بام سبز: تفاوت میان نسخه‌ها

ریشه بام‌های سبز مدرن در [[ایسلند]] و [[اسکاندیناوی]] می‌باشد. دلایل شکل گیریشکل‌گیری بام‌های سبز (چمنی) در این مناطق که اقلیمی سرد دارند، محدودیت مصالح ساخت و ساز بوده‌است؛ به طوری کهبه‌طوری‌که ساکنین را بر آن داشته برای ساخت وساز، تا حد امکان از [[مصالح بوم آورد]] آن مناطق که شامل [[کلوخ چمنی]] و سنگ بوده استفادهبوده‌استفاده کنند. این بام‌ها به طوربه‌طور معمول شامل ترکیبی از دو تا سه لایه کلوخ چمنی برروی لایه‌ای از شاخه‌ها و ترکه‌های کوتاه بوده‌اند که برای هدایت آب باران شیب دار گشته‌اند. این بام‌ها در عین اینکه بدوی بوده‌اند، ذخیره حرارتی و عایق ساختمان‌ها را فراهم کرده و الهام بخش بام‌های سبز امروز می‌باشند.

در قرن بیستم تعدادی بام منفرد مطرح شدند که اثرگذارترین آنهاآن‌ها [[فروشگاه Derry&Toms]] در لندن با پوشش بام شش هزار متر مربعی و [[Casino Pation]] در [[برن]] سوئیس است که در دهه ۱۹۳۰ کاشته شدند.

روف گاردن ها  تاریخ بسیار قدیمی و غنی دارند.اولین نمونه از این باغ هاباغ‌ها , باغ هایباغ‌های معلق بابل می باشدمی‌باشد که حدود ۶۰۰ سال قبل از میلاد مسیح ساخته شده اند و جزء عجایب هفت گانه جهان به حساب آمده از دیگر نمونه هانمونه‌ها میتوان به ویلای رازآلود ( villa of the mysteries)در شهر پمپی اشاره نمود که توسط رومیان ساخته شده استشده‌است.ناصر خسرو نیز در آثار خود از باغهایی سخن گفته که در مصر بوده اند و در طبقه ۱۴ ساختمانی قرار داشته و آب چاه به منظور آبیاری به آن ارتفاع منتقل می شده استشده‌است.

برای سیستم گسترده از واژه Green Roof یا بام سبز استفاده می‌شود. این سیستم به نام مقطع کم ارتفاع یا اجرا با ضخامت کم نیز شناخته می‌شود. این نوع بام فقط شامل یک یا دو نوع گیاه و محیط کاشت کم عمق می‌باشد. معمولاً این سیستم برای زمانیکه حداقل بار وزن مدنظر باشد به کار گرفته می‌شود. به طوربه‌طور اخص، فقط پرسنل نگهداری و تعمیر به این نوع بام دسترسی دارند.

یک شیوه دیگر طبقه‌بندی، تفکیک بامها به مسطح و شیب دار است. بامهای سبز شیبدار مشخصه برجسته بسیاری از ساختمانهای [[اسکاندیناوی|اسکاندیناویایی]] هستند که نیازمند طراحی ساده‌تری در مقایسه با بامهای تخت می‌باشند. زیرا شیب بام خطر نفوذ آب را از طریق سازه بام با استفاده از لایه‌های آب بندیآب‌بندی و زه کشی کم تری نسبت به بام تخت، کاهش می‌دهد.<ref name="dardastras.com" />

* باغ بامها: که یک لایه محافظت کنندهمحافظت‌کننده هستند و سقف و عایق رطوبتی را از لایه خاک و گیاهان جدا می‌کنند.

* لایه مانع ریشه‌ها Root Barrier: لایه‌ای است که به خوبی از نفوذ ریشه‌ها و آسیب زدن آنهاآن‌ها به عایق کاری و غشاء سقف جلوگیری می‌کند.

اکولوژی نقش مؤثر و مفیدی را در طراحی پارک ایفا می‌کند. در حقیقت Diagonal mar park نتیجه اولین توافق پایدار [[بخش خصوصی]] و دولتی در اسپانیا بین Hines و شهرداری بارسلونا است. Hines گروهی را مأمور به تهیه گزارشی از پایداری محیط در انگلستان و کاتالان در اسپانیا کرد. این گزارش اهداف [[توسعه پایدار]] مانند تعادل انسانی و منابع طبیعی، احترام به سیستمهایسیستم‌های طبیعی مستقل، احترام به [[تنوع فرهنگی]] و زیستی، بالا بردن تساوی [[حقوق اجتماعی]] و [[توسعهٔ اقتصادی]]، تعادل بین نیازهای بلند مدت و کوتاه مدت و نگهداری از [[منابع طبیعی]] به منظور استفاده در طراحی پارک را بیان می‌کند. در حالی که کیفیتهای معماری و زیبایی شناسانه Diagonal mar park مورد منازعه قرار گرفته و با وجود کمی شک و تردید در استفاده از طبیعت و به جریان انداختن منابع طبیعی در این پارک، ازدواج بین مصالح و تکنولوژی مدرن را می‌بینیم که پارک را به عنوان یک نمونه عالی از توسعه پایدار معرفی می‌کند. .<ref>Green Architectural Design</ref>

در سال‌های اخیر بیانیه‌ها و مقالات متعددی در زمینه اصول [[معماری سبز]] توسط محققان مختلف در سراسر دنیا به رشته تحریر درآمده استدرآمده‌است. اغلب این بیانیه‌ها با اختلاف اندک موضوعاتی را در زمینه تشویق طراحان به حفاظت از [[انرژی]] ونیز در نظر گیری ویژگی‌های محلی مکان و کار با کاربران ساختمان و جوامع اطراف آن تثبیت نموده‌اند. معماران انگلیسی، برندا و روبرت ویل در کتاب خویش با عنوان «معماری سبز: طراحی برای آینده‌ای آگاه از انرژی» یکی از ساده‌ترین و صریح‌ترین چارچوب‌ها را برای معماری سبز مطرح نموده‌اند. آن‌ها این اصول را با استفاده از مثال‌های مختلف از طراحی ساختمان در اروپا انگلستان و آمریکا نشان داده‌اند. ایشان بر فراگیری از [[معماری بومی]] تأکید زیادی داشتند، معماری که در تجربه نسل‌های متمادی ساکن یک منطقه و اقلیم ویژه در آن نهفته‌است.

نقش بامها و دیوارهای سبز در رسیدن به طراحی پایدار بامهای سبز پایدار و سالم و ایجاد کنندهایجادکننده منظر بام هستند که یکی از عناصر طراحی پایدار در طراحی اکولوژی امروز می‌باشند. دیوارهای سبز (باغهای عمودی) نیز یکی از سیستم پوششی جاندار با فوایدی نظیر بامهای سبز می‌باشند که در آن گونه‌های گیاهی مختلف روی سطح نمای ساختمان رشد می‌کنند. این دیوارها از پخش شدن گرد و خاک در هوا جلو گیری می‌نمایند و و از ساختمان در برابر اشعه‌های فرا بنفش باران و فشار باد محافظت می‌کنند. بنا بر این با بهره‌گیری از راهکارهایی چون بامها و دیوارهای سبز می‌توان با طراحی در کنار طبیعت به جای مقابله با آن به پایداری هر چه بیشتر معماری و شهر سازی معاصر و رشد و توسعه با اطمینان در حفاظت از [[محیط زیست]] آسیب نمی‌رساند بلکه با گونه مثبتی در اکوسیستم مشارکت می‌نماید و حتی ممکن است با درمان اثرات ناشی از منظرهای آسیب رسان کمک نماید. احداث بامها و دیوارهای سبز اکنون درر [[برنامه‌ریزی شهری]] بیشتر [[کشورهای جهان]] به صورت یک دستورالعمل اجرایی در ساختمان سازی درآمده استدرآمده‌است.

استفاده از [[پوشش گیاهی سبز]] در پشت بام یک اختراع جدید نیست. بامهای چمنی یک تکنیک ساختمان سازی چمنی متعارف و سنتی در بسیاری از نقاط جهان است. تفاوت بین یک بام سبز جدید و یک با سبز سنتی مربوط به تفاوت اهداف و مواد به کار رفته در این دو نوع بام می‌باشد. هدف اصلی در گذشته استفادهگذشته‌استفاده از چمن به منظور عایق بندی و حذف لایه آب بندیآب‌بندی بوده‌است که اغلب باا پوست درختان غان صورت گرفته‌است. ما امروزه{ بام سبز} با هدف سلامتی زیست‌محیطی اقتصادی و در رابطه با بهبود مدیریت اصلاح فاضلاب سطحی در شهر و توجه به مسائل [[زیبایی شناسی]] است. گرایشهای اخیر به [[معماری سبز]] همچنین شامل تنوعی از (دیوارهای سبز دیوارهای اکسیژن ساز نماهای سبز) و نماهای دیگر در صنعت می‌باشند. امروز جنبش بام سبز دیوارهای سبز را نیز دربر گرفته‌است. اکنون معماران و طراحان امکان پوشاندن یک ساختمان را با گونه‌های مختلف گیاهان برای اهدافی چون زیبائی عملکرد و… دارند.

* از چراغ‌های روشنائی و وسایل با کارایی بالا استفاده کنید. [[لامپ فلورسنت]] از نظر [[زیبایی شناختی]] پیشرفته استپیشرفته‌است و ارزانتر از [[نور سفید]]. در صورت استفاده از انرژی معمول خورشیدی از دیگ‌های سایز کوچک استفاده کنید.

* از تأسیسات آب کفا استفاده کنید. دستشویی‌های آب نگهدار، دوش‌های حمام و هوادهنده‌های [[شیر آب]] نه تنها مصرف آب را کاهش می‌دهند بلکه بار سیستم سپتیک یا عملکرد دستگاه فاضلاب را نیز کم می‌کنند. استقرار تجهیزات به طوربه‌طور متمرکز هزینه آب گرم را کاهش می‌دهد.

== ویژگیهایویژگی‌های بام سبز شهری ==

# کاهش هزینه نگه دارینگهداری از سقف کشت روی بام و شکل گسترده نوعی پوشش محافظ را تداعی می‌کند سطح کاشته شده خود محافظت و نگهداری می‌شود و به عبارت دیگر نگه دارینگهداری از بام به حداقل می‌رسد.

دیوارها و محیطهای سبز با قرار گیری در محیطهای شهری فواید زیادی دارند. در ابتدا به نظر می‌رسد که ایجاد این دیوارها تنها برای جنبه‌های زیبایی و با تأثیر بصری آنهاآن‌ها می‌باشد. در حالی که این امر مهمی است و با ترکیب محیطهای شهری با نماها و دیوارهای سبز شهرها سر زنده تر زیباتر و آرامش بخش تر می‌شوند اما در عین حال این دیوارها و بامها به جهت فواید زیر نیز طراحی و اجرا می‌شوند.

بامهای سبز می‌توانند در انواع "متمرکز و فشرده"، "نیمه متمرکز " و "گسترده یا وسیع" بسته به عمق متوسط کشت و میزان تأسیسات مورد نیاز طبقه‌بندی شوند. بامهای سنتی سبز که نیازمند عمق متعارفی از خاک برای رشد گیاهان حجیم و چمن معمولی می‌باشند، به عنوان بام‌های سبز متمرکز مطرحند. این نوع بامها نیازمند آبیاری، کوددهی و سایر مراقبتها می‌باشند. در مقابل، بامهای سبز وسیع یا گسترده، به عنوان سیستمهایسیستم‌های خودنگهدار در نظر گرفته شده و به حداقل تأسیسات نگهداری، شاید تنها یکبار در سال هرس یا کوددهی برای افزایش رشد گیاهان، نیاز دارند. این نوع از بامهای سبز می‌توانند در لایه بسیار نازکی از «خاک» (اغلب از کودهای آلی با فرمول ویژه استفاده می‌شود)، قرار گیرند.

سیستم مدولار یا جعبه گیاه Planter Box در این سیستم گیاه و محیط کاشت در جعبه‌های مخصوصی که تمام یا بیشتر بام سبز را می‌پوشاند نگهداری می‌شود. در سیستم غیر مدولار محیط کاشت یک لایه پیوسته بر روی بام سبز می‌باشد. بام سبز گسترده، محیط کشت سطحی و کم عمقی دارد و معمولاً قسمتی از یک سیستم بامی و قسمتی از ساختار ساختمان سبز می‌باشد. یک بام سبز گسترده به طوربه‌طور کلی در دسترس و مورد استفاده کارکردی نیست. بام شرکتMountain Equipment نمونه‌ای از یک بام سبز گسترده می‌باشد که در سال ۱۹۹۸ ساخته شده‌است.

طبقه‌بندی دیگر در خصوص بامهای مسطح و شیبدار است. بامهای سبز شیبدار، مشخصه برجسته بسیاری از ساختمانهای اسکاندیناویایی هستند که نیازمند طراحی ساده‌تری در قیاس با بامهای تخت می‌باشند. چرا که شیب بام کاهش خطر نفوذ آب از طریق سازه بام را با استفاده از لایه‌های آب بندیآب‌بندی و زه کشی کمتری نسبت به بام تخت موجب می‌گردد.

لازم به ذکر است که گیاهانی که دارای ریشه هایریشه‌های عمیق بوده ممکن است به سیستم عایق آب سقف ضرر رسانده و به دلایل سخت بودن تعمیرات مشکلاتی را ایجاد نمایند لذا در انتخاب پوشش گیاهی اینگونه باغ هاباغ‌ها باید دقت شود و با افراد خبره مشورت به عمل آید.

از دیگر معایب این گونه سقف هاسقف‌ها از لحاظ سازه ای میسازه‌ای توانمی‌توان به افزایش بار سقف اشاره نمود البته این مورد به دیتیل اجرایی سقف و نوع پوشش گیاهی آن بستگی دارد.

یکی از دیگر معایب بام هایبام‌های سبز هزینه اجرایی اولیه آن می باشدمی‌باشد که بیشتر از سقف هایسقف‌های معمولی می باشدمی‌باشد البته لازم به ذکر است که با توجه به مزایای فوق الذکر این هزینه در دراز مدّت جبران شده و ناچیز می باشدمی‌باشد.

باغچه‌ها و درختان هماهنگ با اقلیم در هر منطقه در ایجاد آسایش بسیار مؤثر بوده‌است. به طوربه‌طور مثال در مناطق کویری درختان در کنار تأمین سایه و ایجاد زیبایی فقر رطوبت محیط را جبران می‌کند. این سطح سبز با جذب پرتوهای تابشی خورشید مانع انعکاس دوباره پرتوها و افزایش نا خواستهناخواسته گرما می‌گردند و نیز گرد و غبار اطراف ساختمان را کاهش می‌دهند.

در خصوص آنچه که از راهبردهای [[معماری پایدار]] ذکر شد. راهکارهائی متفاوت برای هر کدام از راهبردهای به کار برده شده و می‌شود که این راهکارها در طراحی پایدار بنا بر دانش و فن معماران و طراحان روش‌های مختلفی را در اجرای بنا عرضه می‌کنند. اما آنچه مسلم است آن است که همه این روشهاروش‌ها جهت برقراری چندین اصل از جمله حفظ انرژی هماهنگی با محیط و اقلیم کاهش استفاده از منابع و نیز برآوردن نیازهای ساکنین می‌باشد. از آنجائی که چرخه حیات به هم پیوسته و زنجیروار است لذا برای رسیدن به این اهداف باید معماری کل گرا را مورد نظر قرار داد که در آن تمام اصول معماری پایدار در یک پروسه کامل (که منجر به ساخته شدن محیط زیست سالم می‌شود) تجسم یابد؛ و این همان است که در [[معماری سنتی ایران]] روی داده‌است. [[معماری ایران]] در مکانهای متفاوت با توجه کامل به تمام عوامل اقلیمی فرهنگی و اجتماعی شکل گرفته و به دلیل استفاده از سوختهای غیر فسیلی و انرژی‌های پاک و تجدید پذیر و نیز رشد ارگانیک و اهمیت به سایت در راستای احترام به محیط زیست طراحی شده‌است کهخ امروزه می‌توان به عنوان الگویی مناسب برای معماران مطرح گردد.<ref>کتاب معماری پایدار نویسنده سید احسان صیادی و سید مهدی مهدوی. فصلنامه معماری و شهر سازی سال بیستم شماره 68</ref>