آینده‌پژوهی: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
جز ربات ردهٔ همسنگ (۳۰) +مرتب (۱۴.۹ core): + رده:شبه‌علم |
FreshmanBot (بحث | مشارکت‌ها) جز اصلاح فاصله مجازی + اصلاح نویسه با استفاده از AWB |
||
خط ۲۸:
نحستین فعالیت آینده پژوهی در قالب یک بررسی علمی در سالهای ۱۹۳۰ تا ۱۹۳۳ توسط گروهی از پژوهشگران و با سرپرستی ویلیام اف آگبرن William F.Ogburn در زمینه جامعه‌شناسی که علم نوپایی شناخته می‌شد، در آمریکا انجام گردید. این گروه برای نخستین بار روش‌شناسی علمی همچون برون یابی Extrapolation وبررسی‌های علمی را در مورد روندهای اجتماعی روز آمریکا به انجام رسانده و ضمن انتشار اولین کاتالوگ روندها در آن کشور، موفق به آینده بینی‌های مهمی از جمله افزایش نرخ مهاجرت و ازدیاد طلاق شد. همچنین بلافاصله پس از جنگ جهانی دوم، و به دنبال تجزیه و تحلیل فناوریهای مورد استفاده در آلمان و ژاپن، شیوه‌های نوینی برای آینده پژوهی ابداع شد و در نتیجه آن دستاوردهای مهم فناوری در دهه‌های ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰ شامل رادار، موشک‌های بالیستیک قاره پیما و حمل و نقل هوایی از قبل پیش‌بینی شد.
در دوران جنگ سرد و مسابقه جنگ‌افزارهای هسته‌ای، دغدغه مهم دست اندرکاران نظامی، پیش‌بینی زنجیره رخدادهایی بود که پس از یک رویارویی احتمالی هسته‌ای می‌توانست اتفاق بیفتد. از همین رو، نخستین بازی‌های جنگی War Games پدید آمد. اینها شبیه سازیهایی از یک رویارویی هسته‌ای بودند که احتمالات مختلف را بررسی و موشکافی می‌کردند. شکل کاملتر این مدل‌ها، موجب بوجود آمدن سناریو شدند که امروزه یکی از مهم‌ترین ابزارهای آینده پژوهی محسوب می‌شود. با کمک این سناریوها، زنجیره رویدادهای متصور در یک زمان بسیار کوتاه پس از آغاز یک جنگ هسته‌ای، قابل پندارش ومدلسازی بوده و در نتیجه می‌توان
عامل دیگری که باعث رشد آینده پژوهی شد، دگرگونی درطراحی و ساخت جنگ‌افزارها بود. در سالهای جنگ دوم جهانی، تانک‌ها، هواپیماها و کشتی هادر مدت زمان نسبتاً کوتاهی طراحی، تکمیل و ساخته می‌شدند. اما بعدها با پیچیده ترشدن انواع جنگ‌افزارها (موشک‌های قاره پیما، زیر دریایی‌های هسته‌ای و...)، کار برنامه ریزان صنایع جنگی دشوار شد بدین معنا که مدت درازی مثلاً ده سال از آغاز طراحی تا ساخته شدن نخستین نمونه محصول بطول می‌انجامید. در نتیجه فناوری بکارگرفته شده در آغاز طراحی، در طول پیشرفت پروژه دچار تغییرات بنیادین شده و اغلب در برهه ساخت نمونه نخستین، از رده خارج محسوب می‌شد.
خط ۳۴:
درسال ۱۹۶۴ نیاز به پیش‌بینی فناوری، منجر به انجام یکی از مشهورترین ارزیابی‌ها با استفاده از روش دلفی Delphi گردید. در چارچوب حمایت‌های بنیاد رند Rand، خبرگان فناوریهای مختلف طی یک پروژه مشترک مأمور شدند که فناوریهای نوظهور در یکصد سال آینده را پیش‌بینی نمایند. بررسی آنان شش مقوله «دگرگونی‌های پراهمیت علمی»، «مهار جمعیت»، «اتوماسیون»، «پیشرفت در زمینه دانش هوافضا»، «جلوگیری از جنگ» و «سامانه‌های جنگی» را شامل می‌شد. این روش از افراد می‌خواست که ضمن ارائه ارزیابی خود، پراکندگی پاسخ‌های سایر خبرگان را نیز در نظر گرفته و پس از بحث در مورد تفاوت‌ها، نهایتاً ارزیابی‌های بازنگری شده خود را ارائه کنند. نتایج این روش بطرز شگفت‌انگیزی در پیش‌بینی ظهور فناوریهای دهه‌های پسین، دقیق بود.
آینده پژوهی در مقام یک فعالیت عمومی از دهه شصت آغاز شد. برتراند دوژوئنل Bertrand de Jouvenel نخستین پژوهش نظری در مورد آینده را
هوشیاری نسبت به زمینه‌های آینده پژوهی از همین زمان آغاز شد. هاریسون براون Harrison Brown در کتاب خود
آینده پژوهان مثبت‌اندیش نیز در دهه ۶۰ بسختی مشغول بودند. دانیل بل Daniel Bell جامعه‌شناس برای نخستین بار اصطلاح «جامعه فرا صنعتی» را در کتابی به همین نام بکار برد. بل سرآغاز تعداد زیادی از آینده پژوهان نظیر مارشال مک لوان Marshall Mcluan، آلوین تافلرAlvin Toffler و جان نیسبیت John Naisbitt
خط ۴۴:
پس از انتقال دیتور Dator به گروه علوم سیاسی دانشگاه هاوایی، وی دوره‌های آینده پژوهی متمرکزی در آن دانشگاه برای دانشجویان دوره‌های فوق لیسانس و دکترا ایجاد نمود. در سال ۱۹۷۴ نخستین دوره تخصصی فوق لیسانس برای آینده پژوهی در دانشگاه هوستون توسط جیب فاولز Jib Fowles و کریس دید Chris Dede برپا شد. بعدها مشابه این دوره در دانشگاه‌های ماساچوست، آکرون، مینه سوتا، یو اس سی و دانشگاه ایالتی پورتلند نیز دایر شد. (شوربختانه هم اکنون بجز دانشگاه‌های هاوایی و هوستون بقیه دوره‌ها تعطیل شده‌اند)
دو سازمان پراعتبار آینده پژوهی جهان یعنی World Futures Society)WFS)یا انجمن آینده دنیا و همچنین World Futures Studies Federation)WFSF)یا فدراسیون جهانی آینده پژوهی، در همین دوران به ترتیب در سالهای ۱۹۶۷ در آمریکا و ۱۹۷۳ در پاریس تأسیس شدند. WFS افزون بر
به نشریات مربوط به آینده پژوهی اضافه شدند.
خط ۵۸:
آینده پژوهان، کسب و کارها و دولت‌ها در سراسر دنیا، از روش‌هایی استفاده می‌کنند که به آن‌ها فرصت درک، اکتشاف و برنامه‌ریزی برای آینده را می‌دهد. از آن مهمتر، می‌دانند که چگونه بر آینده تأثیر گذاشته و آن را تغییر دهند. حال در آینده پژوهی فردی، این روش‌ها در سطح فردی، خانواده و کسب و کارهای کوچک به کار برده می‌شوند.
در حقیقت، سیستم آینده پژوهی، راهنمایی است که کمک می‌کند فرد نگاهی سیستماتیک به آینده‌اش داشته باشید. این سیستم گام‌های ساده و کوتاهی دارد که به خلق آیندهٔ دلخواه منتهی می‌شود. دنیای اطراف تا اندازه‌ای برای زندگی ما تصمیم می‌گیرد. با این حال، اگر فردی برای زندگی خود برنامه‌ای داشته باشد، زمانی که تصمیمات روزمره را می‌گیرد، هرچقدر هم که کوچک باشند، در جهت برنامه و آینده‌ای که برای خود می‌خواهد، پیش خواهد رفت.
در فرایند آینده پژوهی فردی روش‌ها و تکنیک‌های مشابهی بکار می‌روند که آینده پژوهان به‌طور
گام۱: شناخت فردی
گام۲: ساخت سناریوهایی بر اساس شناخت فردی
خط ۶۴:
در جهان اولین بار ورن ویلرایت (Verne Wheelwright) (دکتری آینده پژوهی دانشگاه لیدز انگلستان) پایه‌گذار آینده پژوهی فردی بوده‌است. اطمینان داشت که روش‌های آینده پژوهی، نه تنها اثر بخش اند، بلکه باور داشت مقیاس پذیر نیز هستند، یعنی که این روش‌ها به همان اندازه که در طول دهه‌ها برای سازمان‌های بزرگ سراسر دنیا ارزشمند بوده‌اند، برای افراد و سازمان‌های کوچک نیز ارزشمنداند.
برای اثبات این مقیاس پذیری، در دوره دکتری دانشگاه متروپولیتن لیدز ثبت نام کرد. پایان‌نامهٔ وی در آینده‌های فردی ارائه شده است: آینده نگاری و آینده پژوهی برای افراد، به وضوح
کارگاه‌های آموزشی و کنفرانس‌های تکمیلی او، ارزش کاربردی و قابلیت استفاده از روش‌های آینده پژوهی فردی برای افراد را نشان دادند. کتاب کار آینده‌های فردی ویل رایت، به عنوان کتاب درسی در دانشکده‌ها و دانشگاه‌ها اتخاذ شده‌است و هزاران نسخه به زبان‌های گوناگون توزیع شده‌اند.
در ایران هم سعید رضایی (دکتری آینده پژوهی دانشگاه تهران) مدل بومی و روش‌های آینده پژوهی فردی را توسعه داده‌اند.
خط ۱۷۱:
* این رویکرد تنها زمانی عملی است که اهداف آینده به روشنی و به دور از هر گونه ابهام تعیین شده با شند. در غیر اینصورت و در جایی که تعدادی اهداف بالقوه متناقض وجود داشته باشند بکارگیری متدولوژی سناریو ارجح است.
==
* کاربرد این روش در بررسی آینده یک سیستم و نیز جایی که درکی ازعوامل مؤثر بر تغییرات سیستم در طول زمان، وجود دارد، می‌باشد.
* این روش ابزار ارزشمندی جهت بررسی یک موضوع پیچیده می‌باشد و در آن بررسی‌ها بیشتر بر پایه ادراکات افراد صورت می‌گیرد تا شواهد.
* نکته مهم در این روش این است که برای ساختن و کالیبره کردن مدل‌ها، لازم است داده‌های خوبی در اختیار باشد.
خط ۱۸۳:
== ترکیب روش‌های مختلف آینده پژوهی ==
بهترین کار، بهره‌گیری از تعداد متنوعی از رویکردهای آینده پژوهی در یک پروژه‌است. دیاگرام موجود در این اسلاید، مثالی از چگونگی
== یک مثال ساده برای معرفی رویکردهای مختلف آینده پژوهی ==
| |||