شهرستان رستم: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
←‏بناهای تاریخی: در روستای منگودرز بخش سه تلان است و در بالای کوهی نقش شده است
Alimehregan (بحث | مشارکت‌ها)
خط ۱۴:
|نام‌های‌قدیمی=
|سال‌شهرشدن=۱۳۸۷
|جمعیت=۴۴٬۳۸۶ تن (۱۳۹۵) <ref name="آمار">{{یادکرد وب | نشانی=https://www.amar.org.ir/سرشماری-عمومی-نفوس-و-مسکن/نتایج-سرشماری|عنوان=نتایج سرشماری سال ۱۳۹۵ | ناشر =مرکز آمار ایران |تاریخ =۲۳ اسفند ۱۳۹۵}}</ref>
|رشدجمعیت=
|زبان=[[لری]] و در برخی روستاها عربی
خط ۲۷:
|وب‌گاه=
|جمله‌خوشامد=
|پیش شمارهپیش‌شماره تلفن=۰۷۱
|پانویس=
|شهرها=مصیری، کوپن|بخش‌ها=مرکزی، سورنا}}
خط ۵۴:
در زمان قاجار، چنان آوازه [[خان علی خان رستم]] بالا گرفت که حکومت را به وحشت انداخت به طوریکه [[فتحعلی شاه قاجار]] خود برای سرکوبی اهالی رستم تهران را ترک گفت و در [[اصفهان]] اجل مهلتش نداد و درگذشت.
در قدمت این شهرستان همین بس که در برگیرندهٔ غار بوف یکی از کهن‌ترین زیستگاه‌های انسان نخستین است. این غار که در تنگه یقه سنگر که پیوند دهندهٔ دو دشت رستم یک و دو است، واقع شده دارای قدمتی بیش از ۴۱ هزار سال است. کاوش در این غار در سال ۱۳۸۵ و ۱۳۸۶ منجر به یافت دست افزارهای سنگی مبتنی بر ساخت ریز تیغه مربوط به نخستین انسان‌های مدرن پس از خروج از آفریقا گردید.
شهرستان رستم نه تنها یکی از قدیمی‌ترین مناطق باستانی فارس، بلکه یکی از کهن‌ترین منطقه باستانی ایران و [[بین‌النهرین]] به شماربه‌شمار می‌رود.
بقایای اجساد آثار کشف شده در [[تپه تل بندو]] و برابر کاوشهای صورت گرفته توسط باستان شناسان آثار زندگی در این شهرستان به ۷۵۰۰ سال پیش برمی‌گردد. تمدنهای پیش از تاریخ این شهرستان مربوط به هزاره پنجم تا هشتم پیش از میلاد و [[عصر نو سنگی]] و همچنین تمدنهای تاریخی میلادی آن به [[هزاره سوم پیش از میلاد]] و تمدنهای اسلامی آن مربوط به قرون آغازین اسلامی برآورد می‌گردد. یک هزاره پیش از ورود [[آریائیها]] به [[فلات ایران]] تمدنهای نیکویی در اقصی نقاط شهرستان رستم پابرجا بودند که می‌توان به [[نقش برجسته کورنگون]]، [[سه تلان ایلامی]] در ۴۴۰۰ سال پیش اشاره کرد. در نوشتار لوحه‌های گلی خزانه تخت جمشید، چندین شهر باستانی در منطقه رستم یاد شده که دو تای آن به نامهای [[هوهنوری]] و یونانی در این لوحه‌های خطوط ایلامی ذکر گردیده‌است که محل فعلی آنان در [[چهار بازار تل اسپید]]، [[دهنو]] و [[منصورآباد]] تعیین شده‌است. بیش از ۵۰ کیلومتر جاده سنگ‌فرشی روزگار هخامنشی، اشکانی و ساسانی از قلب این شهرستان می‌گذشت و یکی از دربندهای مهم [[پرشیا]]، [[پارس]] محسوب می‌گردید. شهرستان رستم در ازمنه قدیم یکی از مناطق سوق الجیشی و استراتژیکی فارس به شماربه‌شمار می‌رفته که می‌توان از لشکرکشی [[اسکندر مقدونی]]، [[کراسوس]] سردار رومی، [[والرین]] [[امپراتور روم]] را در آن نام برد.
 
طایفه رستم در حال حاضر در سرزمینی ساکن است که شهرستانی به همین نام است.
گفته‌اند کی خسرو پس از کناره گیری از پادشاهی و هنگامی که برای گوشه نشینی به کوه دنا می‌رفت، در ممسنی فعلی توقف کرد و به پاس خدمات رستم به ایران این منطقه را به او هدیه کرد و گفت: دشتی پراز زر را به تو می‌سپارم. (همتی، ۱۳۸۸)
در قلمرو جغرافیایی رستم تیره‌های بهمیاری (بهمنیاری-بابامیدان)، منگزوری (منگودرزی)، شوسینی (شاه حسینی)، ضامنی، دشتی، غلویی، عوداللهی (عبداللهی)، مصیری، بختیاری، چوگی، ده تینی، ارجی، نظری، پرینی، مراسخونی، نوگکی، مرزونی، گیوه کش، روسی، پهناکله‌ای، شاه بهرامی، تیرتاجی، سادات عنا، سادات شاه قاسم، سادات شاهزاده میراحمد (امان‌اللهی uبهاروند، ۱۳۷۱)، تیره سادات فخر، سادات مختاری قرار دارد.
بر اساس نوشته محققین کلانتران این طایفه بدین شرح بوده استبوده‌است.
کاگرجی، خان علی خان، کمال خان، علی قلی خان، خان علی خان، الله قلی خان کوچک، جعفرقلی خان، امام قلی خان، حسین قلی خان (فسایی، ج اول، ۳۰۴)
 
خط ۶۶:
وجود رودخانه معروف [[فهلیان]]، رودخانه تنگ شیو [(نوگک)] و [[نقش برجسته کورانگون]]
وجود رودخانه سراب سیاه که این رودخانه دائمی و چهار فصل می‌باشد و پرآب‌ترین رود شهرستان می‌باشد
وجود کوه زیبای زراورد که بخش اعظم این کوه در شهرستان رستم واقع شده استشده‌است.
 
== تقسیمات کشوری ==
خط ۹۸:
 
==== آبشار پای تف ====
یکی از جاذبه‌های طبیعی شهرستان رستم به شماربه‌شمار می‌رود و در حدود ۴۵ کیلومتری شمال غربی شهر مصیری نزدیک به روستای سالاریروستای برافتاب واقع شده‌است. جنگل، کوه، باغات انار و خانه‌های مسکونی سنتی منظرگاه این نقطه پر مصفا می‌باشد.
 
== پیشینه تاریخی ==
این شهرستان یکی از شهرستان‌های کهن استان فارس می‌باشد که دارای بیش از ۱۲۰ اثر باستانی می‌باشد. آثار شهرستان به سه بخش پیش از تاریخ (قبل از۵۵۰۰) تاریخی بعداز ۵۵۰۰ سال و اسلامی از ۱۴۳۰ سال به بعد تقسیم می‌شود. ۵۸ اثر این شهرستان در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده‌است. تمدن‌های بیش از تاریخ این شهرستان مربوط به عصر نوسنگی هزاره‌های پنجم تا هشتم پیش از میلاد می‌باشد قبل از ورود آریاییها به فلات ایران تمدنهای دیگر نیز در اقضی نقاط شهرستان رستم پابرجا بودند که می‌توان به تمدن بزرگ و با شکوه ایلام باستان اشاره کرد که آثار این تمدن در شهرستان رستم عبارتند از: نقش برجسته ایلامی گورنگون در روستای منگودرز بخش سه تلان است و در بالای کوهی نقش شده استشده‌است
 
شهر ایلامی چهار بازار می‌باشد از لوح نوشته‌های خزانهٔ تخت چمشید از چندین شهر باستانی در منطقه رستم یاد شده‌است که از جمله از شهرهای هوهنوری و یوناری می‌توان نام برد. جاده سنگ‌فرشی روزگار هخامنشی و ساسانی در این شهرستان به چشم می‌خورد؛ و یکی از در بندهای پرشیا پارس محسوب می‌گردید این شهرستان یکی از مناطق سوق الجیشی و استراتژیکی فارس به شماربه‌شمار می‌رود که می‌توان از لشکر کشی اسکندر مقدونی کراسوس سردار رومی والرین امپراتور روم نام برد.
 
== بناهای تاریخی ==
== گویش ==
مردم شهرستان رستم از نظر قومیت [[لر]] می‌باشند که به [[زبان لری]] سخن می‌گویند. [[زبان لری]] رستم با دیگر زبانهای لری مثل [[لرستان|لرستانی]]، [[بختیاری]] وحتی [[بویر احمد|بویر احمدی]] تفاوت دارد. به طوری که برای مردم [[فارسی زبانفارسی‌زبان]] بسیار قابل فهم است می‌توان گفت هر چه از غرب به شرق مناطق لر نشینی پیش رویم زبان به فارسی نزدیک تر می‌گردد.
 
مردم رستم خود به تیره‌های کوچکتر از طایفه تقسیم می‌شوند که اهم آنها عبارتند از:
۱.# تیرتاجی‌های کوپان
۲.# سهرونی‌های بویراحمدی (دهنو روستای جهادآباد)
۳.# عبدالهیعبداللهی (ورودی شهرستان و از اقوام کهن شهرستان)
۴.# شاسنی (از بعد از عبدالهیعبداللهی تا گوراب)
۵.# بهمنیاری (اطراف بابامیدان/بهمنیاری با مرکزیت بابامیدان حد و مرز آن زمانی از دولت‌آباد رستم کنار رودخانه فهلیان تا سرگچینه و تنگاری بویراحمد بوده استبوده‌است)
۶.# منگودرزی
۷.# زیردویی
۸.# دهنوئیها
۹.# ارجی (منصورآباد علیاء)
۱۰.# حسین‌آبادی.
۱۱پرینی.
۱۲.# جلیل.
۱۳.# ده تینیها (کناره و ده امیرایوب و دهنو و بکر).
۱۴.# میدجانیها.
۱۵.# دشتیها.
 
== منابع ==
{{پانویس}}