ایزوتوپ پرتوزا: تفاوت میان نسخه‌ها

'''ایزوتوپ‌های پرتوزا''' را [[ایزوتوپ|ایزوتوپ‌های]]‌های ناپایدار نیز می گویندمی‌گویند. در این گونهاین‌گونه از ایزوتوپ هسته به صورت پرتوی آلفا، بتا، [[گیراندازی الکترون]] و...و… واپاشی می‌شود و به حالتهای پایدارتری از انرژی می‌رسد.

در سال 1896۱۸۹۶ هانری بکرل دریافت که [[اورانیوم]]، ماده‌ای پرتوزا است. اندکی بعد، ایزوتوپ‌های موجود در طبیعت مانند [[رادیوم]] و [[پلونیوم]] شناسایی شدند. بسیاری از رادیوایزوتوپهای طبیعی دارای [[نیم عمر]]ی طولانی (بزرگتر از ۱۰۰۰ سال) اند.

از شکافت ایزوتوپهای سنگین تر می‌توان ایزوتوپ‌های پرتوزای سبکتر تولید کرد. اندکی پس از کشف پدیدهٔ [[رادیواکتیویته|پرتوزایی]]، معلوم شد که رادیواکتیو طبیعی مانند 22688Ru ([[رادیوم]] ۲۲۶) و 23296Th ([[توریوم]] ۲۳۲) و 21084Po ([[پلونیوم]] ۲۱۰) چشمه‌های با ارزشی از [[ذره آلفا|ذرات α]] است. واکنشهای این ذرات α، نوترون تولید می‌کرد. برای بسیاری از هسته‌های سنگین تر (A=۲۰۰) جذب نوترون به تولید چندین ایزوتوپ با اعداد جرمی، از مرتبه تقریباتقریباً نصف عدد جرمی ایزوتوپ هدف می‌انجامد.

رادیو ایزوتوپ‌ها یا عناصر رادیو اکتیو در راکتورهای هسته‌ای عموماعموماً از دو طریق تولید می‌شوند:

وقتی که هستهٔ اورانیم -۲۳۵ یک نوترون جذب کند، به صورت یک هسته ناپایدار در می‌آید، که بی درنگ به دو اتم کوچکتر شکسته می‌شود (پاره‌های شکافت). این فرآیندفرایند همچنین با تولید دو یا سه نوترون و مقداری انرژی همراه است. نوترون‌های آزاد شده قادرند که هسته اورانیم -۲۳۵ دیگری را بمباران کرده و شکافت‌های متعددی را بوجود آورند. این شکافت منجر به واکنش هسته‌ای زنجیره‌ای خودنگهدار می‌شود. خیلی از رادیو ایزوتوپ‌ها یا رادیو نوکلوییدهای مفید نظیر [[ید]]-۱۳۱، [[مولیبدن]]-۹۹، [[زنون]]-۱۳۳ و [[سزیم]]-۱۳۷ در بیشتر واکنش‌های شکافت اورانیم-۲۳۵ حاصل می‌گردند. معمولامعمولاً برای این منظور مقادیر کمی از اورانیم-۲۳۵ را در راکتور قرار می‌دهند و پس از مراحلی عملیات جدا سازیجداسازی ایزوتوپ‌ها را انجام می‌دهند.

برای جداسازی رادیو ایزوتوپ‌های مشخص و مورد نظر می‌توان از تکنیک‌های جدا سازیجداسازی شیمیایی مثل رسوب سازی، استخراج حلالی، تبادل یونی، الکترولیز، تقطیر، کروماتوگرافی و...و… استفاده کرد.

در بمباران نوترونی، هسته‌های پایدار مورد هدف که یک نوترون جذب می‌کنند، حاصل این بر همبرهم کنش تولید یک رادیو ایزوتوپ غنی شده از نوترون می‌باشد.می‌باشد؛ لذا رایج ترینرایج‌ترین واکنش طی فرایند فوق واکنش گاما n است. بسیاری از رادیو ایزوتوپ‌های مهم در صنعت مثل کبالت-۶۰ و ایریدیم-۱۹۲ از طریق همین واکنش روی هسته‌های پایدار کبالت-۵۹ و ایریدیم-۱۹۱ انجام می‌پذیرد.

وجود طیف وسیعی از شار نوترون در محدوده نوترون در ثانیه بر سانتیمتر مربع، دسترسی نسبی به انرژی‌های متفاوت از نوترون و قابلیت تولید رادیو ایزوتوپ‌های متنوع بدلیلبه دلیل سطح مقطع مناسب اکثر ایزوتوپ‌ها و همچنین وجود امکانات جانبی، سهولت این استفاده را میسر می‌سازد. احتمالااحتمالاً ممکن است از راکتورهای قدرت هم برای تولید برخی از رادیو ایزوتوپ‌ها با نیمه عمر طولانی، مقیاس زیاد، اکتیویته بیشتر استفاده گردد.