استدلال: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
خط ۵۲:
3.قیاس مجموع گزاره‌هایی است که هرگاه آنها را بپذیریم ناگزیر باید نتیجۀ آنها را نیز بپذیریم. قیاس بر دو گونه است: [[قیاس اقترانی]] و [[قیاس استثنایی]].
;[[استنتاج بهترین تبیین]] یا استدلال رُبایشی ([[:en:Abductive reasoning|Abductive reasoning]])
این نوع استدلال را نوعی استدلال استقرایی می‌دانند. رُخدادی را در نظر بگیرید. برای بیان علت و چرایی چنین رخدادی می‌توانیم مجموعه‌ای از دلایل را اقامه کنیم. حال تمام این دلایل را یک‌به‌یک بررسی می‌کنیم. آن دلیلی که به‌بهترین شکل می‌تواند آن رُخداد را [[تبیین]] کند، به‌عنوان چرایی و دلیل آن رُخداد برگزیده می‌شود. واژۀ رُبایشی، ترجمۀ مناسبی برای واژۀ انگلیسی Abductive می‌باشد زیرا به‌گونه‌ای از میان بهترین تبیین‌ها برای چرایی یک رُخداد، آن را که از همه بهتر است، می‌رُباییم. واژۀ رُبایشی در اینجا معنای استعاره‌ای دارد و استعاره از برگزیدن بهترین تبیین از میان مجموعه‌ای از تبیین‌ها است.
شکل صوری این استدلال چنین است:
I مجموعه‌ای از اطلاعات (واقعیات، مشاهدات، مفروضات و....) است.
H پدیده I را [[تبیین]] می کند.
نظریۀ دیگری نمی تواند به خوبی H، پدیده I را [[تبیین]] کند.
بنابراین احتمالاً H صادق است.
برای هر مجموعه معین از شواهد و اطلاعات، تبیین‌های متنوعی می‌توان ارائه داد ولی بهترین [[تبیین]] احتمالاً درست‌ترین آنهاست.
ما در زندگی روزمرۀ خود از این نحوۀ استدلال، بسیار استفاده می‌کنیم. هنگامی که از روی رفتار و واکنش‌های یک فرد، نتیجه‌ای دربارۀ وضعیت ذهنی او
می‌گیریم در واقع می‌گوییم که این نتیجه بهتر از تبیین‌های بدیل، رفتار این فرد را توضیح می‌دهد. یا مثلاً این مورد را در نظر بگیرید:
مردی در یک اتاقک در جنگل در حالی که تمامی در و پنجره‌ها از داخل قفل هستند، به دارآویخته شده و مرده است، در حالی که یک یادداشت مبنی بر
خودکشی هم کنار او قرار دارد بهترین [[تبیین]] برای این مجموعه از واقعیت‌ها این است که او خودکشی کرده است. ولی این تنها [[تبیین]] نیست، تبیین‌های دیگری غیراز خودکشی هم وجود دارد. مثلاٌ اینکه این فرد درحال تمرین نمایشنامه‌ای در مورد خودکشی بوده و برای اینکه تنها باشد درها را قفل کرده و متأسفانه در طی تمرین، فاجعه‌ای به‌بار آمده‌است یا شاید سازمان جاسوسی آمریکا "[[سیا]]" به طریقی او را کشته و طوری صحنه‌سازی کرده که به نظر خودکشی برسد یا شاید یک روح خبیث شیطانی در جنگل زندگی می‌کرده و این فرد را کشته است. برخی از این تبیین‌ها به نظر مسخره می‌آیند ولی همۀ آنها با شواهد سازگار هستند.<ref>برگرفته از مقالۀ "مقایسه‌ای میان استنتاج بهترین تبیین و حدس" نوشتۀ دکتر فرشته نباتی</ref>
==استدلال‌های غیررسمی==
| |||