لاله: تفاوت میان نسخه‌ها
| [نسخهٔ بررسی‌نشده] | [نسخهٔ بررسی‌نشده] |
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
Miladqarooni (بحث | مشارکت‌ها) برچسب‌ها: ویرایش کاربر تازه‌وارد در مقالهٔ خوب یا برگزیده ویرایشگر دیداری |
Miladqarooni (بحث | مشارکت‌ها) برچسب‌ها: ویرایش کاربر تازه‌وارد در مقالهٔ خوب یا برگزیده ویرایشگر دیداری |
||
خط ۲۷:
== نام گل ==
نام گل لاله از کلمه ''لال'' یا همان کلمه ''لعل'' از زبان [[سانسکریت]] به معنی «قرمز» گرفته شده‌است. واژهٔ لاله امروزه به گل‌های پیازداری گفته می‌شود که نام علمی آنها تولیپا و از راستهٔ [[سوسن‌سانان]] و از تیرهٔ [[سوسنیان]] است و کاسه و جام آن تشکیل جامی کامل می‌دهد. شک نیست که واژهٔ ''لاله'' به ''لال'' که به معنی «سرخ» است وابسته‌است و
گل لاله در زبان‌های اروپایی ''Tulip'' و ''Tulpe'' تولیپه نام دارد که به واسطهٔ شباهت این گل با [[عمامه]] از واژهٔ «تولبند» به معنی «عمامه» گرفته شده‌است. احتمالاً مترجم ترکی در هنگام معرفی این گل به اروپائیان و در وصف آن این واژه را به زبان رانده و آن را در بزرگی و شکل به عمامه تشبیه کرده‌است. در مورد فارسی بودن این واژه بین پژوهش‌گران توافق وجود دارد. در مقدمة الادب [[محمود زمخشری|زمخشری]] که واژه‌نامهٔ عربی به فارسی‌است، عمامه به فارسی «دُلبند» ترجمه شده‌است و ریشهٔ واژهٔ «تولبند» نهایتاً همان ''دُلبند'' (Dolband) فارسی‌است که از فارسی به ترکی رفته و تلفظ آن به «تولبند» تبدیل شده‌است. بهرحال این گیاه با نام تولیپه از ترکیه به اروپا رفت و در آنجا به همین نام مشهور شد اما خود ترکان مانند ایرانیان این گل را در همان زمان لاله می‌نامیدند.<ref>{{یادکرد وب| نشانی =http://www.etymonline.com/index.php?term=tulip&allowed_in_frame=0 Tulip | عنوان = لاله| تاریخ بازدید =۱۳ اردیبهشت ۱۳۹۱ | ناشر =Etymplogy Online| پیوند بایگانی = | تاریخ بایگانی =}}</ref><ref>{{یادکرد وب| نشانی =http://www.vajehyab.com/dehkhoda/لاله | عنوان = لاله| تاریخ بازدید =۱۳ اردیبهشت ۱۳۹۱ | ناشر =لغت نامه دهخدا| پیوند بایگانی = http://www.webcitation.org/67rwnTe8c | تاریخ بایگانی = ۲۳ مه ۲۰۱۲}}</ref><ref>{{پک|پورداود|۱۳۳۱|ک=هرمزدنامه|ص=۱۳۲}}</ref>
خط ۴۸:
}}
علیرغم اینکه این [[گل]] به طور طبیعی در دشت‌ها و کوهستان‌های ایران می‌روید ولی مردم با گفتن «گل لاله» در واقع گل [[شقایق (سرده)|شقایق]] در ذهنشان نقش می‌بندد. لاله از رستنی‌هایی است که در سخن از آن بناچار پای چند رستنی دیگر به میان می‌آید. در برخی منابع لاله، شقایق، [[لاله واژگون|لالهٔ واژگون]]، [[آلاله]]، [[شقایق نعمانی]] و [[شنبلید]] به اشتباه یک گیاه پنداشته شده‌اند. در منابع قدیمی گاهی میان لاله و شقایق نعمانی تفاوت قایل شده‌اند و گاهی هم این نوع گیاه نوعی لاله دانسته شده‌است و نه اسم مطلق آن.<ref>{{پک|یاحقی|۱۳۶۹|ک=فرهنگ اساطیر و اشارات داستانی در ادبیات فارسی|زبان=|ص=۳۷۳}}</ref> [[زکریا قزوینی]] در [[عجایب‌المخلوقات (زکریای قزوینی)|عجایب المخلوقات]] می‌گوید که شقایق‌النعمان نامی است که پادشاه [[حیره]] [[نعمان بن منذر]] بدین گل که به فارسی گل لاله (tulipe) نامیده می‌شود، داده‌است.<ref>{{پک|معین|۱۳۵۷|ک=فرهنگ فارسی|ص=۲۰۵۳}}</ref>
طبق تحقیق [[کازیمیرسکی]] نزد ایرانیان هر گل که گلبرگ‌های آن به رنگ خون و وسط آن سیاه باشد بنام لاله و یا شقایق خوانده می‌شده‌است ولی غالباً tulipe را شقایق نعمانی نامیده‌اند. سه گل لاله، شقایق و شقایق نعمانی گیاهان کاملاً متفاوتی هستند اما گونه‌هایی از این سه گیاه که دارای گل‌هایی قرمز رنگ همراه با لکه‌ای سیاه در مرکز گل هستند بسیار به یکدیگر شباهت دارند. مترجمان اروپایی شعرای شرقی ''شقایق نعمانی'' را anemone (آنه‌مون) ترجمه کرده‌اند و یکی دانستن این گیاه با شقایق و همچنین لاله خطاست، زیرا شقایق {{نام علمی|Papaver}}، متعلق به تیرهٔ [[کوکناریان]] یا [[شقایقیان]] {{نام علمی|papaverces}} است در صورتی که شقایق نعمانی به تیرهٔ [[آلاله (سرده)|آلاله]] {{نام علمی|Ranunculus}} تعلق دارد.<ref>{{پک|معین|۱۳۵۷|ک=فرهنگ فارسی|ص=۳۵۳۷}}</ref>
| |||