تالاب انزلی: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
برچسب‌ها: ویرایش‌های مشکوک به خرابکاری ویرایشگر دیداری
FreshmanBot (بحث | مشارکت‌ها)
جز اصلاح فاصله مجازی + اصلاح نویسه با استفاده از AWB
خط ۱۱:
|نقشه بعد =
|زیرنویس نقشه بعد =
|موقعیت جغرافیایی =[[استان گیلان]] شهرستانهایشهرستان‌های [[شهرستان انزلی|انزلی]]، [[شهرستان صومعه‌سرا|صومعه‌سرا]]، [[شهرستان رشت|رشت]]
|نوع (اقیانوس‌شناسی) =[[تالاب]]
|مساحت =۲۰٬۰۰۰ هزار هکتار
خط ۳۴:
 
== مقدمه ==
ترکیب [[اکوسیستم]]‌های خشکی و دریایی موجب پدیدار شدن زیستگاه‌هایی می‌شوند که به آنان تالاب یا مرداب می‌گوییم. بر اساس تعریف کنوانسیون رامسر، تالاب عبارت است از مناطق مردابی، [[آبگیر]]، تورب زار و مجموعه‌های آبی بصورتبه صورت طبیعی، مصنوعی، دایم یا موقت با آب ساکن، جاری، شیرین، آب شور یا شور مشتمل بر آن دسته از آبهای دریایی که عمق آب درکشند پایین‌تر از ۶ متر تجاوز نکند. [[هدف اصلی]] [[کنوانسیون رامسر]] در ۱۹۷۱ به امضای کشورهای متعهد از جمله ایران رسید، حفاظت و استفاده خردمندانه از تالاب‌ها از طریق اقدامات ملی و همکاری‌های بین‌المللی به منظور دستیابی به [[توسعه پایدار]] است<ref>[http://anzaliclub.ir/?page_id=5008 تعریف تالاب]</ref> (۲۰۰۸، jones).
 
== تالاب انزلی ==
تالاب انزلی از نوع تالابهای ساحلی "Coastal Wetland" بوده و بوسیله یک کانال [[کشتیرانی]] که از طریق دو [[موج شکن]] واقع در تأسیسات بندرگاه انزلی حمایت و به دریای خزر متصل می‌باشد. [[حوزه آبریز]] تالاب دارای مساحتی حدود ۳۷۴ هزار هکتار است. تالاب انزلی در سال ۱۳۵۴ در فهرست تالابهای بین‌المللی کنوانسیون رامسر به ثبت رسید "کنوانسیون رامسر، سال ۱۹۷۵" و همچنین [[سازمان بین‌المللی]] حیات [[پرندگان]] این تالاب را بعنوانبه عنوان [[زیستگاه]] با اهمیت برای پرندگان تشخیص داده‌است.<ref>[http://anzaliclub.ir/?page_id=5008 تالاب انزلی]</ref>
تالاب انزلی جزء تالاب‌های طبیعی و [[آب شیرین]] کشور بوده و دارای ۱۱ رود اصلی و ۳۰ رود فرعی است که پس از آبیاری مزارع و شالیزارها به همراه جریان‌های سطحی حوزه آبریز تالاب به آن وارد می‌شوند. حداکثر عمق آب تالاب در بهار و در نواحی غربی تالاب به ۵/۲ متر می‌رسد که به دلیل نوسان‌های سطح آب دریای خزر، این مقدار متغیر است.
حوزه آبریز تالاب انزلی، مساحتی برابر ۳۷۴ هزار هکتار دارد که از مساحت فوق را موارد ذیل تشکیل می‌دهند:
* ۹/۵۳ درصد: جنگل و مرتع
* ۲/۳۳ درصد: زمین‌های کشاورزی
* ۷/۸ درصد: تالاب، [[آب بندانآب‌بندان]]‌ها و استخرها
* ۷/۳ درصد: مناطق انسان ساخت استفاده از زمین را به خود اختصاص داده‌اند<ref>[http://anzaliclub.ir/?page_id=5008 درصدبندی کاربری مناطق تالاب انزلی]</ref>
 
=== از زیباترین مناظر آبی جهان ===
از جمله زیباترین مناظر آبی منطقه، تالاب بین‌المللی انزلی است. این تالاب محل تخم ریزی آبزیان و پناهگاه و مامن پرندگان بومی و مهاجر است. در داخل تالاب جزایر زیبایی وجود دارد و دو شهر زیبای بندرانزلی و آبکنار در ساحل آن قرار دارند. تالاب انزلی با وسعت ۱۸۰ تا ۲۰۰ [[کیلومتر مربع]] حکم تصفیه خانه را برای رودخانه‌هایی دارد که به دریای خزر می‌ریزد. این تالاب با بیش از ۱۰۰ گونه پرنده ۵۰ گونه ماهی صدها گونه موجودات گیاهی اکوسیستم کم‌نظیری دارد.
تالاب انزلی از سال ۱۳۵۴ جزو تالاب‌های بین‌المللی تحت حفاظت شد و مهمترین منبع تکثیر و تولید [[ماهیان خاویاری]] و استخوانی دریای خزر است. تالاب بین‌المللی انزلی از سالیان دور همه ساله پذیرای مسافران بی شماربی‌شمار داخلی و جهانگردان خارجی است.
 
این تالاب، به واسطه گیاهان، جانوران و مورفولوژی و شکل بستر ارتباط با دریا و رژیم رودها دارای محیط زیستی ویژه است. معروف‌ترین گیاه تالاب انزلی که شهرت جهانی دارد «لاله تالابی» است که تالاب را به این دلیل تالاب [[لاله مردابی]] می‌خوانند. [[تنوع زیستی]] بالای تالاب آن را برای مطالعه پرندگان مناسب کرده‌است. حواصیلها، اردک سانان، [[مرغابی سانان]] کشیم بزرگ، کشیم سیاه گردن، یلوه کوچک، کاکایی و غیره از پرندگان این تالاب شمرده می‌شوند. گیاهان تالاب به سه دسته غوطه ور، گیاهان شناور و گیاهان حاشیه‌ای تقسیم می‌شود.<ref>{{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی=http://www.mehrnews.com/fa/newsdetail.aspx?NewsID=1573388 |عنوان= اکوسیستم تالاب انزلی آلبوم بی‌نظیر طبیعت/ گونه‌های گیاهی تالاب انزلی| ناشر =خبرگزاری مهر |تاریخ =۱۳۹۱/۰۱/۲۲ |تاریخ بازبینی=}}</ref>
 
=== چگونگی پیدایش ===
آنچه مسلم است پس از سر برآوردن باریکه خشکی انزلی و غازیان از دریا و پیشرفت خشکی از طرفین منطقه وسیعی از دریا را از دریا جدا کرده و آن را در پشت سر خود در جنوب قرار داده و با کیلومترها فاصله از ساحل قدیمی ساحل جدیدی را تشکیل داده‌است. پهنهٔ آب جدا شده از دریا را که بصورتبه صورت راکد در پشت باریکه خشکی انزلی و غازیان قرار گرفته تالاب یا مرداب انزلی می‌نامند.<ref name="کرکان بندر انزلی">[http://www.karkan.ir/post-5738 کرکان بندر انزلی]</ref>
 
=== موقعیت جغرافیایی ===
خط ۶۳:
* بخش مرکزی
* سلکه و [[سیاه‌کشیم]]
این تالاب در فهرست رامسر قرار داشته و منطقه ثبت شده آن در این فهرست شامل تمام تالاب انزلی، منطقه سیاه کشیم، [[منطقه حفاظت شده]] سلکه و سایر آب بندان‌هایآب‌بندان‌های متعدد محدوده تالاب انزلی است.<ref>[http://anzaliclub.ir/?page_id=5008 معرفی مناطقه‌ای تالاب انزلی]</ref>
این چهار بخش از نظر خصوصیات فیزیکوشیمیائی، مرفولوژیک، فیتواکولوژی و جغرافیائی دارای تفاوت‌های چشمگیر بوده و سیستمهایسیستم‌های متفاوتی را ارائه می‌نمایند.
 
=== آب و هوای تالاب ===
خط ۹۴:
 
=== لایه گیاهان شناور ===
گیاهانی که در این لایهٔ رویش قرار دارند در سطح آب شناور می‌باشند یعنی قسمت‌های اصلی گیاه بخصوص برگ‌ها به حالت شناور در سطح آب قرار می‌گیرند و قسمت‌های تولید مثلی یا به صورت شناور یا خارج از آب واقع اندواقع‌اند. اندام‌های مخصوص مانند بافت‌های اسفنجی شکل این عمل شناوری گیاه را تسهیل می‌نمایند. اکثر گیاهان لایه شناور و رویش‌های گیاهی مرداب و رودخانه مجاور را می‌توان به شرح زیر نام برد:
اوتریکولاریا. شالوین. هیدروکاریس. عدسک سرنیزه‌ای. عدسک کوچک. عدسک چندریشه. تراپا. مریم آبی. [[علف هفت بند]]. پوتاموژتون شناور. دسپیرودلا.
 
خط ۱۱۹:
== به خطر افتادن اکوسیستم تالاب انزلی ==
مشکل مهم تالاب انزلی آلودگی روزافزون آب آن است. چرا که تقریباً فاضلاب تمام [[خانه‌های]] مسکونی و اغلب کارخانه‌ها و کارگاه‌های صنعتی واقع در اطراف تالاب به درون آن یا به داخل رودخانه‌هایی که به تالاب می‌ریزند سرازیر می‌شوند.
طبق نظر مؤسسهٔ استاندارد در صورتیکهصورتی‌که مقدار آمونیاک از ۵ درصد بیشتر و زباله‌ها و زواید این ناحیه به داخل مرداب ریخته شود تردیدی نیست که با آلوده شدن بیش از پیش آب‌های مرداب که محیط آن در گذشته به منزله بزرگترین زایشگاه و پرورش انواع ماهی فلس دار از جمله [[ماهی سفید]] به‌شمار می‌رفت باقی‌ماندهٔ منابع آبزی مرداب هم در معرض خطر انهدام قطعی قرار خواهد گرفت.
از دیگر دلایلی که موجب تهدید تالاب انزلی شده، افزایش سطح رسوب‌ها که باعث کاهش عمق این تالاب شده<ref name=" «وضعیت تالاب‌های ایران قرمز است»" /> و هم‌چنین تغییر کاربری زمین‌ها و تبدیل بخشی از «اراضی حاشیه تالاب» به زمین‌های کشاورزی است. در همین حال فاضلاب [[گوهررود]] و [[زرجوب]] بعد از ریخته‌شدن به [[رودخانه پیربازار]]، راهی تالاب انزلی می‌شود که وضعیت آلودگی مرداب انزلی را تشدید می‌کند.<ref name="تالاب انزلی «در زباله غرق شده‌است»" />
 
خط ۱۲۵:
 
== پروژه مدیریت اکولوژیک تالاب انزلی ==
تالاب انزلی، واقع در کرانه دریای خزر، از نظر بین‌المللی بعنوانبه عنوان زیستگاهی برای پرندگان مهاجر بشماربه‌شمار می‌رود. این تالاب در ژوئن ۱۹۷۵ در کنوانسیون رامسر به ثبت رسید و به دلیل گستره ایگستره‌ای از فعالیت‌های انسانی مورد تخریب قرار گرفت و در سال ۱۹۹۳ بعنوانبه عنوان تالابی که نیازمند احیاست در فهرست مونترو به ثبت رسید. با این شرایط، و بنا به درخواست دولت ایران، آژانس همکاری‌های بین‌المللی ژاپن پشتیبانی خود را در اجرای پروژه‌های مطالعه مدیریت یکپارچه برای حفاظت از اکوسیستم تالاب انزلی و پروژه مدیریت اکولوژیک تالاب انزلی (فاز ۱ پروژه) آغاز کرد. بر اساس دست یافت‌های فاز یک پروژه که با همکاری دستگاه‌های ذی‌ربط با محوریت اداره کل حفاظت محیط زیست استان گیلان به انجام رسید، دولت ایران برای [https://anzaliwetland.com/fa فاز دوم پروژه مدیریت اکولوژیک تالاب انزلی] از دولت ژاپن درخواست همکاری نمود. از دستاوردهای فاز اول پروژه می‌توان به تأسیس [https://anzaliwetland.com/fa/کمیته-مدیریت-تالاب-انزلی/ کمیته مدیریت تالاب انزلی]، تهیه طرح اجرایی اکوتوریسم و تهیه نقشه منطقه بندی اشاره نمود. فاز دوم پروژه که از اردیبهشت ۱۳۹۳ آغاز شده و به مدت پنج سال به طول خواهد انجامید، هدف دستیابی به نظام مدیریت فراگیر تالاب انزلی را از طریق دخیل نمودن تأثیر گزارتأثیرگزار دستگاه‌های ذی‌ربط دنبال می‌کند:
* ارتقاء ظرفیت کمیته مدیریت تالاب انزلی
* تعیین و اجرای فعالیت‌های الگویی مشترک
* تشریک علوم و تجارب در سطح منطقه ایمنطقه‌ای و بین‌الملل
به منظور دستیابی به اهداف فوق، مشارکت فعال در پروژه و همکاری و هماهنگی مؤثر بین تمامی ذی نفعان تالاب با پشتیبانی اداره کل حفاظت محیط زیست استان انتظار می‌رود. امید که پس از گذشت پنج سال، پس از پایان پروژه، بتوان نظام مدیریت فراگیر تالاب انزلی را تحت کمیته مدیریت تالاب انزلی به عنوان مدل حفاظتی تالاب‌ها در جمهوری اسلامی ایران و سایر کشورهای منطقه معرفی نمود.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=پروژه مدیریت اکولوژیک تالاب انزلی|کد زبان=fa/en|وب‌گاه=https://anzaliwetland.com/fa|نشانی=https://anzaliwetland.com/fa|عنوان=پروژه مدیریت اکولوژیک تالاب انزلی}}</ref>