|
'''وانیل''' یا '''ورق قٌماری'''<ref>مدخل [http://www.vajehyab.com/dehkhoda/قمر-7 قمر] در [[لغت‌نامه دهخدا]]</ref> میوه گیاهی است از خانواده [[ثعلب]] هاOrchidaceae، این گیاه دارای پایه‌ای رونده بوده بومی جنگلهای مرطوب قاره آمریکا است.
دانه‌های این گیاه را پس از فرآوری [[تخمیر]] می‌کنند تا عطر مطبوع آنها بیرون بیاید و عموماً بصورت پودر یافت میشودمی‌شود و در بعضی موارد آنرا با الکل اتیل و آب مخلوط کرده که بصورت عصاره وانیل به بازار عرضه میشودمی‌شود که عموماً حاوی ۳۵%۳۵٪ الکل می‌باشد. عصاره وانیل ممکن است دارای [[شکر]]، شربت [[ذرت]] و یا [[پروپیلن گلیکول]] نیز باشد. معروفترین کاربرد این گیاه در ایران در شیرینی پزی و ساخت [[بستنی]] است. سرخپوستان [[توتوناک]] سازندگان اولیه وانیل بودند.
وانیل پس از [[زعفران]] گران قیمت ترینگران‌قیمت‌ترین [[ادویه]] است.<ref>{{cite book | title = Le Cordon Bleu Cuisine Foundations | page = 213 | isbn = 978-1-4354-8137-4 | author = Le Cordon Bleu | authorlink = Le Cordon Bleu | publisher = Cengage learning | year = 2009}}</ref><ref name="Parthasarathy">{{cite book | title = Chemistry of Spices | last1 = Parthasarathy | first1 = V. A. | last2 = Chempakam | first2 = Bhageerathy | last3 = Zachariah | first3 = T. John | isbn = 978-1-84593-405-7 | publisher = [[CAB International|CABI]] | year = 2008 | page = 2}}</ref>
== تاریخچه ==
وانیل برای اولین بار در قرن شانزدهم میلادی توسط [[آزتک‌ها]] استفاده میشدمی‌شد. [[کنکیستادور|فاتحان اسپانیایی]]، در سراسر [[آمریکای میانه]] و [[مکزیک]] امروزی مردمانی را یافتند که از وانیل در نوشیدنی هانوشیدنی‌ها و غذاهایشان استفاده میکردندمی‌کردند.
پس از آن وانیل به اسپانیا آورده شد و برای طعم و عطر دهی یک نوشیدنی شکلاتی استفاده شد. این نوشیدنی از مخلوط دانه هایدانه‌های کاکائو، وانیل، ذرت، آب و عسل درست شده بود. دامنه مصرف این نوشیدنی به انگلستان ،انگلستان، فرانسه و در اوایل قرن هفدهم میلادی به کل اروپا گسترده شد.<ref>{{cite book|last1=Karner|first1=Julie|title=The Biography of Vanilla|date=2006|publisher=Crabtree Publishing Company|isbn=07787249050-7787-2490-5|page=7|accessdate=12 November 2014}}</ref>
== مواد موثرمؤثر ==
دانه‌های وانیل حاوی 2-1۲–۱ درصد وانیلین (4۴ هیدروکسی 3۳ متوکسی بنزالدهید) است. بخش عمده یعمدهٔ عطر و طعم وانیل به دلیل وجود ترکیب وانیلین، در آن است. اسید وانیلیک، پی هیدروکسی بنزوئیک آلدهید، تانن، پلی فنول، اسیدهای آمینه یآمینهٔ آزاد و رزین سایر ترکیبات این گیاه هستند.
== دانستنی هادانستنی‌ها ==
* وانیل پس از زعفران دومین ادویه یادویهٔ گرانقیمتِ جهان است.
* اولین بار در سال 1780۱۷۸۰ میلادی توماس جفرسون در پاریس از وانیل برای طعم‌دار کردن بستنی استفاده کرد. در حال حاضر نسخه‌ینسخهٔ اصلی طرز تهیه یتهیهٔ این بستنی در کتابخانه ی کنگرهکتابخانهٔ یکنگرهٔ آمریکا نگهداری می‌شود.
* نخستین بار در سال 1819۱۸۱۹ یک کارآفرین فرانسوی، گیاه وانیل را در جزایر موریس، ماداگاسکار، ریونیون و کومور پرورش داد.
* تا اواسط قرن نوزدهم میلادی، مکزیک تنها تولیدکننده یتولیدکنندهٔ وانیل در جهان بود.
* هم اکنون، ماداگاسکار بزرگترین تولیدکننده یتولیدکنندهٔ وانیل در جهان است و محصول تولیدی این کشور، به نام وانیل بوربون ماداگاسکار شناخته می‌شود. پس از ماداگاسکار، اندونزی و مکزیک به ترتیب در رتبه هایرتبه‌های دوم و سوم تولید وانیل قرار دارند. مکزیک و تاهیتی فقط، 10۱۰ درصد از بازار تجارت وانیل را در اختیار دارند.
== حد مجاز مصرف ==
* در حال حاضر اطلاعات علمی کافی برای تعیین محدوده یمحدودهٔ دوز مصرفی وانیل وجود ندارد. به یاد داشته باشید که محصولات طبیعی لزوماً ایمن نیستند. قبل از مصرف هر محصول به برچسب بسته بندیبسته‌بندی آن توجه و در صورت داشتن بیماری و یا عارضه ای خاص، قبل از مصرف با پزشک مشورت کنید.
* دوز مصرفی برای درمان بیماری سیکل سل، روزانه 1۱ گرم به مدت 40۴۰ روز است.
== نگارخانه ==
== منابع ==
[http://tebesoonati.ir/آیتم%20نمونه%20کار/خواص-وانیل/ وب سایت تخصصی طب سنتی]
* {{یادکرد ویکی|عنوان = Vanilla |پیوند =https://en.wikipedia.org/wiki/Vanilla |زبان =انگلیسی | بازیابی = ۱۶ نوامبر ۲۰۱۵}}
* {{یادکرد ویکی|عنوان =History of Vanilla Ice cream |پیوند = https://en.wikipedia.org/wiki/Vanilla_ice_cream#History|زبان =انگلیسی | بازیابی = ۱۶ نوامبر ۲۰۱۵}}
{{ویکی‌انبار|Vanilla planifolia}}
{{داده‌های کتابخانه‌ای}}
| 