عبدالحسین تیمورتاش: تفاوت میان نسخهها
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
FreshmanBot (بحث | مشارکتها) جز اصلاح فاصله مجازی + اصلاح نویسه/ ویرایش نیمه خودکار با استفاده از AWB |
|||
خط ۹۰:
=== برکناری ===
{{بهبود منبع}}
دربارهٔ علت برکناری و سرنوشت بعدی تیمورتاش دیدگاههای متفاوتی بیان شدهاست. ظاهراً مجموعه عواملی سبب قتل تیمورتاش شدهاست. از جمله این عوامل دخالت بیش از حد او در امور سیاسی کشور و فزونی قدرتش بود که وی را از حد مستخدم شاه خارج کرده و مایه بدبینی و سوءظن شاه شده بود. تیمورتاش خود دسیسه افرادی چون [[محمدحسین آیرم]] رئیس شهربانی وقت [[سید حسن تقیزاده|تقیزاده]] و نواب را زمینه ساز سقوطش ذکر کردهاست. نگرانی رضاشاه از آینده فرزندش که ولیعهد و جانشین او محسوب میشد از دیگر دلایل دور کردن تیمورتاش از صحنه قدرت
در مردادماه سال ۱۳۰۵ تیمورتاش به عنوان نماینده فوقالعاده ایران برای انعقاد قرارداد تجاری و رفع اختلافات موجود با دولت [[شوروی]] راهی مسکو شد، ولی از این سفر سیاسی موفقیتی کسب نشد. در سال [[۱۳۰۸]] در پی بروز اختلافات بین شرکت نفت انگلیس و ایران، [[جان کدمن|سر جان کدمن]]، مدیرکل شرکت، پیشنهاد تمدید [[قرارداد دارسی]] را مطرح کرد. رضاشاه که از ابتدای سلطنت خود درصدد افزایش سهم ایران از نفت بود تیمورتاش را به همراه ولیعهد که برای ادامه تحصیل عازم سوئیس بود به انگلستان فرستاد. در این سفر که در سال [[۱۳۱۰]] انجام شد تیمورتاش به گفتگو با سر جان سایمون وزیر امور خارجه انگلیس و سایر مقامات دولتی پرداخت که از این مذاکرات نیز نتیجه مثبتی عاید نگردید. وی در راه بازگشت از سفر از طریق روسیه، در مسکو با چند تن از مقامات رسمی مسکو از جمله [[کلیمنت ورشیلف|وُرُشیلف]]، وزیر جنگ شوروی دیدار و مذاکره محرمانه کرد.
خط ۱۰۷:
به نظر میرسد نزدیک شدن تیمورتاش به روسها و از آن جمله سفر به مسکو و ملاقات خصوصی او با [[کلیمنت ورشیلف|وُرُشیلف]] وزیر جنگ سبب بدگمانی رضاشاه شده بود و انگلیسیها نیز با دادن اطلاعات محرمانه سوءظن او را بیشتر میکردند. با این همه هیچیک از فرضیات مذکور رسماً اعلام نشد و تیمورتاش تنها به جرم ارتشا محکوم گردید. شاید بهترین روش برای کشف سبب برکناری و مرگ تیمورتاش مقایسه آن با سرنوشت سایر رجال دوره سلطنت رضاشاه باشد. رضاشاه در مدت کوتاهی افراد لایق و نافذ اطراف خود را (که موجب تحکیم سلطنت او شده بودند و ممکن بود به نحوی تهدیدی برای او یا فرزندش باشند) از بین برد که تیمورتاش نیز یکی از آنان بود.<ref name="ReferenceB">''زندگی طوفانی''، خاطرات سید حسن تقیزاده، ص ۲۳۲</ref>
رضاشاه سیاستمدارانی را که میخواست سربه نیست کند، متهم به ارتباط با خارج میکرد. مخالفان و رقبا را نیز به ارتباط با بیگانگان متهم کرده و
خبر حضور رضاشاه در جلسه دولت و گفتگوهای آن جلسه به گوش انگلیسیها رسیده بود. تقیزاده ماجرا را به تیمورتاش میگوید. تیمورتاش هم به رضاشاه خبر میدهد. رضاشاه که میخواست از شر تیمورتاش که به گزارش سفارت بریتانیا در تهران تا هنگام مرگ، «پس از پادشاه، قدرتمندترین مرد ایران»
وی در ۱۳۱۱ به ناگهان بازداشت و از وزارت دربار کنار گذاشته شد. او را به جرم رشوهخواری در دو دادگاه جداگانه به سه و پنج سال زندان و پرداخت جریمه محکوم کردند. تیمورتاش در [[مهر (ماه)|مهرماه]] سال ۱۳۱۲ در [[زندان قصر]] به دست [[پزشک احمدی]] کشته شد و جنازه اش بدون تشریفات در [[امامزاده عبدالله شهرری]] به خاک سپرده شد. خانوادهاش تا زمان کنارهگیری رضاشاه در [[کاشمر]] خراسان در تبعید بودند.
خط ۱۱۷:
بعد از مرگ تیمورتاش، املاک و داراییهای او توسط دولت مصادره شد؛ و خانواده او به منطقهای دور افتاده تبعید شدند. در حالی که رضا شاه بعضی از همکاران و سیاستمدران برجسته دوران خود را زندانی یا کشته بود، مانند فیروز میرزا نصرت الدوله، سردار اسعد بختیار و …، اما برخورد با خانواده تیمورتاش نسبت به دیگر رجال مغضوب شاه، شدید تر و به نوعی بیسابقه بود.
همسر اول تیمورتاش، سرورالسلطنه به همراه چهار فرندش منوچهر، ایران، امیرهوشنگ و مهرپور و همچنین مادر و خواهر تیمورتاش به منطقه کاشمر تبعید و در حصر خانگی بودند. همسر دوم تیمورتاش تاتیانا به همراه دو دخترش پریجهر و نوشی از این تبعید در امان بودند.
خواهر تیمورتاش، بدری، تحصیلات خود را در رشته دندانپزشکی در کشور بلژیک به اتمام رسانده و به ایران برگشت، که همزمان بود با آغاز
== در هنر و ادبیات ==
|