موسیقی پاپ ایرانی: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
←دوران زرین موسیقی پاپ ایرانی: added singers |
افزودن تصاویر، بازنویسی و حذف محتوای نامربوط و بیمنبع، و افزودن و جایگزین کردن منابع. |
||
خط ۱:
{{موسیقی ایران}}
'''موسیقی پاپ ایرانی'''، [[موسیقی پاپ]]ی است که خستگاه آن، [[ایران]] می‌باشد.
== پیشینه و سرگذشت ==
=== سال‌های نخست ===
موسیقی پاپ ایرانی، در سدهٔ ۱۹ و در دوران پادشاهی [[قاجاریان]] زاده شد، و پس از نوآوری پدیدهٔ [[رادیو]]، گسترش یافت.<ref>{{یادکرد وب |تیتر=Pop Music in Iran |پیوند=http://www.iranchamber.com/music/articles/pop_music_iran.php |وبگاه=Iran Chamber Society |زبان=انگلیسی |سال=۲۰۰۳ |نویسنده=محمد ضرغامی}}</ref>
بازار موسیقی ایران، پیش از دههٔ ۵۰ میلادی، در دست خوانندگان موسیقی کلاسیک ایرانی بود.<ref name="guard">{{یادکرد خبر |عنوان=Obituary: Vigen Derderian |پیوند=https://www.theguardian.com/news/2003/nov/26/guardianobituaries.iran |خبرگزاری=گاردین |زبان=انگلیسی |تاریخ=۲۶ نوامبر ۲۰۰۳ |نویسنده=صادق صبا}}</ref> موسیقی پاپ ایرانی، با روی‌کارآمدن و درخشش هنرمندانی مانند [[ویگن]]، که «سلطان» پاپ و جاز ایران شناخته می‌شد، و به‌کارگیری سازها و شیوه‌های موسیقی غربی، دگرگون شد.<ref name="guard"/><ref name="waltr">{{یادکرد کتاب |کتاب=Mass Mediations: New Approaches to Popular Culture in the Middle East and Beyond |پیوند=https://books.google.com/books?id=0TcLEgR9GkMC |ناشر=انتشارات دانشگاه کالیفرنیا |زبان=انگلیسی |سال=۲۰۰۰ |صفحه=۷۰ |نویسنده=والتر آرمبروست}}</ref> ویگن، نخستین کسی بود که [[گیتار]] را در موسیقی ایرانی نواخت،<ref name="guard"/> و نخستین ترانهٔ او، «مهتاب»، سرآغاز یک دگرش در موسیقی ایرانی بود.<ref name="waltr"/>
{{-}}
<gallery mode=packed>
Vigen.jpg|[[ویگن]]، «سلطان» پاپ و جاز ایران شناخته می‌شد.
Maghsadi band.jpg|گروه [[پرویز مقصدی]]؛ دههٔ ۶۰ میلادی. از چپ به راست: اونیک، [[داریوش اقبالی|داریوش]]، پرویز، کیوان، ماسیس، و [[نلی]].
HayedehRohani.jpg|[[هایده]] و [[انوشیروان روحانی]] در تلویزیون ملی ایران، در سال ۱۹۷۵ میلادی.
Bigharar-googoosh.jpg|[[گوگوش]] بر روی کاور یک ترانه.
Mehrdad, Farhad.jpg|[[فرهاد مهراد|فرهاد]] در دههٔ ۷۰ میلادی.
Fereydoun Farrokhzad - Zan-e Rooz, Issue 303 - 16 January 1971 (01).jpg|[[فریدون فرخزاد]] بر روی کاور یک مجله.
</gallery>
=== پس از انقلاب ۱۳۵۷ ===
▲از آهنگسازان آن دوره می‌توان (برحسب حروف الفبا) به [[اسفندیار منفردزاده]]، [[جهانبخش پازوکی]]، [[حسن شماعی زاده]]، [[سیاوش قمیشی]]، [[صادق نوجوکی]]،[[فرید زلاند]]، [[محمد حیدری]] ، [[منوچهر چشم‌آذر]] و [[واروژان]] اشاره کرد.<ref>{{یادکرد کتاب|نام=پژمان|نام خانوادگی=اکبرزاده|عنوان=موسیقی‌دانان ایرانی|نشانی=http://www.ketab.ir/bookview.aspx?bookid=245676|شابک=۹۶۴-۶۸۱۰-۲۰-۹|تاریخ=۶ اسفند ۱۳۷۹|مکان=فارس، شیراز|زبان=fa|جلد=۱|صفحه=۲۹}}</ref>
پس از [[انقلاب ۱۳۵۷ ایران|انقلاب ۱۳۵۷]]، از بسیاری از زمینه‌های هنری جلوگیری شد، و بسیاری از هنرمندان ناچار شدند به رها کردن پیشهٔ خود یا دنبال کردن آن در بیرون از کشور. تا پیش از انقلاب ۱۳۵۷، هارمونی‌های به‌کاررفته در موسیقی پاپ ایران، بر پایهٔ ردیف موسیقی کلاسیک ایرانی بودند. با کنار رفتن بسیاری از آهنگسازان، موسیقی پاپ ایرانی دچار یک دگرگونی شد.
موسیقی پاپ در ایران، در دههٔ نخست جمهوری اسلامی، سراسر ناپدید شد، ولی پس از [[جنگ ایران و عراق|جنگ هشت‌ساله با عراق]]، با رویکردی جداسر از موسیقی بیرون از مرزها، دوباره پدیدار شد.<ref name="asr">{{یادکرد وب |عنوان=راز محبوبیت مرتضی پاشایی/ به موسیقی پاپ جفا نکنیم |پیوند=http://www.asriran.com/fa/news/366529/راز-محبوبیت-مرتضی-پاشایی-به-موسیقی-پاپ-جفا-نکنیم |وبگاه=عصر ایران |تاریخ=۲۸ آبان ۱۳۹۳ |نویسنده=سروش بامداد}}</ref> بیژن خاوری، [[پرویز طاهری]]، [[حسن همایونفال]]، [[حمید غلامعلی]]، عباس بهادری، مهدی سپهر، و [[مهرداد کاظمی]]، از چهره‌هایی بودند که در «[[ریاست جمهوری اکبر هاشمی رفسنجانی|دوران سازندگی]]» روی‌کار آمدند.
موسیقی پاپ، در «[[اصلاحات محمد خاتمی|دورهٔ اصلاحات]]»، با گشایش در سیاست‌های فرهنگی و هنری، پا به دوره‌ای دیگر گذاشت. در دههٔ نود میلادی، برای پیشی گرفتن از موسیقی ایرانی بیرون از کشور، سرپرستان زمینهٔ موسیقی برآن شدند که کارهایی همسو با چارچوب قانونی خود تولید کنند.<ref name="asr"/> [[محمدعلی معلم دامغانی]] و [[فریدون شهبازیان]]، در [[صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران]]، انجمنی را برای بررسی بازگشت و پیشرفت موسیقی پاپ برپا کردند.<ref>{{یادکرد ژورنال |عنوان=هفته‌نامهٔ ایرانشهر |پیوند=https://books.google.com/books?id=51a3DAAAQBAJ&pg=PP10 |ناشر=شرکت کتاب |سال=۲۰۱۶ |سری=۱۸ |صفحه=۱۰}}</ref> [[آریان (گروه موسیقی)|گروه آریان]]، [[خشایار اعتمادی]]، [[سعید شهروز]]، [[شادمهر عقیلی]]، و [[محمد اصفهانی]]، نخستین کسانی بودند که رسماً اجازهٔ کار پیدا کردند. [[حسین زمان]]، [[علیرضا عصار]]، [[قاسم افشار (خواننده)|قاسم افشار]]، و [[مانی رهنما]]، از دیگر خوانندگان پاپ این دوره بودند. برخی از کارهای آنان، در تلویزیون نیز پخش شد. این کارها، گرچه هواداران و دنبال‌کنندگان گسترده‌ای داشتند، ولی از دید برخی از منتقدان، هم در زمینهٔ تکنیک و هم درونمایه، ناخوش‌آیند بودند. [[فریدون شهبازیان]] نیز کناره‌گیری کرد و به منتقدان موسیقی پاپ پیوست.<ref>{{یادکرد خبر |عنوان=فریدون شهبازیان و موسیقی پاپ |پیوند=http://www.persianartmusic.com/index.php/component/k2/item/2667-2017-04-19-08-22-47 |خبرگزاری=وبگاه موسیقی هنری ایران |تاریخ=۱۲ دی ۱۳۹۴}}</ref><ref>{{یادکرد خبر |عنوان=انتقاد شهبازیان از موسیقی پاپ |پیوند=http://press.jamejamonline.ir/Newspreview/2768720751263033755 |خبرگزاری=جام جم آنلاین |تاریخ بازبینی=۱۸ فروردین ۱۳۹۷}}</ref>
در سال ۱۳۷۷، برای نخستین بار پس از انقلاب ۱۳۵۷، جشنوارهٔ موسیقی پاپ برگزار شد.<ref name="asr"/> پس از آن، خوانندگان پاپ جوان‌تر، این جریان را پیش بردند. در سال‌های اخیر، به دنبال گسترش فناوری‌های نوین و دسترسی همگانی به اینترنت، گروه‌های زیرزمینی موسیقی پاپ نیز آغاز به کار کردند.
== جستارهای وابسته ==
* [[موسیقی مجاز و غیرمجاز]]
سطر ۳۷ ⟵ ۳۸:
[[رده:موسیقی پاپ]]
[[رده:موسیقی پاپ ایران]]
| |||