جنگل‌های آمازون: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
MammothBot (بحث | مشارکت‌ها)
←‏پیوند به بیرون: افزودن پیوند به ویکی‌گفتاورد با ویرایشگر خودکار فارسی
جز ←‏جایگزینی با [[وپ:اشتباه|اشتباه‌یاب]]: بزریل⟸برزیل، آمارون⟸آمازون، وعبور⟸و عبور
خط ۱۰۲:
این منطقهٔ جنگلی که تماماً از درختان [[درخت پهن‌برگ|پهن‌برگ]] تشکیل شده و [[رودخانهٔ آمازون]] نیز از میان آن می‌گذرد بخش‌هایی از کشورهای برزیل (۶۰ درصد)، پرو (۱۳٪)، کلمبیا (۹٪)، ونزوئلا (۵٪)، بولیوی (۵٪)، گویان (۳٪)، سورینام (۲٪)، اکوادور (۱٫۵٪) و گویان فرانسه (۱٫۵٪) را در برمی‌گیرد. جنگل آمازون نامزد قرار گرفتن در فهرست [[عجایب هفتگانه جدید]] است.<ref>[http://www.new7wonders.com/nature/en/liveranking/ New 7 Wonders of the Word: Live Ranking]</ref>
 
بیشتر مساحت جنگل‌های آمازون در [[حوضه آبریز]] رود آمازون و ۱۱۰۰ شاخه آن واقع شده است. این حوضه آبریز بین ۲۰۰ تا ۵۰۰ میلیون سال پیش در دوران [[دیرینه‌زیستی]] شکل گرفته است. اهمیت جنگل آمازون در تنوع زیستی گونه‌های گیاهی و جانوری آن، و همچنین در نقش مهم این جنگل در جذب گاز [[دی‌اکسید کربن]] از هوا و تولید اکسیژن به جای آن است. جنگل آمازون حدود نیمی از [[اکسیژن]] جو زمین را تولید می‌کند. از جنگل‌های آمازون به عنوان بزرگترین میراث طبیعی جهان یاد می‌شود و برخی آنرا «ریه‌های کره زمین» می‌نامند. در نیم قرن گذشته جنگل بارانی آمارونآمازون تقریباً بیست درصد کوچکتر شده است. با [[جنگل‌زدایی|تخریب جنگل‌ها]]، در درازمدت با برهم خوردن «ثبات کربن» در جو زمین، الگوهای بارندگی در سراسر جهان نیز تغییر کرده و کشاورزی با بحران روبرو خواهد شد.
 
[[جنگل بارانی|جنگل‌های بارانی]] آمازون در تمام فصول سال دارای هوایی گرم با رطوبتی بسیار زیاد است. میانگین [[دما]] در مرکز آمازون، در حدود ۳۰ [[درجهٔ سانتیگراد]] (۸۶ درجه فارنهایت) غربی‌ترین بخش این منطقه، در حدود ۲۵ درجهٔ سانتیگراد (۷۶ درجه فارنهایت) است. تقریباً هر روزه باران سنگینی در سرتاسر آمازون می‌بارد.
خط ۱۰۸:
بزرگترین شهر ناحیه آمازون واقع در شمال شرق برزیل، شهر [[مانائوس]] است. شهر مانائوس یکی از شهرهای میزبان جام جهانی فوتبال بوده است. آب‌وهوای تمامی مناطق آمازون گرم و [[شرجی]] است.
 
رود آمازون از کوه‌های آمریکای جنوبی سرچشمه می‌گیرد و با گذر از یک مسیر بسیار پر پیچ و خم وعبورو عبور از کشورهای متعدد به سمت شرق و [[اقیانوس اطلس]] می‌رود. از آن جا که دهانه این رود خیلی عریض است در برخی از نقاط آن قابل کشتیرانی است. آب گرم و نسبت راکد این رودخانه باعث شده است محلی مناسب برای زندگی برخی از حیوانات بسیار عجیب کره زمین باشد. برای نمونه [[دلفین صورتی]] که به زبان محلی بوتو نامیده می‌شود، یکی از نادرترین دلفین‌ها در سراسر دنیاست که در میان آب‌های رودخانه پهناور آمازون زندگی می‌کند. براساس گفته‌های دانشمندان رودخانه آمازون نزدیک یه یازده میلیون سال است که هم‌چنان جاری است.<ref name="خبرگزاری ایسنا">آمازون؛ مخوف، اما زیبا: در [http://isna.ir/news/95081610691/آمازون-مخوف-اما-زیبا خبرگزاری ایسنا]. بازدید: دسامبر ۲۰۱۶</ref>
 
== بومیان ==
خط ۱۲۳:
| doi=10.1126/science.272.5260.373 |bibcode = 1996Sci...272..373R}}</ref>
 
جنگل‌های آمازون مأمن بیش از ۱۸۰ قبیله بومی است. در اعماق این جنگل‌ها هنوز قبایلی از بومیان زندگی می‌کنند که تاکنون با دنیای امروز و مردمان شهرنشین تماسی نداشته‌اند. هر از گاه خبری از کشف یکی از قبیله‌های ناشناخته آمازون در رسانه‌های دنیا شنیده می‌شود. البته نزدیک به بیست میلیون نفر هم در قلب قبیله‌های مختلف در اطراف زندگی می‌کنند که به بشر امروزی نزدیک‌تر هستند. دولت برزیل برای حفظ فرهنگ و اصالت این بومیان که هر یک احتمالاً زبان و آیین‌های منحصر به فردی دارند، بخش‌های بزرگی از جنگل‌های آمازون را تحت حفاظت قرار داده است.<ref>بی‌بی‌سی فارسی: [http://www.bbc.com/persian/science/2009/03/090319_si_brazil_indians تجمع اعتراضی در بزریلبرزیل برای 'نجات جنگل‌های آمازون']. چهارشنبه ۰۹ فوریه ۲۰۱۱–۲۰ بهمن ۱۳۸۹.</ref>
نیمی از جمعیت قبایل جنگل آمازون طی سالیان متمادی بر اثر بیماری، گرسنگی و جنگ جان خود را از دست داده‌اند.<ref name="خبرگزاری ایسنا" />