کوکر: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
MammothBot (بحث | مشارکت‌ها)
←‏top: اصلاح پیوند(های) داخلی با استفاده از AWB
FreshmanBot (بحث | مشارکت‌ها)
جز اصلاح فاصله مجازی + اصلاح نویسه با استفاده از AWB
خط ۱۷:
'''کوکَر''' یا '''باقِرقِره''' یا '''سنگ‌خوارک'''<ref>در جنوب غرب [[استان هرمزگان]] به آن «خُوَتُوک» می‌گویند.</ref> نام ۱۶ [[گونه (زیست‌شناسی)|گونه]] پرنده از '''تیره کوکرسانان''' است که در شمال، شرق و جنوب [[آفریقا]] و [[ماداگاسکار]]، [[خاورمیانه]]، [[هند]]، [[آسیای میانه]] و [[شبه‌جزیره ایبری]] زندگی می‌کنند.
 
کوکر پرنده‌ای است دانه‌خوار، که در نگاه اول به [[کبک (پرنده)|کبک]] و [[بلدرچین]] شبیه است و در پرواز نیز به [[کبوتر]] می‌ماند اما از نظر پرنده شناسیپرنده‌شناسی دارای [[خانواده (زیست‌شناسی)|خانواده‌ای]] مستقل با نام کوکریان ''(Pteroclididae)'' است. برخی محققان کوکرها را در [[راسته (زیست‌شناسی)|راسته]]ٔ مستقل ''(Pteroclidiformes)'' قرار می‌دهند، برخی آن‌ها را در راستهٔ [[کبوترسانان]] (Columbiformes) قرار داده و برخی دیگر آنان را به [[سلیم‌سانان]] ''(Charadriformes)'' مرتبط می‌دانند.
 
== ویژگی‌های ظاهری ==
چهارده و به تعریفی دیگر شانزده گونه کوکر در جهان وجود دارند که اندازه آنهاآن‌ها معمولاً بین ۲۵ تا ۳۵ سانتی‌متر و وزنشان نیز بین ۲۵۰ تا ۴۰۰ گرم است. رنگ بین انواع کوکرها نیز از نوعی به نوع دیگر متفاوت است و در شش نوع آن رنگ پرها و تا حدودی «وزن کوکر نر» با ماده بسیار تفاوت دارد اما در دیگر کوکرها نر و ماده آن بسیار شبیه به هم هستند. کوکر عموماً پرنده‌ای مهاجر است که در بیابانها و دشتهای نیمه بیابانی و خشک زندگی می‌کند و در دو فصل [[بهار]] و [[پاییز]] به سرزمینهاییسرزمین‌هایی بسیار دور دست مهاجرت می‌کند.
 
== گونه‌ها ==
هفت گونه از کوکرها در ایران زندگی می‌کنند که از میان آن‌ها [[کوکر شکم‌سیاه]] معروف به باقرقره بیشترین پراکندگی را دارد و از نظر جثه نیز بزرگترین گونه کوکر است. باقرقره تقریباً در تمام مناطق ایران به جز نواحی ساحلی شمال و جنوب زندگی می‌کند.<ref>Iranica</ref>
 
طبق نظرات [[پرنده‌شناسان]] و نیز دوستداران [[طبیعت]] در رای‌گیری مجله پرنده شناسیپرنده‌شناسی [[خاورمیانه]] «کوکر طلایی نر» زیباترین پرنده موجود در خاورمیانه شناخته شده‌است.
* [[کوکر راه‌راه]]
* [[کوکر طلایی]]
خط ۳۵:
 
== موسم تخم‌گذاری ==
در فصل [[بهار]] برای [[جفت‌گیری]] و [[تخم‌گذاری]] به بوته زارهای نیمه [[بیابان|بیابانی]] و سرزمینهایسرزمین‌های گرمی که پوشیده از گیاهان بوته‌ای و دانه دار است پروازمی کند.
«کوکر ماده» در هر فصل بهار «دو» تا «سه» تخم می‌گذارد و هر دو کوکر نر و ماده به نوبت روی تخمها و در لانه‌ای که به روی زمین و در میان بوته‌های دانه دار ساخته‌اند می‌خوابند. انداز تخمها حدود یک سوم تا نصف اندازه تخم یک مرغ محلی است و زمینه‌ای به رنگ شیری پررنگ با خالهایی قهوه‌ای دارد. جوجه‌ها بعد ۱۸ تا ۲۱ روز از تخم بیرون می‌آیند و بعد از پنج ماه قادر به پرواز هستند. جوجه‌های نر و مادهٔ نابالغ تا زمانی که به سن پرواز نرسیده‌اند رنگ پرهایشان شبیه به هم است و از یکدیگر قابل تشخیص نیستند.
 
خط ۴۶:
 
== مهاجرت کوکرها ==
کوکرها به هنگام مهاجرت بخصوص در فصل [[بهار]] معمولاً در گله‌هایی سه تا هشت هزارتایی پرواز می‌کنند اما پس از ورود به مناطق [[گرمسیر|گرمسیری]] و [[بیابان|بیابانی]] به گروه‌های متعدد و کوچکتری تقسیم می‌گردند. کوکرهایی که وارد ایران می‌شوند در همه جای کشور به استثناء مناطق جنگلی شمال [[استان هرمزگان]]، جنوب فارس و بخش‌هایی از کرمانشاه و کردستان و آذربایجان به زمین نشسته و لانه سازیلانه‌سازی می‌کنند. در کشور [[عمان|پادشاهی عمان]] این برنده حفاظت شده‌است، مسئولین حفاظت محیط زیست برای جلوگیری از شکار کوکر (قطا) بطور جدی می‌کوشند. در سال ۱۹۸۹ میلادی بفرمان فرمانروای عمان سلطان [[قابوس بن سعید]] هرگونه شکار برندکان بطور قطعی ممنوع شده‌است، وهرکس خلاف آن عمل کند مجازات و جریمه می‌شود.
محبوب‌ترین منطقه برای کوکرهای مهاجر دشت [[صحرای دهنا]] در عربستان سعودی، و جلگهٔ وادی بنی خالد در [[سلطنت عمان]] در فصل بهار که از ماه ژانویه هر سال آغاز می‌شود؛ که پوششی از بوته‌ها و گیاهان دانه دار می‌روید، که غذای اصلی و مورد علاقه کوکرها را تشکیل می‌دهند. به دلیل باتلاقی بودن ساحل رودخانهٔ وادی بنی خالد، کوکرها ترجیح می‌دهند از برکه‌هایی که در بیابانهای این اطراف و دشتها ایجاد شده‌اند آب بنوشند و این کار را بصورتبه صورت دسته جمعی انجام می‌دهند. کوکرها برای رسیدن به برکه‌های آب شیرین گاه تا ۱۲۵ کیلومتر در روز پرواز می‌کنند.
«قطا» یا «کوکر» پرنده‌ای بسیار کم جرات است و با دیدن انسان به شدت وحشت می‌کند. به علاوه مانند [[گنجشک]] به هیچ عنوان با [[قفس]] خو نمی‌گیرد و خانگی نمی‌شود. به همین دلیل اگر آنراآن را در قفس کنید با دیدن اولین انسان آنچنان پر می‌زند و خود را به در و دیوار می‌کوبد تا خونین و مالین شود و بیفتد و بمیرد. تنها اندک کسانی که با آنهاآن‌ها به مهربانی رفتار می‌کنند و طرز غذای آنهاآن‌ها را می‌دانند می‌توانند کمی آنهاآن‌ها را خانگی کنند؛ ولی هیچ جایی محیط باز زندگی برای آنهاآن‌ها نمی‌شود. چنان‌که با پرواز کوکرهای مهاجر آنانی که در قفسند صدایی هم آهنگ با آنهاآن‌ها مثل (قطا قطا) یا صدای (کَرکَر) سر می‌دهند، و این نشان از دلبستگی آنهاآن‌ها به پرواز دارد.
 
== حمایت از این پرندهٔ زیبا ==
در همه کشورهایی که در آن کوکر زندگی می‌کند تحت حمایت شدید دولت و مردم قرار دارد. خیلی از دولتهادولت‌ها عکس کوکر را روی [[تمبر]]های پستی چاپ کرده‌اند. در سلطنت عمان در دهٔ سال ۱۹۸۱ میلادی به مناسبت (''' فصل الربیع ''') یعنی فصل [[بهار]] تمبری را با تصویر کوکر منتشر کرد.
در کشور اسپانیا در جشن بسیار باشکوه فرهنگ و هنر اسپانیا که ظاهراً هر ساله در شهر «تالاورا» برگزار می‌شود. در غرفه‌های صنایع دستی روی همه تولیداتشان و محصولات هنری و فرهنگی آنان تصاویر کوکر طلایی نقش بسته‌است. از روسری زنانه گرفته تا بادبزن‌های دستی. علت آن نیز چنین است: دشتهای اطراف شهر «در نزدیکی بارسلونا» در [[بهار|فصل بهار]] میزبان کوکرهای طلایی هستند و مردم ما این پرنده را نشانه زیبایی و حاصلخیزی می‌دانند و به عنوان هویت و نشانه شهر کوچکمان پذیرفته‌اند و بسیار دوستشان می‌دارند.
 
== در فرهنگ عرب ==
کوکر یکی از مشهورترین پرنده‌های [[بادیه]] است مخصوصاً در منطقهٔ [[خاورمیانه]]. در دشت‌ها وپایه کوه‌های [[سلطنت عمان]] این پرنده با مجموعه‌های بسیار بزرگ دیده می‌شود. (أسراب) مجموعه‌های سی صدتاهی و حتی هفت صد تاهی طلایی رنگ در نگار [[آودون علی|آب دانها]] و [[چشمه]]‌ها دیده می‌شود. این پرنده بی نظیربی‌نظیر در فصل [[بهار]] به دشت گستردهٔ بین «[[جده حراسیس]]» و رمال آل وهیبه در صحرای پهناور [[منطقه شرقی]] کوچ می‌کند و تأثیری گذاریتأثیری‌گذاری آن بر منطقه باعث شده که نوعی [[فرهنگ]] و تفریح در بین تمام ساکنین بوجود آید. طلایی بودن این پرنده هم از نظر رنگ و زیباایست و هم از نظر اهمیت طلایی آن برای این مناطق است.
 
«قطا» یا «کُوکَر» چند نوع هستند، و در نزد عامت مردم به (الصَیَاح) معروف است. بمعنای (فریاد زدن)، چونکه این پرنده با صدای (قطا قطا) یا (کَرکَر) می‌نالد. بنا براین آن را (کوکر) و به عربی (قطا) نامیده شده‌است.
در واقع «کوکر» نر مجموعه‌ای هنرمندانه از درهم آمیختن [[رنگین کمان|رنگین کمانی]] از رنگهای: [[سرخ زعفرانی]]، [[سرخ جگری]]، [[سبز یشمی]]، [[زرد طلایی]]، [[زرد آجری]]، [[قهوه|قهوه‌ای روشن]]، [[سفید برفی]] و [[سیاه زاغی]]، [[خاکستری روشن]] و نیز [[نارنجی پررنگ]] است. ماده آن نیز با سینه‌ای سفید و پشتی [[زرد رنگ]] همراه با خطوط راه راه سیاه و سفید و زرد آجری زیبایی خاص و چشمگیر خودش را دارد.
کوکر پرنده‌ای است (کند راه)، یعنی هنگام راه رفتن به کندی حرکت می‌کند. (سرب) مجموعده‌ای از پرندهٔ قطا (کوکر) در نزدیکی غدیر آب می‌نشینند، وآهسته آهسته به طرف آب می‌روند تا اینکه به غدیر آب برسند، بدین سبب گروهی از عربهای پیشین راه رفتن بعضی خانمهایخانم‌های ناز دار وکرشمه جو، به راه رفتن (قطا) تشبیه نموده‌اند.
 
کوکر همچنین جزو پرندگان پر صداست و چه به هنگام پرواز و چه در وقت دانه چینی و جفت گیریجفت‌گیری با صدایی شبیه به غو غو کردن به نحو دلنشینی آواز می‌خواند و روح دشت و صحرا شاد می‌کند.
 
</center>