اروگوئه: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
ماني (بحث | مشارکت‌ها)
+ نقشه‌ها
FreshmanBot (بحث | مشارکت‌ها)
جز اصلاح فاصله مجازی + اصلاح نویسه با استفاده از AWB
خط ۴۵:
پیش‌شماره تلفنی = ۵۹۸ |
}}
'''اروگوئه''' {{به انگلیسی|Uruguay}} کشور کوچکی واقع در جنوب شرقی [[آمریکای جنوبی]]، به پایتختی [[مونته‌ویدئو]] است. نام رسمی اروگوئه «جمهوری خاوری اروگوئه» یا «جمهوری شرقی اروگوئه» است. اروگوئه ۳٫۳ میلیون نفر جمعیت دارد که ۱٫۸ میلیون نفر از آنهاآن‌ها در منطقه کلان‌شهری پایتخت کشور زندگی می‌کنند. زبان رسمی کشور، [[زبان اسپانیایی|اسپانیایی]] و واحد پول آن [[پزوی اروگوئه]] است. حدود ۵۸ درصد از مردم این کشور [[مسیحی]] و حدود ۴۱ درصد [[بی‌دین]] هستند. اروگوئه به عنوان [[سکولاریسم|سکولارترین]] کشور آمریکای جنوبی شناخته می‌شود. یکی از دلایل آن این است که جمعیت [[بومی‌های آمریکای جنوبی]] در این منطقه کم بوده و به این خاطر مبلغان مسیحی اسپانیایی در زمان استعماری کمتر به این ناحیه اعزام می‌شدند.<ref>{{cite web|url=http://books.google.co.uk/books?id=nJp513dw1oUC&pg=PA77&lpg=PA77&dq=no+religion+uruguay&source=bl&ots=JW3lFChBMa&sig=8m77hbhJiZLqZx1Hn-VXmn0WrLw&hl=en&sa=X&ei=UxgCUNq8HobB0QXToY2YBw&ved=0CFEQ6AEwAzgK#v=onepage&q=no%20religion%20uruguay&f=false |title=Uruguay - Leslie Jermyn, Winnie Wong - Google Books |publisher=Books.google.co.uk |date= |accessdate=2012-07-15}}</ref>
حدود ۸۶ درصد از مردم اروگوئه [[سفیدپوست]] هستند. بیشتر مردم این کشور از تبار اسپانیایی و ایتالیایی‌اند (یک‌چهارم جمعیت، ایتالیایی‌تبار است).
 
خط ۵۴:
اروگوئه نخستین بار در قرن هفدهم میلادی توسط پرتغالی‌ها کشف شد و شهر [[کولونیا]] در سال [[۱۶۸۰ (میلادی)|۱۶۸۰]] توسط آنان بنیان نهاده شد. در سالهای بعدی پای اسپانیایی‌ها نیز به این کشور باز شد. اسپانیایی‌ها در اوایل [[سده ۱۸ (میلادی)|سده ۱۸]] شهر مونته‌ویدئو را تأسیس کردند. در سده‌های ۱۷ و ۱۸ میلادی جنگ‌هایی بر سر مالکیت اروگوئه بین [[اسپانیا]] و [[پرتغال]] درگرفت که منجر به پیروزی اسپانیا شد. در سال [[۱۸۲۰ (میلادی)|۱۸۲۰]]، [[برزیل]] این سرزمین را اشغال کرد و به صورت یکی از ایالات خود درآورد تا اینکه در بین سالهای ۱۸۲۵ تا ۱۸۲۸ انقلاب عمومی آغاز شد. در تاریخ بیست و پنجم اوت ۱۸۲۵، فردی به نام [[خوان آنتونیو لاوالیا]] خیزش مردم را برای استقلال کشور رهبری کرد (اکنون روز تعطیلی ملی اروگوئه است) که به استقلال کامل در سال ۱۸۲۸ از برزیل انجامید.
 
اروگوئه مراحل پیشرفت را در ابعاد اقتصادی، سیاسی و فرهنگی عمدتاً در ابتدای قرن بیستم شروع کرد به طوریکهبه‌طوری‌که تا دهه پنجاه این سده به [[سوئیس]] آمریکای لاتین معروف بود.<ref name="A">[http://www.bbc.co.uk/persian/world/2014/12/141203_l10_uruguay_leftist_government اروگوئه؛ الگوی رفاه اجتماعی بدون توزیع پول نفت] ۱۲ آذر ۱۳۹۳</ref> اما همزمانهم‌زمان با تحولات در کشورهای دیگر منطقه و کودتاهای نظامیان، در این کشور کوچک نیز حکومت نظامیان بین سال‌های ۱۹۷۳ تا ۱۹۸۵ باعث شد که روند [[دموکراسی]] که بصورتی نهادینه درآمده بود، قطع شود. اما مجدداً از سال ۱۹۸۵ دولتهای دموکراتیک برسرکار آمده‌اند.<ref name="سفارت ایران در مونته‌ویدئو">[http://montevideo.mfa.ir/index.aspx?siteid=17&pageid=8937 سفارت ایران در مونته‌ویدئو]. بازدید: آوریل ۲۰۱۴.</ref>
 
== جغرافیا ==
خط ۱۹۷:
امور سیاسی اروگوئه در چهارچوب نظام [[جمهوری پارلمانی]] است که رئیس‌جمهور هم نفر اول دولت و هم نفر اول کشور است و رئیس سیستم چند جزئی تقسیمات کشوری به‌شمار می‌آید. قوه مجریه توسط دولت اداره می‌شود. قوهٔ مقننه هم به دولت و هم به دو بخش مجمع قانونگذاری اروگوئه واگذار شده‌است. قوهٔ قضاییه مستقل از قوهٔ مجریه و مقننه‌است. در طول تاریخ اروگوئه، اغلب گروه‌های ملی و کلورادو به تناوب قدرت را در اختیار داشته‌اند. هرچند در انتخابات سال ۲۰۰۴، [[فرنته آمپلیو|حزب ترقی خواه – نیوا مایوریا]]، از ائتلاف سوسیالیست‌ها، توپاماروهای پیشین (سازمان چیگرای اروگوئه)، کمونیست‌ها و سوسیال – دموکرات‌ها در میان سایر رقبا به قدرت رسیدند و اکثریت کرسی‌های دو بخش پارلمان را بدست آوردند و از طرفی رئیس‌جمهور، تاباره و ارکوئز روساس با قاطعیت در انتخابات پیروز شد.
 
رقابت اصلی سیاسی در اروگوئه بین سه حزب عمده فرنته آمپلیو (حزب حاکم و با گرایش چپ) و دو حزب سنتی راستگرای کلرادو و ناسیونال است. روسایرؤسای جمهور قبلی و فعلی این کشور هر دو از حزب فرنته آمپلیو هستند. انتخابات ریاست جمهوری اروگوئه در ۲۰۰۹ با پیروزی [[خوزه موخیکا]] نامزد حزب چپگرای فرنته آمپلیو پایان یافت. در این انتخابات دانیل آستوری بعنوانبه عنوان معاون رئیس‌جمهور و رئیس مجلس سنا برگزیده شد و حزب فرنته آمپلیو (جبهه گسترده) اکثریت را در مجلس نمایندگان و سنا بدست آورد.<ref name="سفارت ایران در مونته‌ویدئو" /> انتخابات ۲۰۱۴ با پیروزی [[تاباره باسکس]] به پایان رسید. او از سال ۲۰۰۵ تا ۲۰۱۰ نیز رئیس‌جمهور بود.
 
== اقتصاد ==
خط ۲۰۴:
این کشور در رتبه یکی از پیشرفته‌ترین و مرفه‌ترین کشورهای آمریکا لاتین قرار دارد.<ref name="A" /> بخش [[کشاورزی]]، [[دامداری]] و [[ماهی‌گیری]] مهمترین بخش‌های اقتصادی در اروگوئه به‌شمار می‌آیند. بیش از ۱۵ درصد از سهم [[تولید ناخالص داخلی]] کشور به بخش کشاورزی و دامداری اختصاص دارد. [[برنج]]، [[گندم]]، [[جو (گیاه)|جو]]، [[ذرت]]، [[گل آفتابگردان|تخم آفتابگردان]]، [[سویا]]، [[حبوبات]]، [[سبزی]]جات، [[تره‌بار]]، [[توتون]]، [[تنباکو]]، [[دانه‌های روغنی]] و انواع میوه از فراورده‌های کشاورزی هستند.
 
اقتصاد اروگوئه بر مبنای بخش صادرات کشاورزی، نیروی کار آموزش دیده، سطح بالای روابط اجتماعی و بخش صنعتی توسعه یافته قرار دارد. پس از رشد میانگین سالیانهٔ ۵٪ در سالهای ۱۹۹۶–۱۹۹۸، در سالهای ۱۹۹۹ تا ۲۰۰۱، بعلت کاهش تقاضا از سوی آرژانتین و برزیل که تقریباً نیمی از تولیدات را وارد می‌کنند، اقتصاد اروگوئه آسیب دیده با وجود شدت تنش‌های وارده، دست‌اندرکاران امور مالی اروگوئه نسبت به همسایگان خود، پایدارتر باقی ماندند، واکنشی که نشانگر حسن اعتبار این کشور در میان سرمایه گذارانسرمایه‌گذاران و میزان سرمایه‌گذاری دولتی در تخمین پرداخت وجه سرمایه گذارانسرمایه‌گذاران - بعنوانبه عنوان یکی از دو کشوری که در آمریکای جنوبی این کار را انجام می‌دهند، می‌باشد. در سالهای اخیر، اروگوئه بیشتر انرژی خود را صرف توسعهٔ کارایی‌های تجاری [[فناوری اطلاعات]] کرده‌است و تبدیل به یکی از صادرکنندگان نرم‌افزار در آمریکای لاتین شده‌است.
 
در حالیکه به نظر می‌رسد، برخی بخشهای اقتصادی در حال بهبود می‌باشند، نزول اقتصادی تأثیر به سزایی بر شهروندان اروگوئه‌ای داشت، نرخ بیکاری به بیش از بیست درصد افزایش یافت، میزان [[دستمزد]] پایین آمد، ارزش پزوی اروگوئه کاهش یافت و درصد فقر در اروگوئه به حدود ۱۰٪ رسید. این شرایط ناگوار اقتصادی، نقش مهمی در تغییر دیدگاه مردم در قبال سیاستهایسیاست‌های اقتصادی بازار آزاد که توسط مدیران پیشین در دههٔ نود میلادی وضع شده بود، داشت و منجر به پذیرش طرح‌های [[خصوصی‌سازی]] شرکت ملی نفت در سال ۲۰۰۳ و شرکت ملی آب در سال ۲۰۰۴ در میان مردم گردید.
 
دولت فرنته آمپلیو که به تازگی انتخاب شده‌است، متعهد شده‌است که ضمن پرداخت وام‌های خارجی اروگوئه، با در نظر گرفتن برنامه‌های اشتغال‌زایی، مشکلات گستردهٔ فقر و بیکاری را برطرف کند.
خط ۲۱۲:
== کشاورزی ==
{{اصلی | کشاورزی اروگوئه}}
کشاورزی نقش مهمی را در تاریخ اروگوئه و هویت ملی این کشور ایفا کرده‌است تا اواسط سده بیستم که تمامی کشور مانند یک چراگاه بسیار بزرگ بود (زمینهای کشاورزی) و ثروت بدست آمده درمناطق داخلی کشور در مونته ویدئو بعنوانبه عنوان «کاسکو» (casco) یا راس مدیریتی خرج می‌شد. در مورد آن گفته می‌شود «Uruguay es la vaca y el Puerto» (یعنی «اروگوئه سرزمین بندرگاه و گاوها است»).
[[پرونده:Estanciahistorica-florida-uruguay.jpg|بندانگشتی|280px| منطقهٔ حیاتی و مرکزی یک چراگاه تاریخی: Estancia San Eugenio, Casupá، دپارتمان جنوبی فلوریدا]]
امروزه، کشاورزی حدود ۱۰٪ از تولید سرانهٔ داخلی کشور را تشکیل می‌دهد و یکی از عوامل اصلی ورود ارز است، که اروگوئه را در رقابت با سایر صادرکنندگان فراورده‌های کشاورزی نظیر برزیل، کانادا و نیوزیلند قرار می‌دهد. اروگوئه یکی از اعضای گروه [[کایرنی]]، صادرکنندگان فراورده‌های کشاورزی، می‌باشد. کشاورزی اروگوئه از لحاظ تعداد کارکنان و فناوری و محوریت نسبت به سایر رقبا در سطح پایین‌تری قرار دارد که منجر به بازدهٔ نسبتاً کمتر در هر هکتار می‌شود، ولی از طرفی امکان ورود به بازار محصولات طبیعی و اکولوژیکی را برای اروگوئه فراهم می‌کند.
خط ۲۳۴:
|caption=
}}
جمعیت اروگوئه ۳٫۵ میلیون نفر است. ۸۵٫۸٪ جمعیت از نژاد اروپایی [[سفیدپوست|سفید]] می‌باشد که از اصلیت‌های ایتالیایی اسپانیایی و به دنبال آنهاآن‌ها [[مردم انگلیسی|انگلیسی]]، [[مردم فرانسوی|فرانسوی]]، [[آلمان‌ها|آلمانی]]، [[پرتغالیها|پرتغالی]]، [[ایرلندی‌ها|ایرلندی]]، [[روسها|روسی]]، اسکاندیناوی و [[ارمنستانی|ارمنی]]، می‌باشند. دولت و کلیسا بطور رسمی از یکدیگر مجزا هستند. اغلب مردم اروگوئه به دین کلیسای کاتولیک رم اعتقاد دارند (۶۶٪)، تعداد کمی پروتستان (۲٪) و یهودی و مسیحیان ارمنی (۱٪) و افراد زیادی بدون ایمان (۳۱٪) می‌باشند.<ref name="cia.gov">[https://www.cia.gov/cia/publications/factbook/geos/uy.html#People]</ref>
 
درصد با سوادی در اروگوئه بسیار بالا است(۹۹٪) و طبقه متوسط شهرنشین اکثریت این کشور را که در آن درآمد به خوبی بین مردم تقسیم شده تشکیل می‌دهد. در دهه‌های ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰ حدود ۶۰۰۰۰۰ اروگوئه‌ای مهاجرت کردند و عمدتاً به اسپانیا، آرژانتین و برزیل رفتند. بقیه نیز به کشورهای اروپایی و آمریکا سفر کردند.
خط ۲۶۳:
* جوانا د ایباربورو، شاعر
* [[دلمیرا آگوستینی]]، شاعر
* ماریا اوژینا وازو از فرایر، شاعر
* خوان کارلوس اونتی، رمان‌نویس
* ایدا ویلارینو، شاعر
خط ۲۸۲:
* دولس دلچه: خوراکی شیرین تهیه شده از شیر و شکر
* پاسکوالینا: پای اسفناج که معمولاً حاوی تخم مرغ و پیاز است.
* میت (mate): چای تهیه شده از یربا (Yerba) که از کدوی میت استخراج شده و آنراآن را با بومبیلا (نی آهنین) به آرامی می‌خورند.
* امپاناداس: پای کوچک که با گوشت، زیتون، تخم مرغ و هویج پر شده‌است.
* مارتین طیرو: یک برش پنیر و یک برش نان شیرینی به دانه (دولسه د مصبریلو)