفا نکرد ولی طبق گفتهٔ [[یوسف الحکیم]] تاریخ‌نگار سوری که با آن زمان معاصر بود در مورد این طلاق گفت: «دوستی بین رئیس‌جمهور و وزیر به پایان رسید» اینگونه که منزل عابد به نشستگاهی برای مخالفان برکات به‌ویژه [[تشکل ملی (سوریه)|تشکل ملی]] تبدیل گشت که رابطهٔ دوستانهٔ عابد با [[تشکل ملی (سوریه)|تشکل ملی سوریه]] تأثیر چشم‌گیری در به‌قدرت رسیدن عابد در سال ۱۹۳۲ به عنوان نمایندهٔ توافقی از طرف تمامی قشرهای سوری شد.<ref>سوریة والانتداب الفرنسی، مرجع سابق، ص.97</ref>
 
== صعود به قدرت ==
=== کاندید شدن در انتخابات نمایندگان مجلس ===
عابد بین سال‌های ۱۹۲۵-۱۹۳۲م۱۹۲۵–۱۹۳۲م هیچ‌گونه کار سیاسی انجام نداد؛ و طبق گفته [[یوسف الحکیم]] تاریخ‌نگار سوری خلال این سال‌ها به کارها خیره می‌پرداخت و زمانی که قانون سوریه سال ۱۹۳۱ به روی کار آمد عابد خود را برای کرسی نمایندگی مجلس نامزد کرد و با پشتیبانی رئیس‌جمهور پیشسین [[احمد نامی]] نیز همراه بود. الحکیم می‌گوید در زمان تبلیغات انتخاباتی به کارهای خیره پرداخت و کمک‌های مالی زیادی را به مؤسسات خیریه پرداخت کرد و با تجار سوریه، بانک ملی سوریه را تأسیس نمود و هر زمان که از مؤسسات دینی بازذید می‌کرد در ابتدا کمک‌های مالی به مساجد و کلیساها و سایر اماکن دینی در سوریه اهدا می‌کرد، تا آن‌ها نیز به فقیران و نیازمندان خصوصاً در عیدهای مذهبی کمک کنند.<ref name="انتخاب">سوریة والانتداب الفرنسی، مرجع سابق، ص.228</ref>
سر انجام در انتخابات که مرحله اولش در دسامبر ۱۹۳۱ و مرحله دومش در ژانویه ۱۹۳۲ برگزار شد طبق نتایج قطعی که در ۹ آوریل همان سال اعلام شد العابد به‌عنوان نماینده دمشق انتخاب شد.
 
سطر ۶۶ ⟵ ۶۵:
 
[[پرونده:Flag of Syria (1932-1958; 1961-1963).svg|بندانگشتی|راست|پرچم [[جمهوری سوریه (۱۹۳۰–۱۹۵۸)]] با سه ستارهٔ قرمز در وسط آن که از پرچم [[انقلاب بزرگ عربی]] الهام گرفته است.]]
کمیسر عالی فرانوسی از به قدرت رسیدن [[حقی العظم]] پشتیبانی می‌کرد تا با رایزنی‌هایی که با نمایندگان [[تشکل ملی سوریه]] داشت به این نتیجه رسیدند که [[تشکل ملی سوریه]] پشتیبانی از کاندیدش یعنی [[هاشم الاتاسی]] را بردارد و مستشار فرانسوری نیز از [[حقی العظم]] پشتیبانی نکند که ماحصل آن انتخاب محمدعلی عابد به عنوان رئیس‌جمهوری بود؛ العابد با ۳۶ رأی در مقابل ۳۲ رأی برای [[صبحی برکات]] به قدرت رسیت. مراسم تنفیذ رئاست‌جمهوری در حیاط قصر با ۱۷ بار شلیک از توپ به نشانهٔ شروع زمان جمهوری آغاز شد. در خلال این مراسم [[پرچم سوریه|پرچم]] جدید سوریه به اهتزاز در آمددرآمد رنگ‌های این پرچم مانند بیشتر کشورهای عربی الهام گرفته از پرچم [[قیام بزرگ عربی]] بود و به جای مثلث قرمز، سه ستارهٔ قرمز بود.<ref>سوریا والانتداب الفرنسی - سیاسة القومیة العربیة، ص.425</ref> کاندیدهای دیگری که در آن زمان نام‌هایشان در روزنامه‌ها یافت می‌شد [[احمد نامی]] [[رئیس کشور]] سابق و [[ابراهیم هنانو]] رهبر مخالفان فرانسه در سوریه بود.<ref name="تاریخ">[http://www.asharqalarabi.org.uk/mu-sa/b-mushacat-1857.htm تاریخ سوریا الجزء الرابع]، رجال الشرق، 23 أغسطس 2011.</ref> در نهایت تفاهمی که بین نمایندگان تشکل‌ها و تشکل ملی سوریه حاصل شد دولتی که حفی العظم تشکیل خواهد داد می‌بایست وزیران آن بین نمایندگان تشکل‌های اعتدال‌گرا و [[تشکل ملی (سوریه)|تشکل ملی]] به صورت برابر باشد.<ref>سوریا صنع دولة وولادة أمة، ودیع بشور، دارالیازجی، دمشق 1994، 396</ref>
 
== ریاست‌جمهوری العابد ==
سطر ۸۳ ⟵ ۸۲:
== منابع ==
* {{ar icon}}[http://www.asharqalarabi.org.uk/center/rijal-ali.htm Muhammad Ali Al-Abed]
* (ملوک المسلمین والمعاصرین ودولهم)، أمین محمد سعید، مکتبة مدبولی، ۱۹۹۹، ص(۳۳۷ـ ۳۵۱۳۳۷–۳۵۱).
* (الموسوعة التاریخیة الجغرافیة)، مسعود الخوند، بیروت، ۱۹۹۷ الجزء العاشر، ص(۲۲۷).
* (موسوعة السیاسة)، عبد الوهاب الکیالی، المؤسسة العربیة للدراسات والنشر، بیروت، الطبعة الأولی، ۱۹۹۰، المجلد السادس، ص(۹۷).
سطر ۹۵ ⟵ ۹۴:
 
{{ترتیب‌پیش‌فرض:العابد، محمد علی}}
 
[[رده:اهالی دمشق]]
[[رده:اهالی عثمانی در سده ۲۰ (میلادی)]]